Апошні дзень лета

У дзяцінстве мяне заўжды заварожвала, як бяруць кроў з пальца на аналіз.

Шэрая раніца, шэры пакой шэрай савецкай паліклінікі. Шэры твар медсястры, металічны бляск інструменту… Твая шэрая скура ў святле бляклай лямпачкі…

«Ой», – кажаш ты шэрым голасам.

І тады раптам загараецца яна – кропля. Пунсовая, жывая, балючая, такая яркая, што ажно вочы мружыш. Чужыя рукі ловяць яе ў колбачку – але шэрасць ужо адступіла. І вось вы разам з цёценькай у белым халаце любуецеся гэтай маленькай кропляй, сочыце за ёй, як зачараваныя. Калі я быў малы, дык думаў, што потым у суседнім пакоі добрая цёценька выпівае з колбачак нашу кроў, прыцмоквае і запісвае ў свае шэрыя паперкі: смачная… нясмачная… смачная…

Нешта падобнае давялося перажыць учора на нашай Вуліцы Бразіл.

Невядомы мастак маляваў на сцяне ці то льва, ці то Роберта Планта, карацей, нешта вялікае, чорна-белае і з грывай. Эскіз. А потым раптам раз – і пачаў расфарбоўваць нейкага чорна-белага жука на гэтай львінай грыве. Ярка-чырвоным, зыркім, жывым колерам.

«Гэтым летам было выразнае адчуванне, што ў людзей канчаткова змяніліся каштоўнасці»

Быццам узяў у горада кроў на аналіз.

Вуліца ўспыхнула ад болю.

Прыгожа.

І трошкі балюча.

І ўсё ўжо скончылася.

Так і мінае апошні дзень лета.

Напэўна, калі б у мяне спыталі пра трох яго галоўных герояў, я назваў бы пакемонку Джынкс, брамніка расійскай зборнай па футболе Акінфеева і беларускі рубель. Усім ім хочацца падзякаваць: за тое, што яны змаглі, і за тое, чаго не здолелі.

Дзякуй, пакемонка, за тое, што вярнула нам веру ў беларусаў. Калі яны яшчэ здольныя так марнаваць час – значыць, не ўсё страчана і жыве Беларусь.

Дзякуй, брамнік Акінфееў. Ты змагаўся, як паранены тыгр, але прапускаў якраз столькі, колькі было трэба для перамогі маіх любімых камандаў.

Дзякуй, манета пад назвай беларускі рубель. Ты дадала ў нашыя стасункі столькі абсурду, камізму, гордасці і навізны. Ты пачала развіваць у беларусаў дробную маторыку. Глядзіш, і паразумнеем. «І ўсіх пабядзім!» Цябе шкада аддаваць на дробязі, за цябе хочацца купляць нешта вартае.

Напрыклад, кніжкі.

Гэтым летам было выразнае адчуванне, што ў людзей канчаткова змяніліся каштоўнасці. Што чытаць вялікія тэксты і папяровыя кніжкі ўжо не крута. Што кніжкі даражэюць, а мы бяднеем, што слова больш нічога не каштуе, затое карцінка заўжды будзе ў цане. Ці хацеў бы я, каб было наадварот? Не ведаю.

У апошні дзень лета я звычайна слухаю «Summer's Almost Gone». Па-мойму, нішто іншае так не пасуе да меланхоліі гэтага дня. «Дзе мы будзем, калі лета скончыцца?» – і ўсё такое. Пытанне да тых, хто побач. І да ўсіх нас адначасова.

Дзе-дзе. У віндзе.

Лета мы праседзелі за камп'ютарамі.

Працавалі.

Зараблялі грошыкі. Лета – залатая пара для бедных: цёпла, весела і не так хочацца есці. Вось прыйдзе восень, задасць нам перцу з імберцам… Дзе мы будзем, калі лета скончыцца? Чым больш мы бяднеем, тым больш хочацца танчыць. А танчыць ёсць пад што. За лета цэнтр цяжару ў Менску канчаткова размеркаваўся паміж Кастрычніцкай і Зыбіцкай, і на гэтых дзвюх чарапахах сталіца даехала да восені. Лета не спяшалася, лета нас шкадавала – дзякуй яму за гэта.

Летам мы лёталі. Лета – пара лоўкостаў, лета – як кінутая костка: дагрызай тое, што засталося ад танных рэйсаў. Грызлі з задавальненнем. Але шмат для каго гэта было першае лета, праведзенае на радзіме – у горадзе ці вёсцы. Расчараваных мала. Здаецца, мы зразумелі, што нашае лета – не горшае за імпартнае.

«Асабіста для мяне, таемнага госця, гэта было лета эксперыментаў»

Мы лавілі лета ў сваіх айфонах-смартфонах, як непакорлівага пакемона. Схадзі да Опернага ўвечары, паглядзі, што робіцца на ягоных прыступках: кожны вечар паўсотні чалавек усё яшчэ ловяць яго там. Цікава, яны заўважылі, што сёння апошні дзень лета? Што заўтра будзе позна? Што, калі яны падымуць галовы, уся кроў у небе над Менскам ужо будзе выцертая? Лета – не фільм: што там у канцы, іншым так проста не раскажаш.

Лета – гэта іншыя людзі.

Асабіста для мяне, таемнага госця, гэта было лета эксперыментаў.

Я ўпершыню наведаў барбершоп, адчуў радасці вегетарыянства, усур’ёз задумаўся пра тое, што мужчынскае адзенне будучыні – гэта сукенка, узяўся за Муракамі, паспрабаваў палюбіць людзей у шортах і на самакатах і палавіў пакемонаў на Асмалоўцы. Лета зрабілася для мяне вялікім урокам талерантнасці. Лета ўзяло ў нас з табой кроў на аналіз. Вынікі будуць заўтра. А пакуль што патанчым апошні раз пад гэтую дзіўную музыку, у якой і «дзень пабеды», і класіка ля ратушы, і панк у D.I.Y.-бары, і дажджлівы ліпень, і жнівень пад рускі шансон, які нясецца з душных маршрутак, і «Summer's Almost Gone»...

Кім я буду, калі лета скончыцца? Кім будзеш ты?

Лаві лета, лаві, пару гадзін у цябе яшчэ ёсць.