Што рабіць, калі тваю ананімнасць парушылі?

  Гэта парушэнне ананімнасці, якое заключаецца ў публікацыі персанальных дадзеных карыстальнікаў інтэрнэту. Апублічыць могуць сапраўдныя імя-прозвішча, адрас пражывання, месца працы, дыягназы або вынікі медабследавання, дадзеныя банкаўскіх картак, нумар аўтамабіля, сямейны статус, інфу пра судзімасці.

  Наогул дэананімізацыя можа здарыцца для нейкіх «унутраных» спраў: на патрэбу следства, для раскрыцця паднаготнай патэнцыйнага пазычальніка або страхавальніка і г.д. Напрыклад, у 2011 годзе французскі суд дэананімаваў асобу аднаго з рэдактараў Вікіпедыі, які старанна выкрэсліваў з артыкула пра сэрвісы для мікраплацяжоў згадкі аб адной кампаніі, каб дагадзіць іншай. Так наступіў «канец эпохі ананімнасці ў Вікіпедыі».

  Але часам асабістыя дадзеныя раней ананімнага карыстальніка публікуюцца наогул для ўсіх, напаказ – з мэтамі «выхавання», цкавання, вандалізму. У гэтым выпадку можна: а) дамагчыся выдалення інфармацыі; б) пакараць «выхавацеля»; в) паспрабаваць стрэсці з яго кампенсацыю маральнай шкоды.

  У Канстытуцыі радзімы замацаванае тваё права на абарону ад неўмяшання ў асабістае жыццё (арт. 28). Іншая справа, што межы гэтага самага асабістага жыцця ў заканадаўстве не тое каб выразныя, да таго ж іх размылі сацыяльныя сеткі з прынцыпам: посціш фота на адным рэсурсе ў інтэрнэце – не наракай, калі яе ўвалаклі кудысь яшчэ.

  У законе ёсць такое паняцце, як «нематэрыяльныя даброты» (арт. 151 ГК РБ): сярод іншага да іх адносяцца годнасць асобы, асабістая недатыкальнасць, гонар і добрае імя, дзелавая рэпутацыя, недатыкальнасць прыватнага жыцця, асабістая і сямейная таямніца. І ёсць паняцце «персанальная інфармацыя»: тут і ідэнтыфікацыйны нумар, і прозвішча, і фотапартрэт, і дадзеныя пра бацькоў, жонку, мужа, дзяцей і шмат чаго яшчэ – увогуле ўсё, што дазваляе ў пэўнай меры адрозніць цябе ад іншых людзей.

  Калі ў Сеціве з'явілася персанальная інфармацыя пра цябе без найменшага на тое акцэпту і ты выходзіш на сцежку разборак, ведай: ты абараняеш свае грамадзянскія правы.

  Пішы наўпрост туды, дзе яна апублікаваная. Растлумач сітуацыю. Можаш апеляваць да артыкула 22.13 КаАП аб разгалашэнні персанальных дадзеных і да артыкула 179 КК аб незаконным распаўсюдзе інфы пра прыватнае жыццё. Захоўвай перапіскі з адміністрацыяй рэсурсу.

  Калі цябе ігнаруюць – ідзі ў суд. Па ідэі, можна дамагчыся не толькі выдалення, але і кампенсацыі шкоды, якая была нанесеная твайму гонару, годнасці або дзелавой рэпутацыі (арт. 153 ГК РБ).

  Калі сайт не беларускі, давядзецца бадацца ў чужой сістэме права. Будзе яшчэ складаней.

  У некаторых выпадках можна паспрабаваць медыйны шум («паглядзіце, што дзеецца!»): ананімам назад усё роўна ўжо не стаць, а справядлівасці ж хочацца.

  У КК РБ ёсць досыць сур'ёзныя артыкулы 349 «Несанкцыянаваны доступ да камп’ютарнай інфармацыі» і 352 «Неправамернае завалоданне камп’ютарнай інфармацыяй».

  Магчымае пакаранне – ад штрафу да абмежавання волі на тэрмін да 5 гадоў або пазбаўлення волі на тэрмін да 7 гадоў. Апошняе – у выпадку, калі ўзлом пацягнуў за сабой цяжкія наступствы.

А калі звесткі апублікаваў той, хто здабыў іх на службе?

  У самым лайтовым варыянце за разгалашэнне натарыяльнай, банкаўскай ці іншай ахоўнай законам таямніцы могуць пакараць штрафам па тым жа адміністрацыйным артыкуле 22.13 – ад 4 да 20 «мінімалак». Не мае значэння, зрабіў гэта чалавек наўмысна або па неасцярожнасці.

  Таго (тую), хто выдаў(-ла) таямніцу ўсынаўлення або ўдачарэння, могуць пакараць грамадскімі работамі, або штрафам, або папраўчымі работамі на тэрмін да аднаго года (ст. 177 КК РБ).

  За разгалашэнне дыягназу караюць штрафам, здымаюць з пасады, а часам нават забараняюць займацца пэўнай дзейнасцю. Калі засвечаныя ВІЧ ці СНІД, свабода балбатуна можа быць абмежаваная на тэрмін да трох гадоў. І зусім рэальны тэрмін свеціць тым, чыя балбатлівасць прывяла да цяжкіх наступстваў – напрыклад, над чалавекам навісла пагроза забойства, яму спалілі дом або ў яго развілася псіхічнае захворванне (арт. 178 КК РБ).

Што разумеюць пад маральнай шкодай?

  Маральная шкода – гэта фізічныя і маральныя пакуты, якія адчувае чалавек. Болі, адхіленні ад звычайнага стану здароўя, адчуванні страху, сораму, трывогі, прыніжэння – пасуе многае.

  У судзе трэба максімальна дакладна апісаць, як сітуацыя парушыла твае планы і забрудзіла звыклую плынь быцця. Зрабі скрыншоты пагроз, якія сталі прыходзіць у твой мэсэнджар; прыкладзі дакументы аб звальненні; прынясі даведку ад псіхіятра і г.д.

А колькі каштуюць маральныя пакуты?

  Запрасіць можна колькі заўгодна, але запрошаная сума павінна быць абгрунтаванай. Закон дыктуе прытрымлівацца «патрабаванняў разумнасці і справядлівасці». Калі праз дэанан табе давялося прапіць настой валяр'янкі, суддзя ніяк не пагодзіцца, што гэта рэлевантна мільёну, хай нават і рублёў.

  Суд ацэньвае характар перажытых пакут з улікам канкрэтных абставін справы і асобы пацярпелага. Тут мае значэнне ўсё: узрост, стан здароўя, фінансавыя магчымасці істца(-іцы).

  Важна: калі ідзеш у суд па кампенсацыю маральнай шкоды, будзь добры(-ая) выплаціць дзяржпошліну. Гэта тры базавыя незалежна ад таго, колькі ты хочаш стрэсці з адказчыка(-цы).

  Важна-2: тэрмін іскавай даўнасці на патрабаванні аб кампенсацыі маральнай шкоды не распаўсюджваецца, так што, калі праведны гнеў флегматычна нагнаў цябе праз гады, ты ўсё яшчэ можаш прэтэндаваць на грашовы «бонус».

Што яшчэ пачытаць па тэме?

  Што кажа аб прыватнасці беларускі закон?

 Калі ты можаш судзіцца за публікацыю тваіх фатаграфій у СМІ?

 Як журналісты могуць выкарыстоўваць асабістыя дадзеныя?

 Як зашыфраваць свой камп’ютар і засцерагчы персанальныя дадзеныя?