Што трэба ведаць пра ВІЧ у наш час?

ВІЧ-інфекцыя – гэта марудна прагрэсоўная хвароба, якая заражае клеткі імуннай сістэмы чалавека. То-бок інфікаваныя паміраюць не ад самой хваробы, а ад іншых інфекцый, якія лёгка атакуюць не здольны абараняцца арганізм.

ВІЧ-інфекцыю можна падчапіць толькі праз неабаронены палавы акт з ВІЧ-пазітыўным чалавекам, праз перадачу крыві (пры ўжыванні ін’екцыйных наркотыкаў) ды дзіцяці ад ВІЧ-станоўчай маці. Калі ты пап’еш кавы з таго ж кубка, што й інфікаваны чалавек, – вірус не перадасца.

СНІД – канчатковая стадыя ВІЧ-інфекцыі, гэта не хвароба, а стан арганізма, калі твайму імунітэту фактычна ўжо кранты. Лепей, канешне, не даводзіць яго да такога стану і звяртацца па лячэнне раней.

Перадусім гэта ін’екцыйныя наркаспажыўцы, іх палавыя партнёры, мужчыны, якія практыкуюць сэкс з мужчынамі, і супрацоўнікі(-цы) сэкс-бізнэсу. Рыск заразіцца ў гэтых людзей узрастае ў 10 і болей разоў, таму менавіта з імі працуюць шматлікія грамадскія арганізацыі.

Згодна з даследаваннямі ЮНЭЙДС, лічыцца, што калі больш за 5% групы рызыкі маюць ВІЧ-інфекцыю, то яна выходзіць па-за межы папуляцыі і распаўсюджваецца на іншае насельніцтва. Менавіта так адбылося ў Беларусі. Не ў апошнюю чаргу таму, што на момант з'яўлення інфекцыі ў краіне прадпрынялі няправільныя меры: замест інфармацыйных кампаній неабходна было мяняць шпрыцы наркаспажыўцоў і праводзіць сярод іх экспрэс-тэставанне. Гэта пачало ажыццяўляцца толькі ў 2004 годзе, калі момант быў страчаны.

У Еўрапейскім звязе асноўная група людзей, схільная ВІЧ-інфекцыі, – мужчыны, якія практыкуюць сэкс з мужчынамі. У Беларусі – людзі, якія ўжываюць ін'екцыйныя наркотыкі.

У любой дзяржаўнай (у прыватных, на жаль, больш нельга) установе аховы здароўя, у якой ёсць працэдурны кабінет, можна бясплатна здаць тэст. Аналіз бярэцца з вены. Першы раз аналіз можна здаць ананімна, без спецыяльнага накіравання і пашпарта. Вынікі будуць вядомыя прыкладна праз 5-7 дзён, максімум праз два тыдні.

Перад самім тэстам цябе абавязкова пракансультуюць: распавядуць пра інфекцыю, працэдуру тэставання, пра тое, якім чынам пацвярджаецца вынік, і план дзеянняў пасля, у выпадку, калі інфекцыю знойдуць.

Таксама існуе экспрэс-тэставанне: выглядае як палачка з бавоўны са спецыяльным рэагентам, якая за 15 хвілін дазваляе даведацца, ці ёсць інфекцыя. Дакладнасць – 98%. Для дадзеных можна здаваць кроў альбо сліну. Найбольш часта гэты метад тэставання ўжываецца грамадскімі арганізацыямі пры працы з групамі небяспекі. Цяпер пачынаецца больш шырокае ўжыванне экспрэс-тэстаў, напрыклад, для цяжарных жанчын.

Экспрэс-тэст не ставіць канчатковы дыягназ, і пасля яго абавязкова трэба здаць пацвярджальны тэст (кроў з вены) у паліклініцы.

Калі вынік тэсту станоўчы, пацыента(-ку) выклікаюць у Цэнтр гігіены і эпідэміялогіі, дзе яго/яе кансультуюць і абавязкова бяруць распіску «Аб незаражэнні ВІЧ-інфекцыяй» у адпаведнасці з артыкулам 157 УК РБ.

Сто адсоткаў прыйдзецца распавесці пра неабароненыя сэксуальныя кантакты з партнёрамі, для таго каб медсупрацоўнікі маглі звязацца і пратэставаць гэтых людзей. Калі ВІЧ-станоўчы чалавек спажывае ін'екцыйныя наркотыкі, то, вядома, запытаюць, з кім дакладна ўжываў.

Пасля першага этапу ВІЧ-інфікаванага ставяць на ўлік у спецыяльным інфекцыйным шпіталі. Далей пацыент(-ку) рэгулярна абследуе доктар, а на больш позніх стадыях – прызначае лячэнне. У Беларусі лекі фінансуюцца за кошт міжнародных фондаў і дзяржаўнага бюджэту, таму плаціць не трэба.

Прыняць ВІЧ складана, але трэба памятаць, што жыццё на гэтым не сканчаецца. Цяпер усюды на ВІЧ глядзяць не як на смяротнае захворванне, а як на марудна бягучую хранічную інфекцыю, якую цалкам можна кантраляваць і жыць з ёй доўгія гады.

У кожнай дзяржаўнай паліклініцы павінен быць псіхолаг альбо псіхатэрапеўт. Яны дапамогуць табе адаптавацца і прыняць новы статус.

Адзін з найбольш эфектыўных метадаў – праца з роўным кансультантам, чалавекам, які таксама мае ВІЧ-інфекцыю і можа распавесці пра нюансы ды асаблівасці жыцця з дыягназам. Сеткі роўных кансультантаў найчасцей працуюць у межах грамадскіх арганізацый, якія займаюцца прафілактыкай ВІЧ-інфекцыі і дапамогай інфікаваным. Сеткі ёсць у Менску, Светлагорску, Берасці, Віцебску, Пінску і Гомелі. Глядзі кантакты тут.

Адна з найбуйнейшых арганізацый – Беларуская супольнасць людзей, якія жывуць з ВІЧ. Асноўны кірунак дзейнасці гэтай арганізацыі – маральная падтрымка.

«Белсетка АнтыСНІД» аб'ядноўвае розныя арганізацыі, якія займаюцца дапамогай ВІЧ-інфікаваным.

«Пазітыўны рух» у асноўным працуе з наркаспажыўцамі. Займаюцца прафілактыкай, рэгулярна праводзяць экспрэс-тэсты і працуюць з маральнай дапамогай ВІЧ-пазітыўным людзям.

Інфармацыйнай кампаніяй займаюцца БРСМ, беларуская супольнасць «Чырвоны крыж» і г.д.

Памятай, што кожны раз, калі ты займаешся сэксам без прэзерватыва з малазнаёмым чалавекам альбо спажываеш ін'екцыйныя наркотыкі з малазнаёмым чалавекам адным і тым жа шпрыцам, ты падвяргаеш сябе вялікай небяспецы.