Даша Сазановіч

 

 Гераіня:  Даша Сазановіч, яна ж Sheeborshee, 28 гадоў. Дызайнерка, ілюстратарка, мастачка.

 Чым займаецца:  распрацоўвае візуал для НДА і грамадскіх кампаній, займаецца сацыяльна арыентаванай ілюстрацыяй.

 

 

У чым кайф быць Дашай Сазановіч?

– Мне не патрэбна чыёсьці ўхваленне, каб пачаць нешта рабіць. Але я прыйшла да гэтага не адразу.

Мой шлях як ілюстратаркі пачаўся яшчэ ў дзяцінстве. Я займалася ў гуртку дэкаратыўна-прыкладной творчасці. Потым мама адгаварыла мяне ісці ў мастацкую вучэльню. У нейкі момант я ўжо не была ўпэўненая, што змагу паступіць у Акадэмію мастацтваў, і пайшла незразумела куды – у педагагічны на гістфак.

Аднак у нейкі момант здарыўся пстрык: я забрала дакументы з педагагічнага і пайшла па сваім шляху – падабаецца гэта камусьці ці не. Паступіла ў ЕГУ на аддзяленне дызайну, вучылася на завочным, працавала ў рэкламным агенцтве. На момант, калі атрымала дыплом, досвед працы ў дызайне ў мяне быў ужо каля пяці гадоў.

Рэклама падавалася бессэнсоўным тыражаваннем непатрэбных рэчаў. Калі гэты занятак страціў для мяне сэнс, я знайшла спосаб займацца тым самым, чым і раней, але з больш глыбокім напаўненнем – сацыяльна арыентаванаю ілюстрацыяй і дызайнам.

Сацыяльна арыентаваная ілюстрацыя – тая, што кажа аб праблемах, натхняе і не прадае тавару або паслугі. Вядома, яна прасоўвае правы чалавека.

 

 

Як звязаны актывізм і дызайн?

– Ілюстрацыя – адзін з лёгкіх спосабаў данесці ідэю. Чалавек можа адразу «праглынуць» тое, што ўбачыў, асабліва калі яно ўдала запакаванае і б'е ў мэтавую аўдыторыю. Да таго, як чалавек навучыўся чытаць і размаўляць, ён мог глядзець. Візуальнае ўспрыняцце інфармацыі – самае прыроднае і натуральнае. Пісьмо і чытанне прыйшлі потым. Вядома, можна моцна прачуць і тэкст, але для гэтага трэба хоць бы навучыцца чытаць. Каб бачыць малюнак, трэба проста глядзець, нават не трэба ведаць мовы.

У маркетынгу спажыўца вывучаюць уздоўж і ўпоперак, каб прапанаваць яму малюначак, на які ён павядзецца. А ў выпадку з актывізмам прапаноўваюць ідэю. Дызайн – гэта звышмагутны інструмент.

 

 

Чаму важна чытаць навіны?

– Кожны дзень я чытаю навіны, але выбарачна. Для мяне важна разбірацца ў сучаснай павестцы і палітыцы. Быў перыяд, калі я рабіла антымедыя «Маланка» і даводзілася чытаць тону беларускіх рэгіянальных навін. Вядома, можна было наладзіць RSS, але шукаць навіны ўручную было для мяне асаблівым задавальненнем.

Цяпер я чытаю навіны і артыкулы толькі на тыя тэмы, якія мне цікавыя і актуальныя. Магу вельмі глыбока сысці. Напрыклад, нядаўна я прысвяціла паўдня інтэрнэт-расследаванню, як і чаму альтэрнатыўныя правыя групы апрапрыявалі жабяня Пепе. Наогул цікава, як культура мемасаў звязаная з правымі ідэямі.

Мне часта кажуць: «Даша, навошта ты забіваеш сабе галаву гэтым?» ці «Якога хрэна ты ведаеш пра тое?» А я па-іншаму не магу. Мне некамфортна, калі я не разумею нейкага гістарычнага бэкграўнду або геапалітычнага кантэксту падзеі.

 

 

Адкуль бяруцца замовы?

– Заказчыкі самі прыходзяць да мяне. Мабыць, у мяне ўжо існуе нейкая рэпутацыя ілюстратаркі, якая працуе з сацыяльнымі тэмамі. Таму няма такіх, хто прыходзіць па брэндынг для пыласосаў. Заўсёды працуе наўпроставы зварот і кумаўство, часам – Facebook.

 

 

Дзе сябе паказаць?

– На Behance, у Instagram, Dribble ці ўсё разам. Але мець свой сайт – гэта топ. На сайце можна вытвараць што захочаш: гэта твая тэрыторыя. Дасылаеш звычайнае CV cа спасылкай на сайт, і ўсё – поспех!

 

 

Пра магістратуру

– Сёлета я паступіла ў магістратуру ў Брэмене на праграму Digital Media. Гэта праграма на стыку дызайна, тэхналогіі і філасофіі сучасных медыя. Выкладаюць адразу ў двух універсітэтах: ва ўніверсітэце мастацтваў і ва ўніверсітэце навук. Прафесары нам адразу так і сказалі: «Мы паняцця не маем, як гэта будзе працаваць, так што разабрацца – гэта і вашая задача таксама».

 

 

Пра тэлеграм-канал «Не дзякуй»

– Летась у снежні я завяла тэлеграм-канал «Не дзякуй». Многія задавалі мне пытанні аб праграмах, на якія я перыядычна езджу. Гатовага адказу ў мяне не было, апроч «Эээ... ну, бяры і падавайся, чо ты ў мяне пытаешся?». Таму я завяла канал, куды кідаю спасылкі на ўсялякія магчымасці адарваць сраку ад канапы. І там ужо паўтары тысячы падпісчыкаў!

 

 

Пра (мікра)выгаранні

– Сярод актывістаў цяпер шмат кажуць пра выгаранне. Паколькі ў мяне не атрымліваецца канцэнтравацца на чымсьці адным, то са мной адбываюцца, хутчэй, мікравыгаранні. Як спраўляюся? Перастала ўзрушваць адно — уключаюся ў іншае.

Напрыклад, год таму мне больш не хацелася займацца ілюстрацыяй і візуалам у прынцыпе, але потым я выветрылася ў журналістыцы і правах чалавека ды з новымі сіламі зноў уцягнулася. Думаю, наўрад ці я калі-небудзь вярнуся ў рэкламу — вось там выгаранне дашчэнту.

Нядаўна адбылося мікравыгаранне з фемінітывамі. Раней я абавязкова распавядала ўсім, што да чаго. Цяпер не хочацца марнаваць на гэта час, але толькі да таго моманту, пакуль мне не пачынаюць указваць, што і як я сама павінна выкарыстоўваць. Тады я магу раз'юшыцца як мае быць.

 

 

Што паглядзець і пачытаць?

– Магу рэкамендаваць тое, што бударажыць мяне цяпер. І гэта не мастацкая літаратура (Дастаеўскі не ў лік). Апошнія два месяцы я глыбока вывучаю японскае поўнаметражнае анімэ і кінематограф 80–90-х. Напрыклад, анімэ-фільмы «Магіла светлячкоў» і «Прынцэса Мананакэ» могуць навесці вас на правільныя думкі пра гэты свет.

Паглядзіце серыю лекцый «Мы заўсёды былі постчалавецтвам». Гэта лекцыі пра радыкальныя зрухі ў філасофіі дызайну, адпраўной кропкай якога сталі наступствы 21-га стагоддзя. Калі пашанцуе знайсці, то пачытайце кнігу аб сувязі чалавека і дызайну, пра якую кажуць у лекцыі «Are We Human?» Беатрыс Каломіна і Марка Уіглі. Я ў працэсе чытання, але мне ўсё падабаецца.

 

 

Фота: Вiялета Саўчыц, Юля Цвяткова