«22 спробы»: анімацыйны фільм пра бежанцаў у Берасці

Пра Clear

 Ян Пол:  Я даўно супрацоўнічаю з Домам Ганны Франк у Амстэрдаме. Гэта не толькі музей, але і праваабарончая арганізацыя. Мы ствараем відэа пра гісторыю і правы чалавека. Звычайна ў НДА няма бюджэту альбо ідэі, альбо і таго і другога, але ў іх ёсць вялікі патэнцыял. Таму я стварыў анімацыйны праект Clear. Слоган праекта – візуалізацыя гуманнасці. Мы робім анімацыю не пра НДА, а для НДА. Так мы можам растлумачыць аўдыторыі, чым займаюцца гэтыя арганізацыі.

«22 спробы» – гэта першы праект Clear, які стартуе ў Беларусі і фінансуецца Амбасадай Нідэрландаў. Мы хацелі, каб людзі з Заходняй Еўропы без цяжкасцяў зразумелі мэсэдж, таму выбралі даступны спосаб камунікацыі – анімацыю.

Пра фільм

 Ян Пол:  У нідэрландскай амбасадзе мне выдалі спіс беларускіх арганізацый. Я прапанаваў Human Constanta паўдзельнічаць у праекце, і яны вельмі хутка пагадзіліся. Да таго ж тэма бежанцаў актуальная і ў Заходняй Еўропе.

 Даша:  Спачатку мы даследавалі тэму: прачыталі ўвесь кантэнт, які змаглі знайсці, з'ездзілі ў Берасце, сустрэліся з каардынатарам місіі Human Constana, валанцёрамі, бежанцамі. Для пяціхвіліннага сцэнара мы выціснулі з гэтай тэмы ўсё, што маглі. Тыдзень мы пісалі сцэнар усёй камандай, а для стварэння музычнай кампазіцыі падключылі Вову Патапенку.

Пра лірычнага героя

 Ян Пол:  Асноўныя катэгорыі бежанцаў – сям'я альбо самотны мужчына, якія часцей за ўсё бягуць ад катаванняў або кроўнай помсты.

 Даша:  У якасці лірычнага героя мы абралі мужчыну. Яго завуць Руслан. Ён траўмаваны падзеямі, якія адбыліся ў яго на радзіме. Па нашым сцэнары ён падвяргаўся катаванням і зараз знаходзіцца ў стане параноі.

У Берасці бежанцы знаходзяцца ў стане часавай пятлі. Жывуць у хостэлах, выпісваюцца, потым а сёмай раніцы садзяцца на электрычку да Цярэспаля, едуць, атрымліваюць штамп адмовы, вяртаюцца назад. Увесь трып доўжыцца 15 хвілін. Людзі захрасаюць у Берасці на некалькі месяцаў і сутыкаюцца з ксенафобіяй у Беларусі.

 Ян Пол:  Мы не хацелі паказваць сумную стэрэатыпную сям'ю. Гэты фільм не пра сум, а пра асабісты досвед, які глядач можа перажыць, гледзячы фільм. Па сутнасці, мы ўвасобілі чалавечую гісторыю, якую пачулі ад Human Constanta.

 Наста Лойка 

праваабаронца арганізацыі Human Constanta

– Ян Пол хацеў зрабіць анімацыйныя ролікі менавіта для беларускіх праваабарончых арганізацый. Амбасада Нідэрландаў дала кантакты розных арганізацый, і па выніку камунікацыі з нашай спецыялісткай па сувязях Янай Ганчаровай ён вырашыў пачаць такую супрацу з нас. Для нас гэта было вельмі важна.

У Берасці ўсё яшчэ ёсць людзі, якіх мы называем «транзітнымі бежанцамі» – гэта тыя, каму пагражае небяспека ў краіне паходжання, але для якіх Беларусь не з’яўляецца бяспечнай краінай таксама. Па выніках нашага даследавання за лістапад-красавік каля 90% бежанцаў – выхадцы з Чачні.

На пачатку ліпеня 2018-га штодзень спрабуюць патрапіць у Польшчу ад 5 да 20 сем’яў ці асобных людзей. З іх прапускаюць толькі аднаго чалавека ці адну сям’ю.

Усяго зараз у Берасці прыблізна каля 150 чалавек.

Людзі часта ўспрымаюць усё эмацыйна. У тэме міграцыі гэта найбольш заўважна і праз тое, што моцна працуе тэлепрапаганда. Большасць людзей у Беларусі ніколі не сутыкаліся з тымі замежнікамі, але ўжо маюць негатыўны вобраз. Такая анімацыя, як і любыя іншыя мастацкія прадукты, могуць выклікаць іншыя эмоцыі – спачуванне, цікаўнасць ці банальную чалавечую эмпатыю. Бо людзі не заўжды гатовыя слухаць факты.

Мяне вельмі закрануў ролік. Мы не ацэньваем прычыны ўцёкаў гэтых людзей: лічым, што гэта не наша задача. Аднак такі візуальны напамін пра страшныя рэчы ў Чачні і іншых кутках свету выклікаюць трывогу, боль і жаданне штосьці з гэтым зрабіць. Нават праз дапамогу гэтым людзям тут. Спадзяюся, ролік дапаможа паглядзець на людзей на берасцейскім вакзале трошкі інакш, з больш чалавечнага пункту гледжання, як на людзей са сваёй няпростай гісторыяй.

Для новых праектаў Ян Пол шукае прафесіяналаў у крэатыўнай сферы: дызайнераў, ілюстратараў, аніматараў, сторытэлераў. Калі ты маеш досвед працы і хочаш займацца карыснай справай, пішы Ян Полу.

Фота – Віялета Саўчыц