Ідэя
Зараз Жэану Франка 35 гадоў, Дашы хутка будзе 29. У пачатку 2010-х Дар'я паехала ў Венесуэлу працаваць юрысткай, там пазнаёмілася з Жэанам, і ў 2014 годзе яны пераехалі ў Маладзечна – родны горад Дашы. Некаторы час Жэан працаваў кухарам у Менску, але яго гэта не задавальняла: маленькая зарплата, шмат працы, доўгая дарога.
Ідэя ўласнага бізнэсу даўно засела ў іх галовах, і нядаўна рабяты пачалі дзейнічаць. Ніякага вялікага бізнэс-плана ў Дар'і і Жэана не было: яны проста хацелі паспрабаваць, а праблемы вырашаць па меры паступлення. Паспадзяваліся, што праект будзе паспяховым, бо ў горадзе не так шмат прапаноў у сферы грамадскага харчавання. Летам 2017-га ў Маладзечне можна было купіць толькі сушы і піцу, таму пара выбрала нішу, якая яшчэ не была прадстаўлена на той момант. Яны шчыра прызнаюцца, што не занадта прафесійна падышлі да справы: проста падумалі, што гэта можа стрэліць.
«Пункт адліку – гэта Жэан Франка, таму што ён прафесійны шэф-кухар, які ўмее смачна гатаваць, – кажа Даша. – Калі б не ён, то нічога б не атрымалася. Бо калі ты не адчуваеш справу цалкам, то наўрад ці зможаш зрабіць нешта грандыёзнае. Сама я ніколі б не стала звязвацца з установамі грамадскага харчавання: у мяне не было такога досведу працы, ды й усе вакол адгаворвалі ад гэтага».
«Калі ты не адчуваеш справу цалкам, то наўрад ці зможаш зрабіць нешта грандыёзнае»
Памяшканне
Запыт у гугле «арэнда памяшкання ў Маладзечне» дапамог знайсці невялікі павільён на вуліцы Ф. Скарыны. У народзе гэтую тэрыторыю называюць рынкам «Спадар», хоць насамрэч гэта проста гандлёвыя шэрагі, палова якіх яшчэ нядаўна пуставала. Па горадзе таксама шукалі месцы, але яны не падыходзілі: там не было вады або каналізацыі. Яшчэ адным важным крытэрыем была магчымасць пад'ехаць на машыне. Адзіная праблема ў гэтым памяшканні – складанасці з рэгуляцыяй цяпла. Тут ёсць добры вентылятар, але яго недастаткова. Таму летам тут горача, а зімой будзе халаднавата – гэта мінус адкрытай кухні.
Абсталяванне
Пасля ўсіх узгадненняў пара стала купляць абсталяванне. Франка ведаў, што яму трэба: печ, цестамес, мясарубка, фрыцюрніца, паверхня для смажання, халадзільнік, маразільнік. Тое-сёе прывозілі з Расіі, нешта куплялі ў Беларусі. У Менску хапае кампаній, якія займаюцца пастаўкай спецыяльнага абсталявання для грамадскага харчавання. Пара менавіта купляла ўсё неабходнае, а не брала ў арэнду. «Мы не патрацілі казачныя грошы. Думаю, што за год дакладна зможам акупіць усе ўкладзеныя сродкі, а можа, нават раней», – спадзяецца Дар'я.
Бюракратыя
У Жэана ўжо было адкрыта ІП. Наступны этап – узгадненне з органамі, спіс якіх таксама гугліцца. Далей – стварэнне праекта памяшкання. І тут вельмі многае залежыць ад тэхнолага, які робіць праект: ён павінен добра ведаць нормы, і менавіта ён паказвае фінальны вынік у санстанцыі. Зразумела, і сама Дар'я скрупулёзна вывучала ўсе дакументы, раілася з рознымі спецыялістамі. Спачатку яны з Жэанам перажывалі – як і ўсе людзі, якія ўпершыню сутыкаюцца са стварэннем бізнэсу ў сферы грамадскага харчавання.
«Мне давялося звяртацца ў сем праекціровачных кампаній, і ў пяці з іх мне сказалі, што немагчыма на 30 квадратных метрах зрабіць усё, што мы хацелі. Але ўсё рэальна, проста трэба ведаць заканадаўства», – запэўнівае Даша. Да таго ж у 2017 годзе ўступілі ў сілу новыя спрошчаныя санітарныя нормы: калі раней кожнаму цэху патрабавалася асобнае памяшканне, то зараз кухню можна дзяліць на ўчасткі.
Закупка прадуктаў
Асноўную частку прадуктаў купляюць у менскіх пастаўшчыкоў. Ёсць шэраг кампаній, якія займаюцца пастаўкай па рэгіёнах, і ў пэўныя дні яны прывозяць тавары ў Маладзечна. Асноўную частку прадуктаў – накшталт сыру Hochland, халапенья, нямецкіх марынаваных агуркоў, кетчупа Heinz і маянэзу – дастаўляюць з Менска. Сметанковае масла – са Смаргоні, таму што Маладзечанскі малочны камбінат адмовіў у пастаўках з прычыны таго, што ў «Лацінаамерыканскага бургера» недастатковыя аб'ёмы. Мяса прывозяць з Хожава – гэта гаспадарка недалёка ад Маладзечна.
Закупкай прадуктаў займаецца Даша: «Для нас прынцыпова важная свежасць мяса і пэўная ступень тлустасці. Ну і яшчэ ў Менску вельмі дорага яго закупляць – у пошуках прыдатнага пастаўшчыка мы нават не дайшлі да сталічных. Так што нам проста пашанцавала, што побач ёсць такое прадпрыемства». Мяса выбіраў асабіста Жэан: «Я прыехаў на вытворчасць і паказаў на тое, што мне трэба, пазначыў неабходную колькасць прожылкаў». Пастаўкі мяса пастаянныя: часам нават па некалькі разоў у тыдзень.
«Франка ведаў, што яму трэба: печ, цестамес, мясарубка, фрыцюрніца, паверхня для смажання, халадзільнік, маразільнік»
Рэцэпты
Па частцы кухні Жэан галоўны, Даша не ўмешваецца ў рэцэптуру. Ён працаваў кухарам у розных венесуэльскіх установах на працягу 16 гадоў, таму рэцэпты бургераў прыдумляў не з нуля. У яго ўжо былі напрацоўкі соусаў, спалучэння прадуктаў і спецый. Калі пара дакладна ведала, што хутка адкрые сваю ўстанову, то Жэан за два тыдні распрацаваў усё меню: яно заняло паўстаронкі ў Excel. Тэставаў дома, пастаянна нешта мяняў. Фішка бургераў – у спалучэнні прадуктаў і тэхналогіі іх прыгатавання. «Я не прыдумляў соусы наўгад – я падбіраў іх для кожнага асобнага бургера, да кожнай канкрэтнай начынкі», – кажа Жэан. Назвамі бургераў ён абраў іспанскія слэнгавыя словы.
Соусы і булачкі – цалкам уласнай вытворчасці. Муку выкарыстоўваюць беларускую – «Лідскую». Катлеты часцей за ўсё з ялавічыны, у некаторых ёсць курыца. У адной пазіцыі меню – свініна, але яе не заўсёды гатуюць, бо час смажання займае 4-5 гадзін. Яшчэ туды дадаюць бульбу крыспі – гэта дробна нарэзаная бульба, абсмажаная ў фрыцюры. Такая храбусткая начынка вельмі папулярная ў Венесуэле – там яе прадаюць пакетамі і дадаюць у многія стравы. «У Лацінскай Амерыцы вельмі развітая культура стрыт-фуду. У Венесуэле на кожным кроку ёсць кропкі, дзе можна паспрабаваць што заўгодна. Багацце соусаў і розных начынак, вялікія порцыі – адметныя рысы той вулічнай кухні. Таму нашы бургеры лацінаамерыканскія не толькі таму, што кухар з Венесуэлы», – смяецца Даша.
Рэклама
Што цікава, пара не ўкладвалася ў рэкламу. Яны вельмі доўга не ведалі дату адкрыцця, таму што чакалі канчатковага ўзгаднення з санстанцыяй і занясення ў гандлёвы рэестр. Таму яны проста казалі ўсім знаёмым, што хутка ўсё будзе гатова. Адзінае, што зрабіла Даша, – забраніравала рэкламу ў мясцовым пабліку «Тыповае Маладзечна» ў VK. Але ў першы ж дзень – 21 ліпеня – у «Лацінаамерыканскім бургеры» быў аншлаг, таму прыйшлося адмяняць рэкламу. З тых часоў больш нідзе не было піяру – спрацавала сарафаннае радыё. Потым яшчэ былі публікацыі на Onliner і koko.by, што таксама прывяло новых наведвальнікаў. «Думаю, цікавасць выклікала і тое, што кухар з Лацінскай Амерыкі. Калі б кухарам быў беларус, то такі ажыятаж наўрад ці паўстаў», – мяркуе Даша.
Працэс
Маладыя бізнэсмэны зусім не ўяўлялі, які будзе попыт: думалі, што ціха адкрыюцца, набяруць пастаянных пакупнікоў, будуць нарошчваць абароты. Спачатку рэжым працы бургернай быў з 11 да 22 гадзін. Але ў першыя ж дні з-за дзікага патоку наведвальнікаў сталі хутка заканчвацца булкі і даводзілася зачыняць кафэ ў 3 гадзіны дня. Таму Даша з Жэанам тэрмінова сабралі дакументы для выканкама, каб скараціць гадзіны працы. Цяпер працуюць з 12 да 20, панядзелак – выхадны. Супрацоўнікі прыходзяць да 8:30 і пачынаюць рыхтаваць соусы, катлеты, булачкі. Калі на працягу дня нешта сканчаецца, кухары тут жа гатуюць дадаткова. За 3,5 месяца працы яны амаль прыстасаваліся да працэсу, але часам усё ж здараюцца касякі.
«Багацце соусаў і розных начынак, вялікія порцыі – адметныя рысы той вулічнай кухні. Таму нашы бургеры лацінаамерыканскія не толькі таму, што кухар з Венесуэлы»
Каманда
У першыя дні быў толькі кухар Жэан і касір. Але адразу стала зразумела, што аб'ёмы работы вялікія, і аднаму чалавеку на кухні справіцца немагчыма. Пасля першых жа выходных рабяты сталі шукаць памочнікаў – аказалася, гэта няпроста. Жадаючых хапала, але ва ўладальнікаў былі пэўныя крытэрыі: хуткасць працы і хуткая навучальнасць, а папярэдні досвед быў не так ужо важны. Даша павесіла аб'яву на дзвярах і размясціла вакансіі на jobs.tut.by. Цяпер у «бургерным» штаце Жэан і тры наёмныя працаўнікі. Яшчэ ёсць два чалавекі, якія на гэтай жа кухні гатуюць толькі булкі і катлеты. Але яны працуюць па дамове падраду як супрацоўнікі іншай юрыдычнай кампаніі. Гэта важны нюанс, бо па законе ІП не можа наняць больш трох фізічных асоб. І так, дарэчы, функцыянуюць шматлікія маленькія ўстановы. Бухгалтэрыяй Даша з Жэанам займаюцца самі, працуюць па сістэме адзінага падатку.
Планы
Пра будучыню заснавальнікі культавай бургернай кажуць так: «Пакуль невядома, што будзе далей. Трэба ўсталявацца, цалкам разабрацца з попытам. Што, калі гэта часовы ажыятаж? Але можам дакладна сказаць, што не трэба нічога баяцца – трэба ва ўсім разбірацца. А яшчэ заўсёды быць напагатове, каб адстойваць сваю пазіцыю. Калі ў цябе ёсць страх і няведанне, то любы чалавек зможа цябе падмануць».
Адрас «Лацінаамерыканскага бургера»: г. Маладзечна, вул. Ф. Скарыны, міні-рынак «Спадар», павільён 5/6.
Час працы: з аўторка па нядзелю з 12:00 да 20:00, панядзелак – выхадны
«Добры дзень, мяне завуць Альгерд Бахарэвіч, і я вегетарыянец». Працяг аўтарскай рубрыкі «Таемны госць».
Напярэдадні адкрыцця ў Менску новага рэстарана Simple пагаварылі з яго стваральнікам Уладам Луневічам.
І не забываем перадаваць веды новым пакаленням.
Адсочвай маніфлоў, адкладай на мару, пампуй добрыя звычкі.
Росквіт размаітасці і крызісны заняпад.
Гутарка пра прызы, фестывалі, магчымасці і мары.
Гутарка пра прызы, фестывалі, магчымасці і мары.
КАМЕНТАРЫ (2)
Дзякуй за артыкул! Супер месца, ёсць сэнс адмыслова ехаць у Маладэчна.
о йебааа, а так не было смысла. а теперь есть....