34mag

Авантуры Піта Паўлава

Рубрыка: ІНТЭРВ'Ю
16.05.2017
5765

Літаральна на днях выходзіць новы альбом Піта Паўлава «Зброя. Золата. Кабеты», напісаны па матывах раманаў шпіёна і кантрабандыста Сяргея Пясецкага. Мы сустрэліся з музыкам і запыталі, навошта пераасэнсоўваць беларускіх гангстараў, на якіх ён грае гітарах і хто такія сучасныя антыгероі – гутарка атрымалася, як гэта цяпер нячаста бывае, разгорнутай і з шырокімі думкамі.

Піт Паўлаў – музыкант, кампазітар і выканаўца, удзельнік уплывовых беларускіх рок-гуртоў «Мроя», NRM, эксперыментальнага этна-гурта KRIWI, заснавальнік праектаў Garadzkija і Pete-Paff. «Зброя. Золата. Кабеты» (2017) – гэта сольны альбом Піта, прысвечаны прыгодніцкім гісторыям міжваеннага кантрабандыста Сяргея Пясецкага, прэзентацыя адбудзецца 18 траўня ў клубе «Брюгге».

Гангстарская Беларусь

– Піт, твой альбом «Зброя. Золата. Кабеты » прысвечаны творчасці Сяргея Пясецкага, а на вокладцы апошняга беларускага перакладу яго рамана «Каханак Вялікай Мядзведзіцы» – тваё фота. Раскажы, як ты пазнаёміўся з гэтым аўтарам і чым яго кнігі цябе так зачапілі?

– Падчас канцэртнага туру ў Польшчы з «Народным альбомам» пасля песні «Кантрабандыст» да нас падышоў паляк і спытаў: «Вы што, начыталіся Пясецкага?» Я тады нічога пра яго не ведаў і зацікавіўся. Аказалася, ён – наш зямляк, нарадзіўся ў 1900 годзе ў Ляхавічах у сям’і абруселага шляхціца, які працаваў чыгуначным чыноўнікам, даволі высокапастаўленым. З дзяцінства Пясецкі меў праблемы з сацыялізацыяй: у школе напаў на школьнага інспектара, за што быў выгнаны, і з’ехаў у Расію. Калі пачалася рэвалюцыя, ён вярнуўся ў Менск і стаў членам крымінальнай групоўкі, усё гэта апісана ў яго аўтабіяграфічных раманах.

«Там вельмі цікавая атмасфера горада, якога мы зусім не ведаем: з бандамі, нападамі, рабаваннямі, паліцмайстарамі, гатэлем «Еўропа», яўрэйскай карчмой на Лагойскім тракце»

Там вельмі цікавая атмасфера горада, якога мы зусім не ведаем: з бандамі, нападамі, рабаваннямі, паліцмайстарамі, гатэлем «Еўропа», яўрэйскай карчмой на Лагойскім тракце. Для многіх гісторыя Менска пачынаецца пасля Вялікай Айчыннай, а якім быў і як выглядаў горад да гэтага, няма ніякага ўяўлення. У Амерыцы, напрыклад, часы сухога закону ўжо даўно адрэфлексавалі і рамантызавалі: у іх ёсць Багсі Сігел, Аль Капонэ, усе гэтыя героі вельмі папулярныя. А ў нас склалася не менш цікавая сітуацыя. Нашу краіну па-жывому падзялілі Брэсцкім мірам на дзве часткі, Заходнюю і Усходнюю Беларусь, са сваімі законамі ў кожнай. А ў пагранічным свеце з’яўляліся людзі, у якіх не было жадання падпарадкоўвацца новым камуністычным уладам, але і палякі, навязваючы сваю мову і культуру, для іх былі чужымі.

У гэтай парадыгме і жыў Пясецкі. Кантрабандыст, ён пачаў супрацоўнічаць з польскай разведкай. Тады з’явілася знакамітая «Двуйка» – дэфензіва, якая эфектыўна дзейнічала супраць Савецкага Саюза, асабліва на гэтых тэрыторыях. Але пра гэта ў нашай літаратуры няма ніякіх рэфлексій, пра гэта не напісана. У нас культывуецца альбо вобраз селяніна ў лапцях – «Людзі на балоце», альбо гараджаніна, якога ўвесь час прыгнятае савецкая ўлада. Таму Пясецкі незвычайны персанаж у гэтым плане, трыксцер.

– Цябе ён цікавіць выключна як яркі персанаж ці ты праводзіш нейкія паралелі са сваім уласным жыццём?

– Вядома, я сябе крыху асацыюю са сваім героем: у мяне таксама былі развілкі, калі я мог стаць крымінальным падлеткам альбо пакінуць музыку і стаць бізнэсмэнам. І, як у яго, у мяне гэтая развілка паміж савецкай культурай, дзіцем якой я непасрэдна з’яўляюся, беларускай нованароджанай, у якой я ўдзельнічаў і ў якую ўнёс некаторы ўклад, і польскай. Натуральна, ніякай зброі ў мяне ў кішэні няма, золата аказіянальнае і з кабетамі ўсё крыху больш прыстойна (смяецца).

Яшчэ дзіўнае супадзенне: ён таксама граў на гітары і мандаліне і займаўся боксам і барацьбой. Для барцоў, дарэчы, у мяне ў гэтым альбоме нават ёсць песня «Схватка».

– Персанаж, які натхніў цябе на напісанне гэтага альбома, – сапраўдны крымінальнік эпохі пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі. Чаму ты лічыш гэты вобраз актуальным на дадзены момант?

– Гаварыць ад асобы авантурыста і шпіёна, які жыў і дзейнічаў амаль сто гадоў таму, – гэта даволі цікавая магчымасць выказацца. Казаць пра сучаснасць цяжка: знаходзячыся ўнутры падзей, людзі часта не бачаць нейкіх важных рэчаў і заўважаюць іх толькі на дыстанцыі. Той час з’яўляецца для мяне метафарай нейкай «прасторы чыстага вопыту», як у вестэрнах – калі пісталет якраз не метафара, а на самай справе ў руцэ, калі чалавек удзельнічае ў сапраўдных перастрэлках. Але сёння сапраўдная бітва – у прасторы ідэй аб свеце, у розуме кожнага з нас. І застаецца знайсці магчымасць адстойваць сваю асабістую ўнутраную прастору. Гэта не спосаб адмежавацца ад іншых, а права распавесці і сваю гісторыю, права быць не «дрэнным», не «добрым», а проста такім, як ёсць.

Банда Паўлава

– Як чалавек, які запісаў дваццаць вялікіх альбомаў, і як адзін з самых бачных і арыгінальных гітарыстаў у гэтай краіне, раскажы пра эвалюцыю ўласнага стылю. Як яна выявілася ў гэтым альбоме?

– Калі ў маладосці я арыентаваўся на гітарыстаў а-ля Ван Халена і Кірка Хэмета, а затым Тома Марэла, то цяпер я больш гляджу кудысьці ў бок Хендрыкса і Фрушантэ. Дзякуючы канцэпцыі альбома я змог зрабіць спасылкі на іх як на важныя дадатковыя мастацкія элементы, мяркуючы, што слухач таксама пазнае тут Red Hot Chili Peppers, Джымі Хендрыкса, Рычы Блэкмара, The Last Shadow Puppets. Таксама я меў на ўвазе і саўндтрэкі да «Агента 007», і такія фільмы, як «Свой сярод чужых, чужы сярод сваіх», «Хлеб, золата, наган», «Халоднае лета 53-га». Нават назва альбома «Зброя. Золата. Кабеты» ўзыходзіць да гэтага гераічнага кіно майго дзяцінства і юнацтва. Я заўсёды хацеў, каб музыка да іх гучала, быццам грае Deep Purple, а на гітары часам замест Блэкмара – Фрушантэ.

– Якія гітары ты выкарыстоўваў у запісе?

– Як і на «Д.П.Б.Ч.» NRM, я карыстаўся Gibson Flying V. А таксама мае апошнія набыткі – два «стратакасцеры». Я заўсёды хацеў і заўсёды імітаваў іх гук, робячы ў схемах сваіх гітар супрацьфазы і адсечкі, адключаючы адну катушку ў хамбакеры... Для гэтага альбома я купіў сапраўдныя American Standard Stratocaster і American Special Stratocaster, які для мяне яшчэ больш «стандарт», чым Standard. Там стаяць датчыкі Texas Special, там шырокія лады, вялікая клюшка, на шасці балтах трэмала, гэта самы-самы класічны «Страт», які я сабе ўяўляю. Такі, як у Джымі Хендрыкса і Рычы Блэкмара. Таксама ў адной песні я граю на цікавай вінтажнай гітары Danelectro Dead on '67, спецыяльна мадыфікаванай менскім гітарным майстрам Уладзімірам Бураковым для аднаго майго сябра. І, вядома, я граю на сваёй акустычнай гітары Martin.

– Хто таксама ўдзельнічае ў тваім сольніку? Мы чулі пра нейкую ашаламляльную каманду.

– У якасці музыкаў я задзейнічаў самых сталых і дасведчаных людзей, сваіх сяброў: Глеба Галушку ў якасці супрадзюсара, суаўтара і бас-гітарыста; Назара Рэджэпава – віртуоза з Туркменістана, які нядаўна скончыў Кёльнскую акадэмію музыкі па класе барабана і, на мой погляд, з’яўляецца абсалютна брыльянтавым музыкам. Ён нейкі час жыў, працаваў і запісваўся ў Германіі, пад кіраваннем высакакласных амерыканскіх выкладчыкаў граў джаз. У якасці другога бубнача я запрасіў беларускага музыку Аляксандра Валошчыка, «фірмача», які ўсе свае партыі змог сыграць з першага дубля.

– Як ствараўся альбом? Ці ёсць у цябе нейкі свой метад працы, якім ты перакладаеш жыццёвыя адчуванні ці нейкія драматургічныя рэферэнсы ў гітарную ігру і песні?

– Я слухаю самыя ўдалыя свае песні і думаю: ну як вось яны атрымаліся? Яны нараджаліся мудрагелістымі шляхамі, а потым шліфаваліся.

Гэты альбом – вынік вялікай колькасці супадзенняў, дапушчэнняў, маёй асабістай інтуіцыі, натхнення і жорсткай рэдактуры. Я часта кіруюся спачатку сваёй інтуіцыяй, затым матэрыялам. Я магу спачатку планаваць сабе нешта адно, потым падключаецца новы чалавек, матэрыял мяняецца, і я спакойна адпускаю першапачатковую ідэю ўслед за зменамі, але бываюць рэчы, якія я трымаю да канца.

Апошнім часам у шліфоўцы маіх песень удзельнічае Глеб Галушка. З усіх суаўтараў, якія ў мяне былі, гэта мой самы ўважлівы, самы спрактыкаваны, самы непрымірымы душыцель усяго (смяецца): надзей, надзей на будучыню, наогул надзей на нешта добрае... Як правіла, я фармулюю фабулу, пішу асноўную мелодыю, музыку і тэкст, якія Глеб затым падвяргае жорсткай рэдактуры – пакідае толькі канстатацыі, прамыя эмоцыі, аголеныя нервы, адсякае ўсё ідэалагічнае, рамантычнае і гераічнае шалупінне. А ў музычны матэрыял уносіць незвычайныя і важныя нюансы, упрыгажэнні і эфектныя фігуры. Але калі нешта рэзаніруе са мной, нават калі яму здаецца, што гэта – лухта, але ён бачыць, што гэта са мной усё-ткі рэзаніруе, яно застаецца.

«Я заўсёды хацеў, каб музыка гучала, быццам грае Deep Purple, а на гітары часам замест Блэкмара – Фрушантэ»

Я свае тэксты цяпер вельмі люблю. Таму што яны праходзяць дашліфоўку ў гарніле чалавека з больш дасканалым літаратурным густам, чым мой. Часта працэс нашай сутворчасці востры, напружаны і дынамічны і нагадвае спорт – барацьбу, фехтаванне або бокс. Захоплівае цалкам: вось пяць хвілін таму мы равелі адзін на аднаго, а зараз зноў схапілі гітары і працягваем пісаць аранжыроўку.

А што тычыцца метаду, якім я жыву, то, каб свет мяне не гвалціў, я выкарыстоўваю слоўны аналіз. Напрыклад, падчас размовы я часта раблю важныя для сябе абагульненні, проста вербалізуючы нейкія важныя рэчы. На мой погляд, гэта даволі складаны, а часам і дыскамфортны спосаб, які патрабуе поўнай сумленнасці з самім сабой. Яшчэ я часта адпраўляюся на самотны шпацыр, і гэтыя пешыя паходы дапамагаюць мне дашліфоўваць тэксты песень, пасля шматразовага прагаворвання фразы часам з’яўляюцца дзіўныя вобразы, абрыўкі вершаў. Я завёў звычку запісваць рыфы або мелодыі, якія з’яўляюцца спантанна, цяпер у мяне ёсць ужо сотні, напэўна, кавалкаў песень, «рыб», схопленых тут жа. Я нават сёе-тое выкладваю ў Facebook. У прынцыпе, з гэтых эскізаў ужо можна было б альбом запісаць нейкі. І, магчыма, калі-небудзь да гэтага дойдзе.

Музычнае гета

– Піт, у цябе памяняліся арыенціры, а ўслед за імі музыка і тэксты. Як ты лічыш, ці прыме твая аўдыторыя гэты новы фармат?

– Калі становішся старэйшым, становішся больш дасканалым, і твая асоба можа цалкам памяняцца. Значыць, і музыка твая павінна мяняцца, а калі гэтага не адбываецца, значыць, ты не сталееш. Думаю, што прыме вельмі цёпла, але, як звычайна, павінны будзе прайсці нейкі час (смяецца).

«Многія прыхільнікі хацелі б бачыць гурт NRM нязменным, такім, як у дзяцінстве, калі ім усё яшчэ было б сямнаццаць гадоў»

– Гэты альбом выходзіць пад імем Піта Паўлава, а не NRM. Ці звязаны «рэбрэндынг» з тым, што «Д.П.Б.Ч.» атрымаў спачатку халодныя водгукі?

– Ну, па-першае, гэта не рэбрэндынг, а мая персанальная авантура. Па-другое, тут задзейнічаны прынцыпова іншыя музыкі. Па-трэцяе, мы тады адчулі, што хочам зрабіць музыку, больш шырокую стылістычна, больш складаную і больш падобную на заходнюю. Унутры ўсіх нас адбыліся змены, якія называюцца «сталенне» (смяецца). Было відавочна, што многія прыхільнікі хацелі б бачыць гурт NRM нязменным, такім, як у дзяцінстве, калі ім усё яшчэ было б сямнаццаць гадоў, яны ўсё яшчэ секліся б на мітынгах і каб іх любімая дзяўчына першы раз іх пацалавала. Таму мы, вядома, апынуліся з гэтым альбомам у складанай сітуацыі. Але альбом жа атрымаўся сапраўды класным (усміхаецца).

– Гэта значыць, на табе адбілася сітуацыя, аб’ектыўная для мясцовага шоу-бізнэсу, у якой заўсёды нейкі прадукт даходзіць да аўдыторыі і атрымлівае прызнанне з вялікім спазненнем?

– Так, непасрэдным чынам. У нас даволі моцнае гета, нягледзячы на наяўнасць інтэрнэту. Тады, пяць гадоў таму, мы рызыкнулі і зрабілі тую музыку, якая была непарыўна звязана з нашымі ўнутранымі адчуваннямі лакальнага кантэксту ўнутры глабальнага. І слухач зарэзаніраваў... але толькі праз пяць гадоў, калі наш альбом перастаў быць свежым, а нас захапілі ўжо новыя рэчы. Галоўная праблема, вядома, – гэта недахоп у нас у апошнія гады сапраўднай прафесійнай цэнтралізаванай музычнай прэсы, якая была б актуалізавана і на рэпартажы з канцэртаў маладых гуртоў, і рэцэнзавала б іх дэмазапісы, і своечасова анансавала бы выхад альбомаў ужо вядомых калектываў. З развіццём інтэрнэту ў пачатку нулявых адбыўся востры крызіс папяровай прэсы, і з прылаўкаў зніклі асноўныя музычныя выданні краіны, перш за ўсё «Музыкальная газета», якую чыталі, па-мойму, наогул усе. Інтэрнэт усё-ткі занадта сегментаваны, і гэта, з аднаго боку, спрашчае ўзаемадзеянне з ужо наяўнай аўдыторыяй, але адначасова і перашкаджае заваёўваць новую.

Да таго ж цяпер усе сталі жудаснымі хіпстарамі (смяецца). 1000 чалавек будуць стаяць і здымаць на айфоны твой канцэрт, але ты потым не толькі ні аднаго рэпартажу з канцэрта не прачытаеш, але і ніводнай фоткі ў інтэрнэце не ўбачыш.

– Твой новы альбом яшчэ складаней, чым «Д.П.Б.Ч.». Для каго тады ў гэтых умовах гета ён зроблены?

– Калі ў агульных рысах, то ён зроблены для людзей, якія шукаюць унутраную свабоду ад комплексаў, якія могуць глядзець і на сябе праўдзіва, і на іншых без ілюзорнага пачуцця перавагі або патрэбы падзяліць усё на чорнае і белае.

– Але такі шырокі погляд дапускае ўменне не паддавацца ідэалогіі, якая заўсёды лягчэй, чым праўда. Як чалавеку навучыцца знаходзіць праўду ў тыя моманты цемрашальства, калі навакольныя людзі губляюць здаровы сэнс і імі пачынае кіраваць калектыўная падсвядомасць?

– Некаторыя, напрыклад, прапануюць звярнуцца да такіх фундаментальных прац, як фізіялогія Паўлава, квантавая фізіка і гэтак далей, але мне здаецца, што не абавязкова чытаць працы па квантавай фізіцы. Але, тым не менш, трэба ведаць, што ёсць канстанты ў свеце, а інтэрпрэтацыя фактаў – вечнае месца спекуляцый палітыкаў, піяр-менеджараў, жучар усялякіх. Акрамя ўсвядомленых і крытычных адносінаў няма іншага метаду. Атрымліваць інфармацыю з розных крыніц, развіваць уяўленне, інтуіцыю і быць крытычным. А навакольным нагадваць аб іх разумнасці і чалавечнасці.

«Часта працэс нашай сутворчасці востры, напружаны і дынамічны і нагадвае спорт»

– Ты прыводзіў прыклады сваіх герояў, а ці можаш ты сказаць, хто твой антыгерой?

– Мой антыгерой – гэта любы сучасны функцыянер, бюракрат, чалавек, які дзейнічае толькі пад уздзеяннем пратаколаў. Гэта і еўрабюракрат, і беларускі бюракрат, і расійскі бюракрат, які выдумляе сабе мыліцы ў выглядзе нейкіх тэорый пра тое, як менавіта трэба жыць. Гэта для мяне антыгероі. Таму што яны могуць нават не заўважыць, як «удушаць» нейкіх іншых людзей. Самае жудаснае ў гэтым, што гэта зусім можа не быць іх мэтай, а яны проста могуць дзейнічаць, адцягнена ад рэальнасці выконваючы нейкія бюракратычныя працэдуры, ахвярамі якіх можам стаць мы ўсе.

«Мой антыгерой – гэта любы сучасны функцыянер, бюракрат, чалавек, які дзейнічае толькі пад уздзеяннем пратаколаў»

– Якія сёння твае «правілы жыцця» ў двух словах?

– Я не плыву ў мэйнстрыме, не падпарадкоўваюся ніякім інстытуцыям, дзейнічаю ў сваіх інтарэсах і інтарэсах сваіх блізкіх, жыву згодна са сваімі адчуваннямі.

Нагадваем, што прэзентацыя альбома Піта Паўлава адбудзецца ў гэты чацвер, 18 траўня, у 19:00 у клубе «Брюгге» (Партызанскі праспект, 6а). Падрабязнасці шукай на старонцы мерапрыемства.

Тэкст by Аляксандр Галецкі і Кацярына Стаброўская

Фота by Таня Капітонава