Як стаць донарам крыві?

  Самы часты спосаб – здача цэльнай крыві з вены на руцэ. Такая працэдура займае каля 10 хвілін.

  Можна здаць кампаненты крыві, напрыклад, плазму ці трамбацыты. Падчас спецыяльнай працэдуры з крыві донара(-кі) забіраюць толькі неабходны кампанент, а астатнія вяртаюцца ў крывяносную сістэму.

  Плазмафарэз бывае двух тыпаў: мануальны і аўтаматычны. Цягам мануальнага ў донара(-кі) забіраюць адразу неабходную порцыю крыві, цэнтрыфугуюць яе і вяртаюць эрытрацыты назад. Пры аўтаматычным плазмафарэзе спецыяльны апарат неадрыўна фільтруе з крыві толькі плазму, але і часу гэта займае больш – каля 40 хвілін.

  Па законе аб’ём крыві не павінен перавышаць 13% ад агульнага аб’ёму крыві донара(-кі), але стандартная доза – 450+-50 мл.

  Гэтае пытанне рэгулюе частка 1 арт. 199 Закона Рэспублікі Беларусь ад 30 лістапада 2010 года «Аб донарстве крыві і яе кампанентаў».

  Здаць кроў ці кампаненты крыві могуць не толькі грамадзяне Рэспублікі Беларусь, але і замежнікі ці асобы без грамадзянства, якія пастаянна тут пражываюць.

  Калі прэтэндуеш на ганаровае званне донара(-кі), табе павінна быць ад 18 да 60 гадоў. Але ў некаторых выпадках асобы 60+ могуць атрымаць ад камісіі дазвол.

  У донары бяруць поўнасцю дзеяздольных асоб, якія не маюць захворванняў і не знаходзяцца ў станах, пры якіх здача крыві і кампанентаў забароненая (глядзі ніжэй).

  Вельмі пажадана, каб донар(-ка) быў(-ла) на ЗЛЖ, дбаў(-ла) пра асабістую гігіену і пазбягаў(-ла) выпадковых палавых стасункаў.

  На працягу 6 месяцаў да здачы крыві нельга рабіць тату, пірсінг, шнараванне і любыя іншыя бодзі-мадыфікацыі.

 Само сабой, донарам(-кам) строга забаронена ўжываць наркотыкі, псіхатропы і любыя таксічныя рэчывы.

  Супрацьпаказанні бываюць пастаяннымі (на ўсё жыццё), доўгатэрміновымі (на год ці больш) ці кароткатэрміновымі (на некалькі дзён).

  Інфекцыйныя хваробы, паталагічныя станы, цяжарнасць, менструацыя, перыяд пасля прышчэпак і траўм – адназначныя «не» для донарства.

  Чалавек з цукровым дыябетам, эпілепсіяй ці туберкулёзам у анамнезе ніколі не зможа стаць донарам, а той/тая, хто перанёс/перанесла эндаскапічнае даследаванне ці зрабіла аборт – 6 месяцаў з даты працэдуры.

  Часова закрытая для цябе сцяжынка да донарства, калі ты ездзіў(-ла) у некаторыя краіны Афрыкі, Цэнтральнай і Паўднёвай Амерыкі ды Акеаніі. Спіс краін і рэгіёнаў шукай тут.

  Поўны ліст супрацьпаказанняў знойдзеш у Пастанаўленні Міністэрства аховы здароўя № 37 ад 19.05.2011.

Якія дакументы чакаюць ад патэнцыйнага донара(-кі)?

  Пашпарт ці іншае пацвержанне асобы;

  Для ваеннаабавязаных – ваенны білет (перад першай здачай крыві і кампанентаў);

  1 фота 3 х 4 см (перад першай данацыяй);

  Выпіска з паліклінікі – на першы раз, потым – раз на 6 месяцаў;

  Флюараграфія – таксама на першы раз, потым – раз на год;

  Для жанчын – даведка ад гінеколага, потым – раз на 6 месяцаў;

  ЭКГ – калі здаеш упершыню метадам аўтаматычнага плазмафарэзу ці трамбацытафарэзу, потым – раз на 6 месяцаў.

Як падрыхтавацца да здачы крыві?

  Нельга прыходзіць на данацыю, калі ты кепска сябе адчуваешь, нават з простым болем у горле.

  Нельга здаваць кроў, калі ў цябе грып, ты прымаеш лекі ці вельмі стаміўся(-лася).

  Не лепшай ідэяй будзе здача крыві непасрэдна перад экзаменамі, начной працай ці спаборніцтвамі.

  За дзень да здачы крыві неабходна перастаць ужываць тлустую, смажаную, вострую і вэнджаную ежу, малочныя прадукты, яйкі, бананы, арэхі і цытрусавыя.

  З раніцы ў дзень Х трэба лёгка паснедаць салодкай гарбатай, хлебам, кашай, паравой рыбай, садавіной ці гароднінай. З галадухі праходзіць гэтую працэдуру не раім дакладна.

З якіх этапаў складаецца працэдура?

  Рэгістрацыя.

Як толькі пакажаш усе неабходныя паперкі, на цябе аформяць уліковую картку, медыцынскі дакумент і карту-анкету донара. У наступныя разы спатрэбіцца толькі карта-анкета. Донар(-ка) сам(-а) адказвае на яе пытанні. Таксама ён/яна падпісвае дакумент аб добраахвотнай здачы крыві.

  Лабараторнае даследаванне.

У цябе вызначаць групу крыві, рэзус-фактар, фенатып антыгенаў, зробяць агульны аналіз крыві і мачы (толькі на першы раз, потым – раз на год), замераць узровень гемаглабіну.

  Медагляд.

Доктар праглядзіць усе неабходныя даведкі і вынікі аналізаў, прагоніць цябе па пытаннях анкеты, вызначыць твой агульны стан, замерыць тэмпературу і ціск. З надта нізкім ці высокім ціскам адправяць дадому. Пульс не павінен быць больш за 100 удараў.

  Лёгкі сняданак у буфеце.

Гэта прыемна і карысна – дапаможа не страціць прытомнасць.

  Непасрэдна данацыя.

Цябе запросяць у крэсла, накладуць жгут і дэзінфікуюць скуру. З вены возьмуць 450+- мілілітраў крыві ў кантэйнер праз сіліконавую трубку, аб’яднаную з іглой. Таксама каліва крыві (20-40 мл) возьмуць на лабараторныя даследаванні на маркеры ВІЧ, гепатыту і іншага. Месца праколу заклеяць і накладуць павязку на чатыры гадзіны. Далей будзеш 30 хвілін адпачываць пад медычным наглядам.

Ці будзе балюча?

  Не больш, чым здача крыві з вены ў паліклініцы. Боль можна адчуць толькі ў момант, калі ігла ўваходзіць пад скуру, а потым зусім не.

  Так, ёсць рызыка адчуць галавакружэнне ці страціць прытомнасць – але цябе адразу адкачаюць, не сумнявайся. Маўчаць і цярпець – тыпу ты герой(-ка) – не абавязкова. Адчуеш сябе кепска – скажы.

Чым здача крыві адрозніваецца ад здачы плазмы?

  Плазму можна здаваць кожныя два тыдні, цэльную кроў – не больш за 3–5 разоў на год з перапынкамі на 60 дзён.

Якія бонусы атрымлівае донар(-ка)?

  Сняданак перад здачай, грошы на абед пасля, выходны на працы з захаваннем зарплаты ці выходны на вучобе ў дзень здачы крыві, а таксама грашовую кампенсацыю, калі данацыя недармовая.  

  Цяпер цэннік на кроў – 104,32 BYN, на плазму – 125,18–146,04 BYN. Поўны прайс-ліст тут.

Што важна рабіць ці не рабіць пасля здачы крыві?

  Адпачні паўгадзінкі.

  Калі раптам стане кепска – пазаві медсястру ці ляж, задраўшы ногі вышэй галавы.

  Не здымай і не мачы павязку напрацягу 4 гадзін.

  Не палі 2 гадзіны і не пій алкаголь наступныя суткі.

  12 гадзін пазбягай трэніровак і любых фізнагрузак.

  Не садзіся за руль цэлы дзень.

  Наступныя некалькі дзён налягай на бялкі і пій шмат вадкасці.

Як часта можна здаваць кроў?

  Не часцей, чым раз на 60 дзён, а пасля кожнай пятай здачы – толькі праз 90 дзён.

  Калі здаеш плазму – пачакай 2 тыдні, а калі вырашыў здаць кроў пасля плазмы – зможаш зрабіць гэта толькі праз месяц.

  Агульная колькасць крыві, здадзенай адным донарам за год, не мусіць быць больш за 20 літраў.

  Мужчыны могуць здаць цэльную кроў 5 раз за год, жанчыны – толькі 4.

Куды бегчы здаваць?

  Вось тут знойдзеш назвы і адрасы станцый пералівання крыві, шпіталяў і цэнтраў трансфузіялогіі ў розных гарадах Беларусі. Рулі ў самы блізкі, бо па законе ты можаш здаць кроў толькі ў тым рэгіёне, дзе прапісаны(-ая). Чаму так? У Беларусі пакуль няма агульнай базы донараў, і прывязка да прапіскі дазваляе пазбегнуць сітуацыі, калі чалавек, якому забаранілі здаваць кроў у адным рэгіёне, прыязджае ў іншы і там здае няякасную кроў.