«Зрабіць беларускую мову папсовай»: інтэрв’ю з блогерам Ільём Шынкарэнкам

 

  Tik-Tok / Instagram / YouTube

 

Пра музычны стыль і арыенціры

– Улетку ты даваў сольны канцэрт у Музеі Якуба Коласа. Падзяліся адчуваннямі.

– Цудоўна, усё было крута.

– Ці супадаюць людзі, якія сочаць за тваім тык-токам, з тымі, хто прыйшлі паслухаць тваю музыку?

– Аўдыторыя ў тык-току значна шырэйшая. Здаецца, большасць жыхароў Беларусі, у якіх ёсць TikTok, штосьці ды бачылі. Але бываюць і выпадкі, калі людзі мяне ведаюць у першую чаргу не як блогера, а як музыку. Гуляў у Суле [парку сярэднявечнай гісторыі пад Менскам «Вялікае княства Сула». – заўв. 34] – супрацоўніца музея мяне пазнала: «Гэта вы Ілья Шынкарэнка? У вас класныя песні». Аказалася, яна тык-токам не карыстаецца, але песні ведае. Таму, напэўна, аўдыторыя не супадае, але перакрыжоўваецца.

– І атрымліваецца, што твая аўдыторыя не толькі падлеткі, моладзь, а і людзі больш сталыя?

– Моладзь складае большую яе частку, але слухаюць насамрэч усе, і глядзяць – таксама. Напрыклад, быў фестываль бліз Маладзечна, і я дужа здзівіўся, калі падыходзілі людзі ўзросту маіх бабулі і дзеда: «Ілья, мы вас ведаем. Можна сфоткацца? Як у вас справы?» Таму не сказаць, што толькі дзеці слухаюць і глядзяць. Кантэнт разнастайны, ён не накіраваны на пэўную аўдыторыю. Мемы, вядома, для падлеткаў, а якую-небудзь «Чарку на пасашок» глядзяць у тым ліку бабуля з дзедам. І гэта цудоўна.

 

«Падыходзілі людзі ўзросту маіх бабулі і дзеда: "Ілья, мы вас ведаем. Можна сфоткацца?"»

 

– Думаю, гэта кантэнт, які можа яднаць пакаленні: унукі скідваюць бабулям, а яны потым да цябе падыходзяць.

– Так, нярэдка расказвалі: «Сын падсадзіў, я тык-ток дужа не гляджу, але дзякуй».

– У тваіх трэках трапляюцца рэп-часткі. Не думаў неяк шчыльней паэксперыментаваць з жанрам?

– Гледзячы што мы маем на ўвазе пад «рэп-трэкам». У «Матыльку» большая частка напэўна ў рэпе. «Сняжынкай» таксама можна рэпам лічыць, але па стылістыцы ён больш падобны да «нойзаўскай» музыкі. У новым альбоме, які выйдзе вясной, таксама будуць падобныя кампазіцыі.

 

 

– А як ты акрэсліваеш свой музычны жанр?

– Поп. Інтэлектуальны поп. Не тупыя словы, якія паміж сабой зарыфмаваныя і накладзены на тры акорды. Чатыры акорды замест гэтага.

– Ці ёсць у цябе куміры ў музыцы?

– Прама куміраў няма. Я слухаю плюс-мінус усё, што выходзіць, – манітору абстаноўку. Шмат хто робіць добра, яшчэ больш робяць усякую лухту. 

Можна сказаць, хто зрабіў для беларускай музыкі больш за ўсё: гэта «Песняры». Гэта першая беларуская музыка, якая пачала існаваць у новым фармаце: калі ты ўключаеш песню, запісаную на студыі, і пачынаеш яе слухаць. Па сённяшні дзень яны застаюцца нумар адзін па ўнёску ў культуру. Ніхто столькі не зрабіў для беларускай песеннай культуры, як «Песняры».

– А сучаснікі здолеюць наблізіцца?

– Праблема сучаснай беларускай музыкі, на мой погляд, у тым, што ў нас надта шмат падвальных рок-гуртоў, якія робяць музыку для людзей 2000-х. І пытанне не ў тым, што гэта музыка для людзей, чыя маладосць прыходзілася на 2000-я, а ў тым, што гэтыя рок-гурты не выраслі разам са сваім слухачом.

 

«У нас надта шмат падвальных рок-гуртоў, якія робяць музыку для людзей 2000-х»

 

 

Пра ідэі для відэа

– Ты вядзеш тык-ток-акаўнт два з паловай гады. Як змяніўся за гэты час твой кантэнт і ты сам?

– Калі я пачынаў весці тык-ток, мне было 17 з паловай. Цяпер мне 20. У такі перыяд жыццё змяняецца дастаткова моцна. Што тычыцца тык-току: спачатку я запісваў відэааповеды, потым перайшоў на мемы. Да таго як завёў тык-ток, я яго ўвогуле не любіў і не глядзеў. Потым трошкі ўліўся у сістэму: калі ты робіш тык-токі, трэба ведаць, што там здымаюць.

– Як прыдумляеш, пра што будзе наступнае відэа?

– Тут у мяне дастаткова вялікі «інструментарый»: розныя рубрыкі, розныя фарматы. Зыходзячы з гэтых фарматаў, прыходзіць нешта ў галаву. Альбо раімся з маім аператарам, брэйнштормім.

– Сюжэтная лінія відэа часта пабудаваная вакол стэрэатыпаў. Такая перабольшаная беларускасць: бульба, зубр, дранік, вышыванка. Што ты праз гэта транслюеш?

– Калі браць як прыклад відэа пад тую ж «Чарку на пасашок», то не тое каб канцэпцыяй было жаданне перадаць прататып нейкага беларуса. Гэта проста «папсовы» тык-ток. Калі я заводзіў акаўнт, маёй першаснай мэтай было зрабіць беларускую мову «папсовай», да чаго я імкнуся і цяпер. У «Чарцы на пасашок» выкарыстоўваецца ўсё беларускае: я ў вышыванцы, дзед з вусамі і брылём, бабуля разам з дзедам п’юць гарэлку. У гэтым і была адна з задумак: я ж не адзенуся пад гэтую песню як тыповы прадстаўнік Кастрычніцкай у клёш-джынсах і з блакітнымі валасамі. 

 

«Я ж не адзенуся пад гэтую песню як тыповы прадстаўнік Кастрычніцкай у клёш-джынсах»

 

– Чаго не хапае беларускамоўнаму TikTok? 

– Беларускамоўнаму тык-току не хапае людзей, якія б у гэтым сегменце нешта рабілі. Хаця і ёсць шмат беларускамоўных блогераў, у якіх больш за 10 тысяч падпісчыкаў, яны здымаюць на рэгулярнай аснове.

– Падзелішся сакрэтам свайго поспеху? Ці гэта ўсё алгартытмы?

– Сакрэт у тым, каб рабіць якаснае і рабіць з задавальненнем.

 

 

Пра вывучэнне беларускай мовы

– Як ты прыйшоў да беларускамоўнасці?

– У 17 гадоў я зацікавіўся беларускай мовай, беларускай тэматыкай і ўвогуле зразумеў, што калі я хачу атаясамліваць сябе з Беларуссю, лічыць сябе беларусам – то не магу не ведаць беларускай мовы. Так я пачаў яе вывучаць. Пачынаў з беларускамоўных ролікаў на ютубе на хуткасці 0,75, таму што на больш высокай хуткасці даводзілася ўслухоўвацца і я не разумеў, што адбываецца. 

Калі праходзіш першы этап, адкуль засвоіш адсоткаў семдзесят лексікі, можна чытаць вершы. Гэта тая крыніца, дзе можна натрапіць на рэдка ўжываныя словы, якія ў штодзённай перадачы дакладна не пачуеш, а яны патрэбныя, каб лексікон не быў бедным. Пасля гэтага трэба пачынаць размаўляць. Бо калі даваць сабе час – «яшчэ трошкі падвучыць, яшчэ годзік», – то размаўляць не пачнеш.

На рускай мове я ўжо размаўляю не вельмі. Некаторыя словы забываюцца і дакладна перакласці іх немагчыма. Учора ў мяне быў стрым, дзе я спрабаваў размаўляць па-руску. І, напрыклад, я часта ўжываю «такога кшталту». На рускай гэта напэўна «такого типа» або «типа такого». Але ж па-руску так ніхто не кажа. Па-першае, гучыць запаволена, па-другое – ненатуральна.

– Як ты ставішся да выпраўленняў? Ці выпраўляеш сам? Ці выпраўляюць цябе?

– Я нікога не выпраўляю. І мяне таксама ніхто не выпраўляў. Напэўна таму, што тыя, з кім я размаўляў, не былі беларускамоўнымі, то-бок выпраўляць не было каму. Максімум, што я магу зрабіць, калі гэта сябар, блізкі чалавек, – нешта падказаць: накшталт «расказаць», а не «распавесці». І ён не пакрыўдзіцца, і я не адчую правіны. А так калі чалавек спрабуе размаўляць па-беларуску, то варта надаць яму матывацыі, а не выпраўляць, каб гэта не сыграла ў мінус і ён не расчараваўся.

 

«Калі чалавек спрабуе размаўляць па-беларуску, то варта надаць яму матывацыі, а не выпраўляць»

 

– Ты кажаш, што, калі ты пачынаў, у цябе не было беларускамоўнага асяроддзя. Як да тваёй беларускай мовы паставіліся сям’я і сябры?

– У сям’і ніколі не гаварылі «навошта табе гэта». Бліжэйшае асяроддзе таксама паставілася нармалёва. Максімум, што было, – гэта са смешнай інтанацыяй паўтараць беларускія словы, але не ў негатыўным плане, больш у такім рофельным.

 

 

Пра розныя заняткі

– Як ты сумяшчаеш усе свае заняткі. Ты ж яшчэ працуеш выкладчыкам у школе падрыхтоўкі да ЦТ?

– Больш не! Я свае курсы раблю. І мне больш падабаецца акрэсленне «асветнік», а не «выкладчык». «Асветнік» больш пантова. (Канешне, збольшага жартую.) Мае асноўныя заняткі – гэта блогерства, музыка і курсы. Ва ўніверсітэт я хаджу максімум некалькі разоў на месяц. Нейкіх хобі ў мяне няма, хобі перараслі ў прафесійную дзейнасць.

– Але ж ты шмат падарожнічаеш.

– Так, але і падарожжы з цягам часу перараслі ў частку блогерскай дзейнасці. Калі кудысьці едзеш, задумваешся, як лепей нешта паздымаць.

– Якія месцы падчас вандровак запалі ў у душу?

– Крутая панарама горада ў Горадні. А сёння ехаў з Магілёва ў Менск – бачыў прыгожы від на Шклоў праз хвоі. Быццам недзе ў Швейцарыі – «дзеравушка» сярод лесу.

– Менск у тваіх відэа – гэта звычайна Няміга. Нават мерч разам з LSTR зрабілі «На Нямізе».

– Ну на Нямізе ёсць на Нямізе. Сэрца Беларусі!

– Твая папулярнасць неяк змяніла тваё жыццё?

– Калісьці даводзіцца выходзіць у кепцы і худзі. А так – усе добра!

– Ці адчуваеш цяжар адказнасці за тое, што можаш сваёй творчасцю ўплываць на вялізную колькасць людзей?

– Я прасоўваю беларускую мову, любоў да Беларусі і беларушчыны, не прадаю БАДы ці яшчэ нешта такое. То-бок я ўплываю толькі станоўча. Нярэдка чую ўдзячнасць за тое, што нехта перайшоў на беларускую мову праз мяне.

 

Фота прадастаўленыя героем матэрыялу