Рома ў Нью-Ёрку

У машыне падцякае радыятар печкі. Таму ў салоне холадна і смярдзіць антыфрызам. Мне ўдаецца здабыць малы керамічны награвальнік, які працуе ад акумулятара. Перад сном мы закідваем награвальнік пад спальнікі, каб хутчэй сагрэцца.

Раніцай усе вокны машыны пакрываюцца намараззю. З рота валіць пара. Звычайна Воля ўстае першай. Следам я. Мацюкаючыся, нацягваю прасякнутую потам тэрмабялізну і заводжу матор. Адкрываю капот і правяраю вадкасці. Як правіла, даліваю трохі астуджайкі. Воля тым часам робіць каву і залівае кіпнем які-небудзь хуткасуп. За сняданкам мы абмяркоўваем стратэгію жабрацтва на сённяшні дзень. У залежнасці ад сітуацыі мы або выкарыстоўваем таблічку-папрашайку, або просім бензін класічным спосабам – бегаючы ад машыны да машыны.

Мы так даўно не мыліся, што ўжо не заўважаем нясцерпнага паху ўласных целаў. У адзін момант робіцца настолькі ўсё роўна, што, здаецца, можна больш увогуле ніколі не мыцца. Музыка ў плэеры надакучвае настолькі, што мы гатовыя слухаць канадска-амерыканскія радыёстанцыі, якія, дарэчы, амаль нічым не адрозніваюцца ад беларускіх – у добраахвотным парадку ўсё тыя ж 70 % эфіру на іх складае нацыянальная творчасць.

Чым далей мы прасоўваемся на поўдзень, тым больш хочацца назад на поўнач. Для тутэйшай правінцыі характэрная адсутнасць характэрнага. Час запавольваецца, і канадскі кіламетр для нас доўжыцца, як пяць лос-анджэлескіх міль. З Энкарыджа да Нью-Ёрка мы дабіраемся цэлы месяц. Па дарозе завісаем у сяброў з Таронта, адмываемся і ад’ядаемся.

Да NYC мы дабіраемся позна ўвечары і адразу трапляем у страшэнны вячэрні корак на Манхэтане. За месяц блукання па канадскіх дарогах я так адвыкаю ад трафіку, што да нашага будучага дома ў габрэйскім раёне Брукліна мы дабіраемся ўзмакрэлымі і пасівелымі.

Недзе з дзясятак дзён мы з Воляй прыходзім у сябе пасля дарогі. Напэўна, толькі праз тыдзень я ўпершыню дазваляю сабе прайсціся на адлегласць дзвюх вуліц ад сваёй нары, каб размяць косткі. Я так стаміўся ад дарогі, што мне зусім не хочацца ні на Таймз-скўэр, ні ў Сэнтрал Парк, ні куды б там ні было ўвогуле. Я вандрую ад хаты да бліжэйшай крамы, а ўвесь астатні час праводжу ў абдымках з ноўтбукам.

Наш раён насяляюць пераважна габрэі-хасіды. У крамах прадаецца кашэрныя ежа, а на слупах вісяць рэкламкі танных парыкоў і афішкі будучых выступленняў вядомых рабінаў. Кожную пятніцу авіяцыйная сірэна аглушальна інфармуе нас пра пачатак шабата. З гэтага моманту і да вечара суботы ўвесь раён будзе абсалютна мёртвым. На ціхіх вуліцах не будуць працаваць крамы, цішыню не сапсуе рокат машыннага рухавіка, усе жыхары затояцца ў сваіх норках, здаецца, нават птушкі часова прыпыняць свае пералёты.

Мы з Воляй да апошняга адмаўляемся працаўладкоўвацца. Дэдлайн аплаты за пакой пачынае заглядаць нам у вочы і нядобра скаліцца. Грошай рашуча няма. Ад думкі пра тое, каб зноў пайсці на працу ў рускае кам’юніці, кідае ў халодны пот. Мяне настолькі палохае гэтая перспектыва, што я гатовы літаральна на ўсё, каб толькі зноў не трапіць у кампанію да не задаволенага жыццём рускага чалавека.

Неяк увечары мяне наведвае ідэя, як вытрасці трохі грошай з Нью-Ёрка. Я раблю сайт у сеціве, дзе на англійскай распавядаю пра сябе і сваю гісторыю падарожжа, а ўнізе старонкі прашу наведнікаў перавесці мне колькі грошай на новы ноўт. Вядома, кампутар не вырашыць праблемы з арэндай пакоя, але гэта дарагая рэч, якую можна прадаць у выпадку крайняй патрэбы.

Зацягваць наведнікаў на сайт я вырашаю праз афлайн. Малюю на вялікай кардонцы QR-код, у якім шыфрую спасылку на тую самую старонку ў сеціве. З гэтай кардонкай я некалькі дзён бадзяюся па горадзе, ляжу на лаўках і нават валяюся на асфальце ля офіса Google. Гэтак мне ўдаецца сабраць некалькі сотняў даляраў. Па гарачых слядах я пішу артыкул для рэсурсу «Хабрахабр» пра сваю маўклівую аферу, і гэта прыносіць мне яшчэ шэсцьсот даляраў. На кампутар па-ранейшаму не хапае, але за пакой я расплачваюся.

Тым часам Сеня купляе ў Каліфорніі машыну і прыязджае на ёй у Нью-Ёрк. Першыя некалькі тыдняў ён перабіваецца па ўпісках, кантуецца то ў нас з Воляй, то ў нашых новых тутэйшых сяброў. І вось неяк увечары Сеня прыносіць у нашу нару радасную навіну – ягоная знаёмая на некалькі тыдняў з’язджае ў Маскву і пакідае яму на гэты час найкруцейшую кватэру на 34-м паверсе ў самым цэнтры Манхэтана. Гэтак нашая банда зноў робіцца адным цэлым.

Воля і Сеня працуюць дні напралёт, я працягваю супраціўляцца. Удзень і ўначы я бадзяюся па Манхэтане туды-сюды, перасякаючы за шпацыр па паўтары сотні вуліц. Я спрабую ўпісаць сябе ў Нью-Ёрк, адчуць сябе моцным і шчаслівым, калі стаю на ўваходзе ў які-небудзь высачэзны хмарачос. Я ўскладаю на гэты горад вялікія надзеі, але ў мяне зноў нічога не атрымліваецца. Мне прэсна ў Нью-Ёрку, і я дакладна ведаю, што не затрымаюся тут надоўга.

Дні праходзяць бесталкова. Я больш не нашу з сабой фотаапарат. Я дажыў да таго, што выходжу з хаты без заплечніка. Звычайна ў сярэдзіне дня я наведваюся ў 99 Cent Pizza і заказваю тры кавалкі піцы. Дзякуючы каляднай акцыі ў Starbucks у любым філіяле сеткі мяне чакае бясплатная свежая кава. Такім чынам, я рэдка аддаю больш за тры баксы на дзень. Калі мне трэба кудысьці паехаць на метро, я проста скачу праз турнікет і знікаю ў натоўпе.

Метро, мабыць, апошняе месца, дзе застаўся дух Нью-Ёрка. Амаль на кожнай станцыі граюць вулічныя музыкі, чорныя хлопцы пад хіп-хоп з бумбоксаў выдаюць акрабатычныя нумары проста ў вагонах. У метро можна купіць ежу або наркату, можна паспаць, можна заскочыць у грамадскую прыбіральню. На некаторых станцыях нават ёсць бясплатны Wi-Fi і разеткі. Тут можна жыць, ніколі не выбіраючыся на паверхню.

Я разумею, што маё гультайства не можа цягнуцца доўга. У планах Паўднёвая Амерыка, дзе наўрад ці знойдзецца месца для добрай падпрацоўкі. Чарговы раз праглядаючы бруклінскую дошку абвестак, я канчаткова вырашаю, што больш не буду працаваць на рускіх імігрантаў. Мяне не палохае праца, я проста баюся мець справу з рускімі людзьмі.

Напрыклад, некалькі дзён таму я пабіўся з адным рускамоўным мужыком, які проста на вуліцы пачаў збіваць сваю жонку. Але апошнюю кроплю ў пытанні сувязяў з рускім кам’юніці паставіў стос штрафаў за паркоўку аўтамабіля, якія я атрымаў па пошце. Высвятляецца, што мудак, якому я прадаў сваю машыну на сметнішча, перавесіў мае нумары на іншы аўтамабіль і адчувае сябе даволі свабодна ў выбары месца для паркоўкі ў цэнтры Манхэтана. Прыкладна гэтак заканчваецца большасць гісторый пра мае фінансавыя стасункі з рускімі амерыканцамі.

Крыху больш за год таму я віртуальна пазнаёміўся з Воляй. Тады я сядзеў у Новасібірску і рыхтаваўся да рыўка ў бок Алтая. Першы раз мы сустрэліся ў аэрапорце Шанхая. Я ўпершыню ў жыцці трапіў у аэрапорт, таму пераблытаў зону вылету з зонай прыбыцця. Воля некалькі гадзін прачакала мяне ў вестыбюлі ды ўжо рыхтавалася ехаць у горад і шукаць гатэль, але тут я нарэшце дагнаў, што памыліўся, і пабег да яе ўніз па выключаным эскалатары.

З моманту нашай сустрэчы ў Шанхаі мы толькі адзін раз разлучыліся на некалькі тыдняў – Воля лётала ў Менск, каб завяршыць усе свае справы і з’ехаць да мяне з канцамі. Такім чынам, ужо год мы не губляем адно аднаго з поля зроку больш як на некалькі гадзін.

Мы з Воляй – людзі з розных светаў: я закаранелы двоечнік і хуліган, які прагульвае ўрокі, а Воля – круглая выдатніца. У палявых умовах у нас было больш чым дастаткова тэмаў для спрэчак і сварак. Я не магу даць хоць колькі б там выразнага адказу на пытанне, як ёй удаецца мяне трываць. Я гэтак жа не магу сказаць, чаму мяне дагэтуль вабіць гэтая дзяўчына. Але нягледзячы на нашу неверагодную цягу адно да аднаго, за год між намі назапасілася дахалеры нявыказаных словаў.

Не ведаю, ці адважыўся б я калі-небудзь сумленна распавесці ёй пра ўсё, што я пра яе думаю. Мне здаецца, яна таксама не знайшла б трапных словаў, каб выгаварыцца мне пра набалелае. Але прама цяпер мы сядзім з ёй без святла ў цесным ванным пакоі на 34-м паверсе манхэтанскага хмарачоса і не можам адарвацца адно ад аднаго. Толькі што мы ўпершыню ў жыцці прынялі па таблетцы MDMA, таму наступныя шэсць гадзін мы будзем горача выплёскваць адно на аднаго ўсё тое, пра што маўчалі апошнія трыста дзён.

Лёгкі наркотык дапамагае нам разабрацца ў сабе і здымае назапашанае нервовае напружанне. Раніцай наступнага дня я прачынаюся іншым чалавекам побач з па-новаму каханай дзяўчынай. Яшчэ некалькі месяцаў таму я быў перакананым ворагам усялякіх рэчываў, але цяпер мая ўпэўненасць у тым, што наркотык – гэта смяротны грэх, моцна пахіснулася.

Мы з Воляй запланавалі зарабіць у Нью-Ёрку некалькі тысяч даляраў на Паўднёвую Амерыку. Таму, пакуль Воля працуе за кава-машынай у адным з папулярных кафэ Манхэтана, мы з Сенем швэндаемся па самых дарагіх крамах Соха, шукаючы слабыя месцы ў сістэмах бяспекі.

У першую чаргу нас цікавяць дарагія і досыць малыя прадметы, якія лёгка змяшчаліся б у заплечніку, у другую чаргу – дарагое адзенне, якое можна вынесці проста на сваім целе. З цягам часу мы складаем спіс кропак, у якіх можна досыць проста прыхапіць тавар. У асноўным у нашым спісе трапляюцца турыстычныя крамы і крамы дарагога хіпстарскага адзення.

Нягледзячы на тое, што практычна ўсе кропкі абсталяваныя антыкрадзежнымі сістэмамі, мы заўважаем, што часта можна знайсці тавар наогул без метак. Нават у самых дарагіх крамах, дзе цана за кашулю перавышае некалькі соцень даляраў, а пад столлю замаскіраваная «сістэма разумнага відэаназірання», мы знаходзім адзенне без тэгаў. Ад нас не хаваецца і той факт, што ў шмат якіх крамах з відэаназіраннем ахоўнікі на выхадзе не маюць рацый або навушнікаў, а гэта сведчыць пра тое, што за камерамі папросту ніхто не сочыць. У многіх шопах сістэма назірання наогул пабудаваная такім чынам, што трэба яшчэ добра пастарацца, каб трапіць у зону сачэння.

У першыя дні налёты на крамы запускаюць ува мне адрэналінавыя цягнікі, але ўжо праз некалькі тыдняў я наогул перастаю нешта адчуваць. Цяпер, калі я дзейнічаю на мяжы, манеўруючы ў новенькай куртачцы за спінамі ў кансультантаў, я адчуваю прыкладна тое самае, што адчувае геймер, калі шпіліць у якую-небудзь GTA, бо ўжо на памяць ведаю паводзіны кожнага юніта.

Усе рэчы, якія нам удаецца здабыць, мы прадаём праз мясцовыя анлайн-пляцоўкі. Гэтак за дастаткова кароткі час я дасягаю кантрольнай сумы.

Страх за сваё жыццё або, у іншай версіі, страх перад заўтрашнім днём – гэта, здаецца, галоўны рухавік унутры кожнага чалавека. Некаторыя спрабуюць падмануць сістэму і зазірнуць наперад з дапамогай хірамантаў, гараскопаў і стужак навін. А хтосьці па-старому гадамі напралёт ходзіць на працу. Грошы – гэта таксама свайго кшталту прадказальнік будучыні. З імі ты ўпэўнены, што тваёй дупе ў бачнай перспектыве нічога не пагражае.

Першае, што адчувае чалавек, якога выносіць на дарогу, – гэта няўпэўненасць у сваёй будучыні. Ад гэтага робіцца казытліва адразу ва ўсіх абласцях мозгу – невядомасць п’яніць. Тым не менш у першыя часы ён носіць з сабой велізарны заплечнік, у якім ляжыць шмат непатрэбных рэчаў. З цягам часу чалавек разумее, што ў большасці прадметаў не мае патрэбы; заплечнік пусцее і памяншаецца ў памерах. У нейкі момант здаецца, што можна ісці далей і зусім без заплечніка. Заўтра больш не палохае валацугу. Дакладней – заўтра перастае існаваць.

Уся чалавечая надбудова з правілаў, законаў і звычаяў у большай ступені трымаецца на абсалютызацыі каштоўнасці чалавечага жыцця. Выконваючы правілы, мы становімся на бок дабра. Парушаючы правілы, мы ствараем зло.

Быць добрым – значыць прызнаваць перамогу страху смерці над уласнай свядомасцю. Быць добрым – значыць запісацца ў шэрагі сцыкуноў.

Я стаміўся ад дарогі. Змена рэльефу больш не прыносіць радасці. Рэчы, якія вабілі ў шляху, ператварыліся ў руціну. Мне вельмі хочацца дадому, да сябе, у Менск на станцыю метро «Аўтазаводская». Мне хочацца выгуляць свайго сабаку і абняць бацькоў. Я так хацеў бы напіцца са сваімі сябрамі. Але ёсць адна рэч, якая мяне палохае і спыняе. Я ведаю, што ў мяне не атрымаецца жыць на першай паніжанай. Я не змагу мірыцца з тыраніяй кіраўнікоў, законаў і традыцый. Я шалёна хачу пазбавіцца ўласнага імя і любога пашпарта. Я хачу быць простым чалавекам безадносна любога дзяржаўнага ладу і статусу.

Некалькі разоў на тыдзень, увечары, нашая тройка выбіраецца ў горад, каб пралезці па смеццевых кантэйнерах каля вялікіх супермаркетаў на Манхэтане. Звычайна нам дастаткова паўгадзіны, каб пад завязку набіць прадуктамі заплечнікі і торбы. Мы ў прамым сэнсе бяром роўна столькі, колькі можам несці. Нам не даводзіцца шмат хадзіць, ля першай жа крамы мы дастаём са смеццевых пакетаў усё неабходнае. Кожны раз, калі мы, набітыя пад завязку, цягнемся да метро, Сеня ўспамінае сваю гадавую макаронную дыету ў Лос-Анджэлесе.

– Не магу паверыць! – узбуджаецца ён. – Я цэлы год жор толькі макарону. Мне не хапала грошай нават на кетчуп. Пра сасіскі я наогул маўчу. Кожная сасіска была для мяне святам! Я цэлымі днямі адшкрабаў ад талерак в’етнамскую локшыну ў самым убогім шынку Лос-Анджэлеса толькі для таго, каб увечары пайсці ў краму і на заробленыя грошы купіць сабе макароны. А цяпер мы за паўгадзіны дастаём са сметніцы прадуктаў на пару сотняў даляраў! На гэтыя вось шампіньёны я раней у краме нават глядзець баяўся. Як жа выдатна быць адкідам грамадства!

Дзякуючы шчодрасці капіталістычнай памыйніцы мы пачынаем ладзіць царскія абеды, на якія б ніколі не дазволілі сабе патраціцца. У нас ёсць пастаянны выбар разнастайных прадуктаў, таму Воля нават пачынае прапампоўваць свае кулінарныя скілы.

Мне тым часам прыходзіць у галаву яшчэ адна ідэя – здабыць сапраўдную парусную яхту і адправіцца ў бок Карыбскага мора. Дакладнага плану пакуль няма, я проста днямі напралёт чытаю тэорыю і гляджу ўрокі кіравання суднам. Здаецца, мора – гэта іншы свет, які заўсёды быў побач, але пра які я дагэтуль нічога не ведаю.

Якім чынам мы стартанём на поўдзень, будзе ясна зусім хутка – сядзець на месцы больш няма сілаў. У любым выпадку, наперад мне ўжо даўным-даўно карацей, чым назад.