Позірк Першабога

Нараджэнне Першабога

– Большасць фотаздымкаў была зроблена ў Беларусі, дакладна – у Горадні. Мне пашчасціла пазнаёміцца там з таксідэрмістам – адным з найлепшых у свеце спецыялістам па стварэнні пудзілаў, менавіта ён і паказаў мне цуд пераўтварэння істоты мёртвай у істоту жывую. Я называю гэты працэс цудам, бо жывёліна набывае эмоцыі, якіх раней у ёй не было. Напрыклад, памятаю, як «тварэц» звярнуў маю ўвагу на пудзіла гепарда – з аднаго боку было відаць, як дзікая кошка быццам бы ўсміхаецца. Гэта выклікала ў мяне татальны культурніцкі шок: выявілася, што часам істоты пасля смерці атрымліваюць розныя эмоцыі па левым і па правым бакох «твару».

Раней Ігар, той самы таксідэрміст, працаваў у гарадзенскім гістарычным музеі, але ўжо сышоў адтуль. Я прывёз фон і меў магчымасць фатаграфаваць пудзілы па-за сценамі музея: на старым замчышчы ёсць невялікія кавалкі зямлі – вось там і былі створаны ўмовы для пленэру. Дарэчы, калі я працаваў над кніжкай, у Горадню прывезлі некалькі скураў мядзведзяў з Расіі, каб падрыхтаваць іх і выслаць у адноўлены палац Радзівілаў у Нясвіжы.

Калі гартаеш маю новую кнігу, можна ўпэўніцца, што былі абраныя тыя фотаздымкі, на якіх істоты больш разважаюць, глядзяць на наш свет. То-бок яны былі забітыя, каб па-філасофску, па-будыйску зірнуць на нас. Разумееш, звычайна ваўкі не сядзяць і не глядзяць у далечыню. Хіба што ў мульціках.

Мова ў фатаграфіі

– Пад кожны праект выбіраеш сваю візуальную мову. У кнізе «Паглядзі ў вочы Першабогу» намешана шмат пачуццяў, міфаў, у ёй няма рэчаіснасці. Таму, канешне, я абраў стужку, якая, як мне падаецца, адчувае больш. З іншага боку, ёсць вялікая колькасць фатографаў, якія здымаюць на лічбавую камеру так, нібыта робяць гэта на стужку. Я не з такіх.

Я б хацеў вельмі падзякаваць за супрацоўніцтва Валянціну Акудовічу, які ўпершыню пагадзіўся напісаць прамову да фотаальбома. Мысляр напісаў цудоўны тэкст і нават прыдумаў слова, якое дагэтуль не існавала ні ў славянскіх, ні ў ангельскай мовах – «першабог». Шмат часу заняў пераклад адзінага гэтага слова на ангельскую, бо трэба было абраць аналаг, які б трапна тлумачыў кантэксты. Атрымалася – «pre-god». У канцы тэксту Акудовіч піша: «Я гляджу ў вочы Першабогу і яго не бачу». І гэта вельмі моцна, бо вялікі чалавек стварае міф і сам яго знішчае.