На грэбні трэцяй хвалі

 Чаму ўсе кажуць пра нейкія кававыя хвалі? 

Час не стаіць на месцы, таму пасля трэцяй хвалі Элвіна Тофлера, Рона Джонса і фемінізму свет накрывае кававае цунамі. Першы прыліў, і даволі працяглы, пачаўся, напэўна, з публічнай кавярні ў Канстанцінопалі ў 1555 годзе, а сапраўдная крэйза на каву ў Еўропе наступіла ў канцы 17 стагоддзя. Брытанскія жанчыны нават тады падпісалі «Петыцыю супраць кавы», каб адцягнуць сваіх кавалераў ад няспешных гутарак у кавярнях.

Другое прышэсце звязваюць з вынаходніцтвам эспрэса-машыны і «Старбаксам», які акрамя кавы пачаў прадаваць «штосьці большае» – імідж, статус і асацыяцыю з лайфстайлам брэнда. Усё гэта як след прыпраўляецца караванам сіропаў і ўзбітымі самай спакушанай фантазіяй вяршкамі. Кава працягвае ўпівацца ў чалавечую паўсядзённасць.

У каве трэцяй хвалі, якую гучна аб’явіла амерыканская абсмажчыца Трыша Родгрэб у 2012 годзе, мы шукаем смак ужо не ў дадатках, а ў самой каве. Развіваецца кірунак specialty, дзе шмат увагі надаецца вырошчванню, транспарціроўцы, правільнаму абсмажванню і прыгатаванню. Трэцяя хваля – гэта пра трэкінг, якому пазайздросціць «Белпошта», і пра букеты смаку, якімі звычайна захапляюцца самелье. А тут вось кава.

Галоўнымі гікамі трэцяй хвалі лічацца скандынавы, амерыканцы і аўстралійцы. Менавіта там больш за ўсё аўтэнтычных кавярняў, якія прапаноўваюць мадэрновыя напоі. Так, італьянскае эспрэса ўжо даўно не ў трэндзе! Памятаеш каву на пяску ў «Кульку» і «У Дзеда»? Дык вось, яны, па сутнасці, – піянеры трэцяй хвалі ў Менску. Потым ужо адкрыліся «Зерне» і Brew Bar Minsk. Цяпер у Менску трэцюю хвалю даследуюць у кавярнях «26», «Место», «Мануфактура» і Double B.

 Што такое альтэрнатыва?

Словам «альтэрнатыва» адрозніваюць незвычайныя спосабы запарвання кавы ад традыцыйнага эспрэса і яго вытворных – амерыкана, капучына, латэ, макачына, макіята і флэт-ўайта. За мяжой іх абагульняюць словам brew, таму бру-бары – гэта гарадскія эрагенныя зоны альтэрнатыўнай запаркі.

Самы старажытны і экзатычны з альтэрнатыўных кававых прылад – гэта сіфон. Яго запатэнтавалі ў сярэдзіне 19 стагоддзя, то-бок яшчэ раней, чым вынайшлі эспрэса-машыну. Кава запарваецца, як у хімічных лабараторыях – у колбах, вада награецца, ціск пары выштурхоўвае яе ў сазлучаны сасуд, дзе экстракцыя кавы адбываецца праз звычайнае настойванне.

 Чым варонка адрозніваецца ад аэрапрэса? 

Гэта прынцыпова розныя шляхі запарвання. Варонка – спецыяльная шкляная прылада, у якую ўстаўляецца папяровы фільтр і заліваецца вада. Такі метад называецца пуровер (з англійскай pour over – «ліць зверху») або харыа (ад назвы японскай пасуды Hario). Смак пуровер-кавы падобны да эспрэса. Пры гэтым крэпасць напою можна рэгуляваць, зніжаючы або павялічваючы колькасць выкарыстанай кавы.

У аэрапрэсе кава таксама праходзіць праз фільтр, але тут у сасуда больш цыліндрычная форма і патрэбны фізічныя высілкі. Каб працаваць з аэрапрэсам, неабходна рукой націскаць на поршань – так атрымліваецца больш насычаны і «цяжкі» смак. Таму аматарам «мяккага» напою лепей піць каву, запараную праз варонку. Дарэчы, аэрапрэс – зусім малады від запарвання, яго сканструявалі толькі ў 2005 годзе.

 Задзяўбло капучына ды латэ, але не гатовы(-ая) яшчэ да альтэрнатывы. Як быць? 

Цяпер папулярнасць набірае флэт-ўайт – двайное эспрэса з узбітым малаком, але ўзбітым крыху меней, чым для капучына. Падаецца ён у такім жа аб’ёме, але дзякуючы двайному эспрэса мае больш насычаны смак.

Калі любіш каву з малаком, то абірай эспрэса-макіята ці пікала – у маленькі кубачак з эспрэса дадаецца ўзбітае малако. Дзякуючы такім прапорцыям можна адчуць насычаны смак кавы.

У Менску таксама можна сустрэць раф-каву, якую прыдумалі, аказваецца, у Расіі. У 1996 годзе ў першую маскоўскую сеткавую кавярню Coffee Bean стала захаджваў нейкі Рафаэль, які прасіў, каб яму ў эспрэса неадкладна ўлівалі гарачыя вяршкі і цукар. Пасля яго сябры пачалі замаўляць «каву, як Рафу». Напой трапіў у меню кавярні, а потым распаўсюдзіўся за яе межы.