Друцкія-Любецкія ды іх спадчына ў Беларусі

 

Падкаст таксама даступны на іншых платформах:

Apple Podcasts  /  Spotify  /  Castbox  /   Soundcloud  /  Google Podcasts  /  Яндекс. Музыка

 

 

Кароткі канспект аўдыявыпуску

–  Гісторыя роду Друцкіх шчыльна пераплеценая з горадам Друцкам у сучаснай Віцебскай вобласці. Друцкае ўдзельнае княства ўтварылася пасля таго, як у XII стагоддзі сыны легендарнага Усяслава Чарадзея ўзяліся дзяліць землі і ўладу. Герб Друцкіх-Любецкіх такі ж, як у Друцка: чырвоны шчыт з выявай срэбнага мяча і чатырох залатых паўмесяцаў.

–  Дачка Дзмітрыя Друцкага нарадзіла ў шлюбе з Андрэем Гальшанскім дачку Соф'ю. У 1422 годзе Соф'я Гальшанская стала жонкай вялікага князя літоўскага і караля польскага Ягайлы і маці яго спадчыннікаў. Так пачыналася вялікая дынастыя Ягелонаў, якія сядзелі на тронах многіх еўрапейскіх дзяржаў на працягу трох стагоддзяў.

–  Родапачынальнікам галіны Друцкіх-Любецкіх быў Васіль Рыгоравіч, які жыў у сярэдзіне XV стагоддзя. Пасяліўшыся ў маёнтку Любча на Валыні, ён стаў выкарыстоўваць подпіс «Любецкі».

–  Самы яркі прадстаўнік роду і самы паспяховы наш палітык у першай палове XIX стагоддзя – Францішак Ксаверый Друцкі-Любецкі. Сваю кар'еру ён рабіў у арміі Расійскай імперыі, але пасля кантузіі па ўласным жаданні вярнуўся ў маёнтак Чарлёна. Там ён узвёў драўляны палац, але да нашых дзён той не захаваўся.

–  Суседзі Друцкіх-Любецкіх – прадстаўнікі старажытнага італьянскага роду Сцыпіёнаў дэль Кампа. З імі Друцкія-Любецкія парадніліся двойчы: спачатку сястра Францішка Ксаверыя Тэрэза выйшла замуж за Юзафа Сцыпіёна, а потым сам Францішак Ксаверый ажаніўся з уласнай пляменніцай – Марыяй Сцыпіён дэль Кампа. У пасаг маладая нявеста прынесла шчучынскі маёнтак.

–  У Шчучыне Друцкія-Любецкія ўклаліся ў будаўніцтва каменнага касцёла пры кляштары манахаў-піяраў (у гонар святой Тэрэзы Авільскай) і ў праваслаўны храм (у гонар святога Міхаіла).

–  На сродкі князёўны Марыі Друцкай-Любецкай у 1895 годзе быў цалкам перабудаваны касцёл святой Ганны ў мястэчку Лунна ў Мастоўскім раёне. Сама дабрачынніца была пахаваная ў крыпце храма.

–  У 1821 Францішак Ксаверый Друцкі-Любецкі атрымаў пасаду міністра фінансаў Каралеўства Польскага. Самы буйны міністэрскі праект князя – канал, што злучае басейны Віслы і Нёмана, які ў далейшым планавалася пашырыць, праклаўшы прамы шлях з Балтыйскага мора ў Чорнае. Завяршыцца будаўніцтву не было суджана, але першыя сто кіламетраў канала вядомыя нам пад назвай Аўгустоўскага.

–  Уладзіслаў Друцкі-Любецкі планаваў узвесці ў Шчучыне рэзідэнцыю, як мяркуецца, паводле Трыянона, аднаго з павільёнаў Версальскага палаца. Будаўніцтва пачалося ў 1892 годзе, але задумка праекта моцна адставала ад тэндэнцый свайго часу: чыстай вады класіцызм.

 

 

 

 Архітэктурная спадчына Друцкіх-Любецкіх, якую можна ўбачыць у Беларусі сёння

 

Палац Друцкіх-Любецкіх у Шчучыне

Будаўніцтва рэзідэнцыі на ўзор французскага Трыянона ініцыяваў у 1892 годзе Уладзіслаў Друцкі-Любецкі. Праект рыхтаваў віленскі архітэктар Тадэвуш Раствароўскі. Праз хваробу князя палац так і не быў дабудаваны. Калі ў 1921 годзе ў палацы атабарыўся апошні ўладальнік Шчучына, Ян Друцкі-Любецкі, палац усё яшчэ не здабыў фінальнага аздаблення.
 

 

 

 

Царква Святой Тэрэзы Авільскай і царква Святога Арханёла Міхаіла ў Шчучыне

Будаўніцтва касцёла (на фота – злева) ў класіцыстычным стылі пачалося ў 1822 годзе, пры кляштары манахаў-піяраў. Княскі род спрыяў храму цягам стагоддзя і адорваў яго цудоўнымі падарункамі. Пры саветах касцёл быў закрыты, яго багаты інтэр'ер разрабаваны, а радавая пахавальня ў сутарэннях разбураная.

Праваслаўны храм (на фота – справа) быў пабудаваны ў 1863 годзе як кампраміс: пасля паўстання Кастуся Каліноўскага ўлады задумалі перабудаваць касцёл Тэрэзы ў праваслаўную царкву, аднак Друцкія-Любецкія прапанавалі за свой кошт узвесці новы храм бліз існага.
 

 

 

Царква Святой Ганны ў Лунне

Перабудаваная ў 1895 годзе на сродкі князёўны Марыі Друцкай-Любецкай. Прастакутная святыня з пяціграннай апсідай была пабудаваная з бутавага каменя і абтынкаванай цэглы ў стылі так званага станіславаўскага класіцызму.

Фота: Futureal / wikipedia.org

 

 

 

Аўгустоўскі канал

Амбітнае будаўніцтва ініцыяваў Францішак Ксаверый Друцкі-Любецкі. Першыя сто з задуманых трохсот кіламетраў канала ўвялі ў эксплуатацыю ў 1839 годзе. 20 кіламетраў канала знаходзяцца на тэрыторыі Беларусі, 80 – у Польшчы.
 

 

 

Падкаст  таксама даступны на іншых платформах:

Apple Podcasts  /  Spotify  /  Castbox  /   Soundcloud  /  Google Podcasts  /  Яндекс. Музыка

 

 

 

Музыка: Bail Bonds – Summer Solstice on the June Planet; Silent Partner – Ticker; Kevin MacLeod – Backed Vibes; Kwon – Pluckandplay; Steve Adams – Tubby.

ООО «ЭфСиБи Бел» УНП 193185741