Чорны знахар

«Нарка-суіцыдальна-дэнсавы мікс» – так Бакей называе свой стыль. Вясёлыя песні пра сумнае пад EDM-біты і вельмі спецыфічны флоў. Гучыць настолькі дзіўна, што адразу хочацца дадатку. І галоўнае – ніхто ў беларускім хіп-хопе яшчэ так не рабіў. Ды што там у беларускім, нават у нашых чорных братоў абсалютны аналаг знайсці складана. А ўжо яны па хіп-хопу паездзілі ўздоўж і ўпоперак. Хіба яшчэ патрэбныя прычыны, каб сустрэцца з гэтым хлопцам?

Для інтэрв’ю Бакей паклікаў нас у сапраўды легендарнае месца – на студыю Nestanda Records (тут запісваліся ўсе, ад УННВ і Rap Crew да ЛСП і Макса Каржа).

Знаходзіцца гэтая рэперская Мека ў самым сэрцы «спальна-прамысловай нікуды», што, несумненна, дадае ёй аўтэнтычнасці. Наогул раён трактарнага завода – гэта сапраўдны беларускі Комптан: кожны яго завулак выглядае як лакацыя з олдскульных рэп-кліпаў дзевяностых. Прычым нават напружвацца асабліва не трэба, каб гэта ўявіць: мозг сам дамалёўвае патрэбныя часткі карцінкі. Вось Бігі махае рукамі на фоне рэстарана «Кабанчык». А вось 2pac выводзіць «Fuck da police!» на сценцы падземнага перахода, побач з афішай Лепса. І выглядаюць яны ў гэтых дэкарацыях як улітыя.

– Адразу ў лоб пытанне. Ці жывы беларускі хіп-хоп?

– Вядома! А ты што, сам не бачыш? Добра, насамрэч усё хранова. Ён, вядома, жывы, але ў коме і на апараце жыццезабеспячэння. І мы тут спрабуем усімі сіламі яго рэанімаваць.

– А тыя ж ЛСП, Корж або Murovei?

– Яны ўжо, можна сказаць, за дужкамі беларускага хіп-хопу. Гэта зусім іншы ўзровень. Увогуле ўсім, хто падняўся і зараз па СНД катаецца, – рэспект. У гэтым, як бы, і складаецца задача максімум. Каб ты ездзіў па гарадах і краінах і ўсе ведалі, што ты беларускі артыст і што тут у нас усё таксама жыве, кіпіць і варыцца.

«Беларускі хіп-хоп жывы, але ў коме і на апараце жыццезабеспячэння»

– Як у цябе наогул зваротная сувязь з фанамі адбываецца? У цябе ж нават суполкі ў ВК няма, наколькі я зразумеў. Ты проста кідаеш трэкі да сябе на сценку і ўсё?

– Так, а потым людзі проста адпісваюцца ў асабістыя, спадабалася ці не. Так і павінна быць, я лічу. Музыка павінна сама за сябе казаць. Вось, дарэчы, Vi+ik я наогул ніяк не піярыў, проста запампаваў кліп і ўсё. А ён, глядзі, разышоўся.

– Ці быў такі момант, калі раптам ты зразумеў: «Ну ўсё, цяпер я селебрыці, маць вашу!»

– Неее, такога не было яшчэ. Хаця вось на мінулым канцэрце, калі зала на памяць некаторыя трэкі са мной чытала, я проста ахранеў. Напэўна, гэта нешта значыць. А потым яшчэ натоўп людзей падыходзіў па аўтографы, фоткаліся. Адна дзяўчынка падышла і проста папрасіла абняцца. Прыкінь? Гэта крута, вядома, калі чалавек настолькі прасякнуўся тым, што я раблю. Але да гэтага складана прывыкнуць.

– Як ты ўяўляеш сваю аўдыторыю?

У гэты момант дзверы на кухню адчыніліся і ў памяшканне пракраўся барадаты мужычок у акулярах і з панамкай на галаве. Знаўцам беларускага хіп-хопу хопіць гэтага апісання, каб зразумець, пра каго ідзе гаворка.

– О, а вось і рэальная зорка. Гэта Жора, знаёмцеся!

– Ды ладна. Гарашчы Жыраф?

– Ён самы. Баця беларускага рэпу! Жора, вось як ты ўяўляеш сваю аўдыторыю?

«Гэта наогул вельмі важна – знайсці сябе, рабіць нешта ўнікальнае, не падобнае да астатніх. У гэтым увесь прыкол»

Жыраф быў спакойны як удаў:

– Ніяк. Яе наогул уявіць немагчыма. На канцэрты прыходзяць абсалютна розныя людзі. Вось, напрыклад, падышлі да мяне некалі на вуліцы шасцікласнікі, сфатаграфавацца папрасілі. Здаецца, з якой такой нагоды? Што яны ў гэтым знаходзяць наогул? Ці разумеюць што-небудзь у словах? Я ў іх усё гэта пытаю, а яны кажуць: «Не ведаем, проста падабаецца, і ўсё». А бывае наадварот, занадта старыя, здавалася б, для такога лайна людзі прыходзяць на канцэрты. Так што нешта прадказваць у гэтай справе – мёртвы нумар.

– Згодзен абсалютна. Тая ж фігня.

– Бакей, а кім ты працуеш у звычайным жыцці?

– Я прадавец у будаўнічай краме. Вельмі творчая праца. Спадзяюся ў хуткім часе зваліць адтуль, таму што жудасна задзяўбала. Усё роўна амаль усе заробленыя грошы сыходзяць на музыку.

– Слухай, ты тут нядаўна на разагрэве ў гурта «Хлеб» быў. Яны ж усё-такі больш комікі, чым рэпэры. Ты не баішся, што пасля такіх выступаў новая публіка не будзе ўспрымаць цябе ўсур’ёз?

– Не, не баюся. Каму трэба, той зразумее. А хто не зразумее, той не патрэбны мне як слухач. Наогул я не вельмі добра стаўлюся да гэтага «рэпер-комік». Хлеб, Хаванскі, хто там яшчэ. Не маё. Але мяне паклікалі арганізатары. Хто не хоча перад поўнай залай выступіць? Не адмаўляцца ж. Прымаюць, дарэчы, нядрэнна. Многія нават ведаюць, хто я, што радуе.

– Ну ўсё, з пытаннямі скончылі, пойдзем студыю глядзець.

– Фух, нарэшце! Пайшлі паслухаем, што там пацаны запісалі.

Старая пяціхатка з аўтографам Public Enemy ў рамачцы і мікрафон Neumann M 147 коштам з бабуліна лецішча першымі кідаюцца ў вочы. У невялікім пакоі туліліся чалавек шэсць, не лічачы новапрыбылых. Тыя, хто хоць раз бываў на падобнай студыі, назаўжды перастаюць думаць пра рэпераў стэрэатыпамі. На «Нестандзе» сабраліся людзі, апантаныя музыкай. Пакуль адзін запісваўся, астатнія падказвалі і перажывалі, каб чытач не запароў дубль у самы апошні момант. І неміласэрна яго сцябалі, калі гэта ўсё ж такі адбывалася. Бакей не абдурыў: тут крута.

– Знаёмцеся з астатнімі. Гэта Антон, ён тут галоўны. Захавальнік ключоў. Гэта Kakora – асіповіцкі ўладар рэпу. Я пра яго вам казаў ужо. О, а гэты чувак з фоцікам – гэта Фрэдзі. Ён тут кіно пра беларускі хіп-хоп здымае. Фрэдзі, раскажы ім!

«Бывае, што хто-небудзь напіша, маўляў, "ты не рэп". Ну і хрэн з ім, я не прэтэндую»

Фрэдзі ўсміхнуўся і, пакручваючы ў руках фоцік, пачаў расказваць:

– Ну так, здымаю трохі. Гэта будзе фільм пра ўсю беларускую дзвіжуху. Не толькі пра рэпераў, але і пра кліпмэйкераў, бітмэйкераў, гукачоў – карацей, пра ўсіх, хто робіць гэтую культуру. Хачу нарэшце расставіць усё па палічках, паказаць, што ў нас таксама ёсць годныя хлопцы, і, нягледзячы на тое, што мы розныя, мы ўсе тут заадно. Гэта было б крута.

– Воў... А калі даробіш, на прэм’еру паклічаш?

– Вядома! Як толькі – дык адразу!

– Ну што, я, мабыць, наступны, – Бакей зайшоў у студыйную будку. Ніякіх чытанняў з нататак у айфоне і неапраўданых замінак, тэкст на памяць, некалькі варыянтаў інтанацый, праца без лішніх паўз. Запіс заняў хвілін сорак максімум. І гэта яшчэ ўключаючы фрыстайлы пра Какору і пазіраванне для фотак.

Зрабіўшы яшчэ паўсотні вогненных фотаздымкаў у мясцовай ваннай, мы з усімі развіталіся і, задаволеныя вынікам, сабраліся сыходзіць. Падышоў Бакей:

– Слухай, насамрэч галоўнае, што я хацеў бы данесці, гэта думка пра тое, што трэба быць самім сабой і не саромецца, рабіць тое, што падабаецца. Любая творчасць, якая ідзе знутры, яна будзе крутая, разумееш? Не трэба спрабаваць рабіць, як хтосьці, – не зойдзе. Людзі ўсё адчуваюць. Лепш спрабаваць знайсці сябе. Паспрабуй перадаць гэта ў артыкуле.

– Дык ты рамантык! Дамовіліся, мэйт. Я прама гэтыя словы і ўстаўлю.

– Усё, дзякуй, прыемна было пазнаёміцца.

Вяртаемся тым жа маршрутам, міма Акадэміі мастацтваў і шматлікіх крамаў «Прывітанне з пачатку двухтысячных». Мілыя хлопцы гэтыя рэперы. Усё ж такі жывы беларускі хіп-хоп. Дарма гэтае словазлучэнне Word падкрэслівае.