«Зялёны» камісар

Як ты пачаў працаваць у сферы аховы навакольнага асяроддзя?

Я правёў дзяцінства на поўначы Аўстрыі, у даліне ракі, акружанай лясамі. Зыходнаю кропкай стаў фотаапарат, які я атрымаў падлеткам ад бацькі, – гэтак я пачаў вывучаць прыроду, гледзячы праз лінзу камеры. Пазней у Вене я тусаваўся са студэнтамі, якія бралі ўдзел у кампаніі для захавання альпійскай даліны ад будаўніцтва аўтастрады. Гэта прывяло мяне да Greenpeace. Там я працаваў з 1991-га да 2008 г. і шмат чаго даведаўся ад усіх гэтых натхняльных, бадзёрых, моцных, звар’яцелых і адначасова мудрых людзей – сваіх калегаў. Спачатку мая праца ў гэтай міжнароднай НДА канцэнтравалася на праектах у Аўстрыі ды рэгіёнах Цэнтральнай і Усходняй Еўропы, пазней – я ў асноўным браў удзел у працы найвышэйшага кіраўніцтва. Тамсама ў Вене я скончыў факультэт псіхалогіі, што дазволіла мне зразумець механізмы ўспрымання людзьмі экалагічных пагрозаў. Псіхалогія таксама карысная, каб патлумачыць сабе, як ствараюцца сацыяльны рух і рознага кшталту аб’яднанні ды як вырашаюцца праблемы.

А можаш прыгадаць самыя цікавыя кампаніі, якія ты рэалізоўваў?

На жаль, мая роля дырэктара камунікацыйных кампаніяў прадугледжвала працу ў офісе, а не на месцы. Так што большую частку часу я правёў у Амстэрдаме, Вене, Браціславе і Варшаве. Тым не менш, я ўзначальваў кампаніі для спынення высякання трапічных лясоў у Амазонцы, супраць скіду баку Brent Spar у Паўночнай Атлантыцы, для захавання дзікай арктычнай прыроды і спынення нафтавай прамысловасці на Алясцы і ў Сібіры ды праект супраць ядравых выпрабаванняў у Ціхаакіянскім рэгіёне. Гэта меншая частка працоўных праектаў, вядома.

«Мы стваралі лядоўні на сонечных батарэях, якія могуць працаваць у пустэльні цягам шматлікіх гадоў»

У 2009 г. я займаўся каардынацыяй нямецкага праекту пад назваю «Cонечны холад». Кажучы проста, мы стваралі лядоўні на сонечных батарэях, якія могуць працаваць у пустэльні цягам шматлікіх гадоў. Гэтая прылада карысная, напрыклад, у бедных афрыканскіх краінах, асабліва ў шпіталях для захоўвання лекаў. Мы з камандаю правялі пэўны час у даліне Мугуру, адным з найбяднейшых рэгіёнаў Кеніі, дзе шанцы на развіццё вельмі сумнеўныя – гэта быў інтэнсіўны і эмацыйна цяжкі перыяд для мяне.

Сярод самых цікавых кампаніяў, у якія я быў уцягнуты, – ініцыятыва грамадзянаў Аўстрыі супраць увозу і продажу генетычна мадыфікаваных арганізмаў. Мы дасягнулі 1,23 млн афіцыйна зарэгістраваных подпісаў, адбылося некалькі перамоваў з урадам – і Аўстрыя па-ранейшаму вольная ад ГМА.

Таксама былі акцыі на атамных рэактарах у Чэхіі, Славакіі ды Венгрыі супраць выкарыстоўвання атамнай энергетыкі ў будучыні ды міжнародныя кампаніі для захавання апошніх старажытных лясоў – у Фінляндыі, Канадзе, Інданезіі, Швецыі ды Бразіліі. У 2007–2008-ым я быў адказны за каардынацыю ды камунікацыю ў межах міжнароднай кампаніі «Грынпіс» супраць ГМА – таксама вельмі інтэнсіўная і натхняльная частка маёй кар’еры. У Беларусь я прыляцеў амаль адразу з востраву Барнэа, дзе займаўся фотадакументацыяй працы адмысловай школы для маленькіх сіротаў-арангутанаў. Там валанцёры вучаць жывёлінаў зноў лазіць па дрэвах і самастойна жыць у джунглях, якія паступова знішчаюць сусветныя карпарацыі дзеля пальмавага алею.

 

 

А наколькі ў цябе самога экалагічны лад жыцця?

Я амаль заўсёды езджу на ровары, а калі гэта немагчыма, – на цягніку ці аўтобусам. У асноўным я не ем мяса, а калі ўсё ж здараецца, купляю арганічнае – яно даступнае ў Аўстрыі нават у супермаркетах, а гэта вялікі крок наперад таксама і для фермераў. Апроч таго, я падтрымліваю некалькі экалагічных ініцыятываў і кампаніяў кансультацыямі ды ўдзелам. Як журналіст і аўтар кнігі пра першабытныя лясы я стараюся развіваць экалагічную свядомасць у грамадстве – сярод іншага, разам з сябрамі абараняю ўнікальны для Еўропы старажытны лес у Румыніі.

«Я ўпэўнены, што сонечная энергія – ключ да энергіі будучыні»

Якія экалагічныя звычкі маглі б палепшыць выгляд Менску?

Гледзячы на шырокія менскія праспекты я, вядома, думаў пра пешаходаў і раварыстаў. Еўрапейскія гарады становяцца больш арыентаваныя на добрыя ўмовы для ўсіх людзей, а не толькі для аўтамабілістаў. Варта абмяжоўваць рост аўтамабільнага руху і рабіць ровары ды грамадскі транспарт больш прываблівымі для жыхароў. Гэта перш за ўсё зніжае шум, забруджванне паветра і небяспеку на вуліцах, а ў перспектыве значна паляпшае якасць жыцця. Таксама памятаем пра дрэвы, пра кісларод. У зялёным горадзе менш пылу, больш ценю ў гарачы час, у якім могуць схавацца і пажылыя людзі, і маленькія дзеці.

Думаючы пра глабальны кантэкст, варта ўзгадаць праблему выкарыстання энергарэсурсаў. Дзіўна, што ў Беларусі, дзе наступствы чарнобыльскай трагедыі мелі велічэзныя маштабы, будуюць атамную станцыю. Падвышаную радыеактыўнасць дагэтуль можна выявіць у Аўстрыі, а мая краіна не пацярпела ад аварыі так моцна, як Беларусь. Я ўпэўнены, што сонечная энергія – ключ да энергіі будучыні: яна экалагічная і можа вырабляцца дэцэнтралізавана, а з павелічэннем маштабаў вытворчасці напэўна стане таннейшая. Пытанне толькі ў гатовасці грамадства інвеставаць ва ўласную бяспечную будучыню.