Slab City: горад бяздомных

Texas

Мы ў аэрапорце Анкорыджа. Вяла развітваемся, Рома з Воляй садзяць мяне на самалёт да Сан-Антоніё, а самі адчальваюць у кірунку Нью-Ёрка. Ужо седзячы ў самалёце, я пытаю сам у сябе: а навошта я наогул лячу ў Тэхас? Я проста ткнуў пальцам у Google Maps і вырашыў гнаць менавіта сюды, проста таму, што ніколі раней у Тэхасе не быў. У мяне ў запасе два тыдні, каб зрабіць шлях ад Сан-Антоніё да Лос-Анджэлеса аўтаспынам. Каўбоі, копы, кантры і каровіны кізякі – я накіроўваюся ў царства рэднэкаў.

Праехаўшы ўсяго толькі 130 міль за два дні, я канчаткова разумею, што гэта была дрэнная ідэя – ехаць аўтаспынам, асабліва ў Тэхасе. Людзі тут не вылучаюцца спагадлівасцю і (як, у прынцыпе, усе амерыканцы) паранаідальна баяцца незнаёмцаў. Пасля васьмі гадзін стаяння на ўзбочыне з выцягнутай рукой мне ўсё ж шанцуе – я заскокваю ў разбіты Civic хлопца з імем Сэм, які пераязджае з Вермонта ў Каліфорнію. З ім я перасякаю 300 міль і завісаю на некалькі дзён у мястэчку пад назвай Марфа, амаль паводле Дастаеўскага.

«Слэб Сіці зрабіўся домам для некалькіх пакаленняў валацуг, бяздомнікаў, злачынцаў, пенсіянераў і расчараваных хіпі»

З’язджаючы, доўга сваруся з мясцовым шэрыфам. Сыходжу з Марфы пешшу, і праз 10 міль мяне падбірае каталіцкі пастар (ён паведамляе, што ў мінулым быў кіраўніком мексіканскага наркакартэля). Ён трымае мяне за рукі і моліцца аб маім падарожжы, а потым купляе мне гамбургер. Ноч праводжу на стаянцы дальнабойнікаў. Усю ноч не сціхае пясчаная бура – раніцай я вытрасаю пясок са свайго ноўтбука і здаюся: на апошнія грошы купляю квіток на аўтобус да Каліфорніі.

Slab City

Слэб Сіці, або The Slabs – гэта велізарны бясплатны трэйлер-парк, размешчаны пасярод каліфарнійскай пустыні Санора. У 1940-х тут была ваенная база і палігон, але пазней іх перанеслі на 10 міль на поўнач, дзе яны месцяцца і цяпер. Штовечар мясцовыя слухаюць гукі стральбы ўперамешку з выццём каётаў.

Ваенныя пакінулі пасля сябе вялікую колькасць бункераў, назіральных пунктаў і шмат іншых бетонных будынкаў, якія і называюцца slabs – адсюль пайшла назва горада. Слэб Сіці зрабіўся домам для некалькіх пакаленняў валацуг, бяздомнікаў, злачынцаў, пенсіянераў і расчараваных хіпі. У Слэб Сіці няма вады, каналізацыі, электрычнасці і адрасоў. Паліцыя сюды не соваецца, а мясцовыя называюць горад апошнім вольным месцам у ЗША.

«У цябе няма нажа? Хлопчык мой, да ты проста ідыёт»

Колькасць сталых рэзідэнтаў – каля 150. Яны жывуць у Slab City круглы год. Летам тэмпература тут дасягае плюс 50 градусаў паводле Цэльсія. На зіму з іншых штатаў сюды з’язджаюцца так званыя snowbirds – праводзяць зіму ў цёплым клімаце, а на лета валяць назад. Узімку тут жывуць каля 500 чалавек. Найбліжэйшы населены пункт Niland месціцца за шэсць кіламетраў, за чыгункай і кукурузнымі палямі, на якія звозяць працаваць зняволеных.

– Гэй, хлопец, цябе падвезці? Давай, варушыся!

Я кідаю свой заплечнік у багажнік і заскокваю ў стары Dodge. За стырном Дэйв, а побач з ім – Мэры.

– Ну і як там у вас, у Расіі?

– Я з Беларусі...

– Ну дык як там у вас? Народ любіць Пуціна? Ох, як мы баяліся рускіх, Хрушчова баяліся. Добра, што тады не пачалася вайна. Цяпер усё змянілася – цяпер усім на ўсё пасраць.

Мы едзем па галоўнай вуліцы, праязджаем Гару Выратавання і царкву. Людзей не відаць, зрэдку прабягаюць ачмурэлыя ад спёкі сабакі.

– Вось што я табе скажу: мне 76, і я пражыў складанае жыццё, – Дэйв нясецца па бруку, пацягваючы піва і падымаючы хмары пылу. – Я працаваў з 15-гадовага ўзросту, а цяпер я на пенсіі. Шмат хто ў маім узросце тупа ўтыкае ў тэлік, а я проста бухаю, і мне гэта, чорт вазьмі, падабаецца!

Дэйв і Мэры жывуць у Слэб Сіці ўжо шэсць гадоў. Мэры распавядае пра сваю першую дачку, якая памерла ў 18-гадовым узросце. Другая дачка згарэла жыўцом, калі ёй было 23. З тых часоў Мэры не можа доўга сядзець на адным месцы і ўвесь час пераязджае.

«Можаш страляць з драбавіка па жалезных бочках, займацца мастацтвам, падрываць самаробныя бомбы, ездзіць на кані, спяваць на ўвесь голас і хадзіць голым»

Яны падвозяць мяне да горада, уручаюць паўбутэлькі піва і адчальваюць. Сёння – субота, а гэта значыць, што ў Слэб Сіці будуць граць музыку да самай раніцы. У паветры вісіць хмара канаплянага дыму, старыя пацягваюць піва на падраных на шматкі канапах, хто маладзейшы – паліць метамфетамін. На сцэне – Біл. Ён спявае пра старыя добрыя часы, пра сваю былую і пра тэхаскія прэрыі.

Я так стаміўся, што не магу звязаць два словы па-англійску. Сыходжу кудысьці за кусты, у цемры раскладваю намёт і, увесь ліпкі і брудны, засынаю.

– Не надта добрае месца ты абраў для лагера, хлопец! А ну ўставай, я ведаю, дзе ёсць кава. Дарэчы, можаш жыць са мной пад адным дрэвам.

Я высоўваюся з намёту і ўтыкаюся галавой у морду Рок-н-рола. Так клічуць асла Cuervo, і ён ужо пачаў жаваць мой тэнт. Аказваецца, я спаў на шкле і абгарэлых дошках, проста за сцэнай. Толькі пачынае віднець, і вакол з’яўляюцца заспаныя асобы – хтосьці спаў у канаве, хтосьці – пад кустом, а хтосьці там, дзе ўчора вырубіўся і ўпаў.

– Cuervo – як тэкіла? – пытаюся я.

– Cuervo як Cuervo. Чорт вазьмі, ты не ведаеш, хто я такі? Я апошні каўбой, я – легенда!

Куэрва замешвае гліну, ваду і конскі гной проста на зямлі, а потым мы разам топчам гэта нагамі і як след змешваем. Атрыманай субстанцыяй ён пакрывае сцены сваёй халупы.

Куэрва распавядае пра тое, як сядзеў у турме, пра Аўстралію і Бразілію, пра мексіканскіх шлюх і сваіх мулаў. Раней у яго іх было два, але другога прыйшлося аддаць. Зіму ён збіраецца правесці ў Слэб Сіці, а летам перасекчы Мексіку ў кампаніі з Рок-н-ролам.

– Часам я езджу на ім у Санта-Моніку, – працягвае Куэрва, – багатыя жанчыны там вар’яцеюць ад гэтага. Я іх катаю на муле, яны ўсе аж мокранькія ад адчування такой жывёльнай моцы паміж ног!

– Гэй, рускі, твой намёт відаць за дзве мілі. Я хацеў з цябе паздзекавацца – спіздзіць усё тваё дабро, закінуць да сябе ў машыну і паглядзець, што ты тады будзеш рабіць. Ты думаеш, што ты, ціпа, адзін пасярод пустыні? Ха-ха, як бы не так!

Генры ўручае мне вядро, паўпачкі рысу, галон вады і вучыць навыкам выжывання.

– У цябе няма нажа? Хлопчык мой, да ты проста ідыёт.

З правага боку на поясе ў Генры вісіць пісталет, з левага – мачэтэ.

– Схадзі ў Walmart, купі мачэтэ. Шэсць баксаў – і гэтай хернёй ты можаш секчы дровы, можаш выкарыстоўваць замест лыжкі, разразаць мяса, адкрываць кансервы, абараняць сябе і адбівацца ад каётаў. Пачувацца будзеш больш упэўнена, гэта дакладна.

Генры жыве ў Санта-Моніцы ў сваім джыпе і падпрацоўвае фотамадэллю.

– Дарэчы, мы сёння варым аяўаску, – кажа ён. – Прыходзь, як сядзе сонца.

– Ты чуў, што здарылася з гэтым прыдуркам Кігенам? – Нэйт пацягвае ром з горла і шчэрыць зубы. – Мы ўчора напіліся, ён пабіўся з Джэні, а потым сышоў ноччу ў пустыню. Мы спалілі яго заплечнік з усім барахлом. Уначы ён вярнуўся і заснуў ля вогнішча, а прачнуўся ад таго, што яго рука па локаць абгарэла!

Міма мяне праносіцца пажарная машына з мігалкамі, за ёй – хуткая, і яшчэ праз хвіліну – копы.

– Кіген патэлефанаваў 911, – абураецца Нэйт. – Прыехала 12 чалавек, каб яго забраць. Нават копы і пажарныя прыцягнуліся. Ненавіджу вырадка.

У Слэб Сіці я пачуваюся як дома. Тут я – гэта я. Упершыню за ўвесь час у Штатах я магу цалкам расслабіцца і хоць на тыдзень забыць пра тэлефанаванні, вельмі важныя е-мэйлы, крэдытную гісторыю, працу, грошы і падаткі.

Я высадзіўся ў Нью-Ёрку два гады таму. Амаль не гаварыў па-англійску, не ведаў, што такое фрыўэй і што Галівуд месціцца ў Лос-Анджэлесе. Смешна, але я не мог нават каву ў «Старбаксе» замовіць. Два гады я сядзеў на дыеце з макароны і вады, аддаваў апошнія грошы на аплату пакоя ў самых чорных раёнах, эканоміў на тым, на чым наогул нельга эканоміць, і здымаў вельмі дрэнныя фільмы.

Сярод насельніцтва постсавецкай прасторы існуе міф пра тое, што Амеррэйх – краіна свабоды. Але калі ўважліва прыгледзецца – свабоды тут ні на грам больш, чым у той жа Расіі. Адрозненне ў метадах абмежавання – у Расіі быкі з дубінкамі, а ў ЗША – Вялікі Брат, які запусціў свае тэнтаклі ва ўсе сферы твайго асабістага жыцця.

Я быў ва ўсіх буйных гарадах ЗША, але сапраўдную свабоду знайшоў толькі ў Слэб Сіці. Хочаш бухаць – бухай. Можаш страляць з драбавіка па жалезных бочках, займацца мастацтвам, падрываць самаробныя бомбы, ездзіць на кані, спяваць на ўвесь голас і хадзіць голым. Хочаш паліць гашыш – палі на здароўе. Нікому да цябе няма справы.

«У пустыні час ідзе зусім па-іншаму»

Пустыня працуе як магніт – яна прыцягвае да сябе ўсіх, каму няўтульна ў вялікіх гарадах. Калі ты ад чагосьці бяжыш – хутчэй за ўсё трапіш у пустыню. Пустыня велізарная, але ў ёй можна знайсці ўсё – проста трэба ўважліва прыгледзецца.

Калі паглядзець на людзей, якія жывуць у Слэб Сіці, то незнарок задасі сабе пытанне: а што, калі так і трэба жыць? Што, калі поспех, сацыяльны статус і назапашванне матэрыяльных каштоўнасцяў, навязаныя нам намі ж створаным грамадствам, мне нафіг не патрэбныя? Тым не менш, пайшоўшы па гэтым шляху, ты назаўжды застанешся для грамадства ізгоем, для ўласных бацькоў – чужым, і ў лоб сутыкнешся з даволі высокай сцяной неразумення з боку сяброў. Бо калі ты не ходзіш на працу і не жывеш у доме – атрымліваецца, што ты бяздомны і беспрацоўны!

Я валяюся ў гамаку, ем бабы, мыюся ў гарачай крыніцы і чытаю. Раз на пару дзён выбіраюся ў горад па пітную ваду і кансервы. У пустыні час ідзе зусім па-іншаму – я кладуся спаць пасля захаду сонца, прыкладна а шостай вечара. Прачынаюся – а чацвёртай раніцы, як толькі пачынае світаць.

Па начох тут вельмі ціха. Калі раптам нехта вырашыць зайсці да мяне ў госці – я пачую яго крокі за паўмілі.

– Я – касмічны прышэлец. Можаш мне не верыць – мне пляваць. Акрамя таго, гэта дапамагае мне атрымліваць талоны на ежу. Бо касмічныя прышэльцы не могуць хадзіць на працу, як усе.

Мы пляцёмся праз пустыню ўздоўж канала ў пошуках кактусаў чола. Дэні распавядае, што ў яго ёсць дзядзька-мультымільянер, які жыве ў Лос-Анджэлесе. Але яны, зразумела, не падтрымліваюць зносін.

Яшчэ ў Дэні ёсць сабака Хэйл і Ford Mustang GT, які не заводзіцца.

Salvation Mountain

Леанард Найт быў адным з першых, хто пасяліўся ў Слэб Сіці і пачаў будаваць сваю Гару Выратавання. Да таго часу ён ужо быў досыць вядомым мастаком. Удзень ён замешваў раствор з гліны, вады і саломы, ляпіў гэта на гару, усё гэта за дзень высыхала, а потым распісвалася фарбамі самых дурацкіх колераў.

Першае, што ты бачыш пры ўездзе ў Слэб Сіці, – вось гэтая самая гара, і яна – велізарная. Пухлыя літары на ёй паведамляюць: «Бог любіць цябе».

Я трапіў на дзень нараджэння Леанарда – 1 лістапада яму споўнілася 82 гады. Нядаўна яму ампутавалі нагу, ён жыве ў доме састарэлых. Тым не менш, перыядычна Леанард прыязджае распавядаць пра сваю гору турыстам, якія, аднак, не рызыкуюць праехаць яшчэ паўмілі і трапіць у сам Слэб Сіці.

SMS

Мне пара вяртацца ў Лос-Анджэлес. Збіраю заплечнік, спальнік аддаю Мелісе, рондаль – Роберту, рэшткі рысу дастаюцца Дэні. За дзень дабіраюся да Палм-Спрынгс. Незапланавана трапляю ў гей-бар і ўсю ноч адбіваюся ад барадатых мужыкоў з бліскаўкамі на вейках.

Не паспявае прайсці і двух дзён, як я атрымліваю SMS ад Генры: «Рускі, я заўтра вяртаюся ў Слэб Сіці. Падвезці?»