Што трэба ведаць пра размеркаванне?

Што такое размеркаванне і навошта яно?

Размеркаванне – гэта накіраванне выпускніка-бюджэтніка на працу цягам аднаго ці двух гадоў, у залежнасці ад месца навучання.

Згодна з Кодэксам аб адукацыі, галоўная мэта размеркавання – сацыяльная абарона выпускнікоў і заахвочванне патрэб эканомікі і сацыяльнай сферы ў спецыялістах.

Дарэчы, размяркоўваюць не толькі бюджэтнікаў. Калі ты платнік і не можаш знайсці сабе месца працы, то можна звярнуцца да ўнівера з просьбай размеркаваць і цябе. Тваю просьбу заахвоцяць, калі будуць вольныя заяўкі.

Куды можна размеркавацца?

Размеркавацца можна да любой юрыдычнай асобы ў адпаведнасці з заканадаўствам Беларусі. Не мае значэння, прыватная гэта арганізацыя ці дзяржаўная.

Праўда, існуе неафіцыйная градацыя ўстаноў для размеркавання. Перш-наперш ідзе базавая арганізацыя – арганізацыя, з якой у ўнівера заключаная дамова аб супрацоўніцтве. Потым заахвочваюцца заяўкі ад дзяржаўных арганізацый, прыватных і некамерцыйных устаноў і толькі ў апошнюю чаргу ад індывідуальных прадпрымальнікаў.

Ты можаш размеркавацца да любога індывідуальнага прадпрымальніка, акрамя сябе. Справа ў тым, што іпэшнікі не могуць самі з сабой заключыць працоўную дамову, якая патрабуецца для размеркавання, – трэба працаўладкавацца.

Ці магу я звольніцца?

Калі ты вырашыш самастойна звольніцца і падстава для звальнення будзе абраная няправільна, то прыйдзецца выплаціць універсітэту кошт свайго навучання.

Аднак можна смела звальняцца, калі твой працадаўца парушае працоўнае заканадаўства, напрыклад не выплачвае заробак. Праўда, для гэтага трэба пацвердзіць факт парушэння. І помні: падчас размеркавання працадаўца не можа цябе звольніць па сваёй ініцыятыве.

Калі цябе скарацілі ці твая арганізацыя больш не існуе, то прыйдзецца звярнуцца ва ўніверсітэт для пераразмеркавання. Калі для цябе не знойдуць іншае месца, то выдадуць свабодны дыплом.

Чым адрозніваецца размеркаванне ад мэтавага накіравання?

Па-першае, ты мусіш адпрацаваць на прадпрыемстве, з якім ты і твой універ заключылі дамову. Напрыклад, перад паступленнем на перакладчыка ты падпісваеш з роднай школай пагадненне, што пасля сканчэння навучання ты будзеш працаваць у іх настаўнікам(-цай) замежнай мовы. Пасля атрымання дыплома ты мусіш туды вярнуцца.

Па-другое, гэтыя паняцці адрозніваюцца тэрмінам дзейнасці. Калі працаваць па размеркаванні прыйдзецца год ці два, то па мэтавым накіраванні – аж пяць гадоў.

Па-трэцяе, мэтавае накіраванне гарантуе табе бясплатнае навучанне і пастаянную стыпендыю, але «адмазацца» ад адпрацоўкі ці памяняць месца амаль нерэальна.

Можна пайсці вучыцца далей?

Так, але размеркавання не пазбегнуць. Яно проста пераносіцца той час, калі ты скончыш наступную ступень. Нават пасля аспірантуры прыйдзецца адпрацоўваць.

Умовы наступныя: ты мусіш паступіць у год выпуску на больш высокую ступень адукацыі (пасля каледжа – у ВНУ на бакалаўрыят, пасля ВНУ – у магістратуру і г.д.), на бюджэтную і дзённую форму навучання, а таксама абавязкова навучацца ў Беларусі.

Ці вызваляе ад размеркавання шлюб?

Не. Але шлюб дазваляе размеркавацца па месцы працы ці жыхарства свайго мужа ці жонкі. З адным удакладненнем: толькі пры наяўнай магчымасці.

Розныя ВНУ тлумачаць гэтае ўдакладненне па-рознаму. Калі няма заявак з месца жыхарства ці працы мужа ці жонкі, некаторыя ВНУ выдаюць свабодны дыплом, але хтосьці накіроўвае на працу ў іншае месца, адкуль ёсць заяўкі.

Цяжарнасць і войска

Перыяд твайго дэкрэту залічваецца за размеркаванне. Размеркаванне не ратуе ад службы ў войску. Як і ў выпадку з дэкрэтам, гэты перыяд можа быць залічаны за размеркаванне.

Калі працадаўца здолее даказаць, што ты спецыяліст «на мільён» і без цябе ніяк, то можаш патрапіць у рэзерв. У такім выпадку трэба будзе некалькі разоў на год прыязджаць на два тыдні на зборы, а не жыць год у казарме ды мясіць ботамі бруд.