34mag

«Ха» два разы

Рубрыка: ВІЗУАЛ
22.09.2016
Аўтар: Sasha By
11749

На постсавецкай прасторы пытанне іміграцыі заўсёды было актуальным. Асабліва на заходнім яе ўскрайку. Тут што да Варшавы, што да Масквы – аднолькава. А цягне маладых і амбітных менавіта ў Еўразвяз. Пануе меркаванне, што яны едуць за мяжу не па доўгі рубель (ён там не заўсёды такі), а па іншую прававую культуру, самарэалізацыю і ад гнёту саўка. Калі існуе праблематыка, то, вядома, з’яўляецца і мастацкі прадукт на гэтую тэму. Чым жа нашых вабіць Еўропа і чаго ад яе чакаць – даведаешся ў новым фільме беларускі Улады Сяньковай. А пакуль на стужку ідзе збор грошай, мы гутарым з рэжысёркай пра сёе-тое.

«Будапешт. Тры летуценнікі з постсаветаў па збегу абставінаў сустракаюцца ў вугорскай камуналцы пад гукі вальса і рок-н-ролу. Яны б наўрад ці сталі сябрамі на Радзіме, але тут іх яднае агульная мова, еўрапейская мара і глыбокая адзінота. Адзінота як каханне. Каханне без правілаў, полавых адрозненняў і літасці».

Такое кіно прапануе Улада Сянькова – рэжысёрка, сцэнарыстка і прадзюсарка. Уражальны тызер, трэйлера пакуль няма: фільм толькі мае быць зняты.

Улада Сянькова нарадзілася ў 1986 годзе ў Віцебску. У 2005 годзе атрымала дыплом Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта па спецыяльнасці «педагог – камп’ютарны лінгвіст». У 2011-м скончыла кінавучэльню-студыю Андрэя Палупанава па спецыяльнасці «кінасцэнарыст», а ў 2013-м – па спецыяльнасці «рэжысёр-фільммэйкер». Аўтарка шэрагу кароткаметражных стужак (першая – «Жыццё ў клецістай торбе», 2011), аднаго мультфільма і двух поўных метраў. Усе работы былі адзначаныя на разнастайных фестывалях.

Ад педагагічнага дыплома да стварэння кіно

− У 16 чалавек наўрад ці гатовы ісці вучыцца на рэжысуру. Трэба мець нешта ў сабе. У 24 гэтага «ў сабе» таксама няшмат, але ўжо хоць неяк утрамбавана. Таму адразу пасля ўніверсітэта я пайшла ў кінашколу, і там ужо закруцілася. Падчас вучобы рабіла сцэнары сацыяльных кароткаметражак, працавала ў суаўтарстве. Мы нават бралі нейкія прызы на лакальных фестывалях. Зрабілі адзін пластылінавы мульцік – атрымалі ўзнагароды за яго ў Піцеры і Маскве на фестывалі нефармальнай адукацыі.

За пяць год дзейнасці як сцэнарыстка і рэжысёрка я зняла сем стужак, з якіх дзве – поўнаметражныя. Зараз шукаем грошы на восьмую, і гэта, дарэчы, не першы мой досвед краўдфандынгу.

Напрыклад, «Граф у Апельсінах» быў зняты за 2000 долараў маёй маці. Потым быў краўдфандынг на агучванне: 99 беларусаў і расіян дапамаглі сабраць патрэбную суму, і мы скончылі фільм. Ён ужо ўдзельнічаў у Маскоўскім кінафэстывалі 2016, кінафэсце ў Турцыі, у лістападзе паедзе ў Германію. У Беларусі быў пракат у Менску і некаторых абласных гарадах. Увосень плануем працягваць.

Жыццё ў іміграцыі мяне даўно цікавіла, вырашала гэта пытанне асабіста для сябе: ехаць альбо не. Так нарадзіўся сцэнар, якім я адказвала сабе на хвалюючыя пытанні. Летась два тыдні жыла ў Рыме, выходзіла гандляваць хэндмэйдам, пасябравала з імігрантамі, што стаяць там на плошчах. Зараз вось праехалі паў-Еўропы, хацелі прадаваць паштоўкі з выявамі з фільма, каб хоць неяк прыцягнуць увагу да краўдфандынгавай платформы і сабраць грошы. Выйшла ў нас гэта так сабе, трэба сказаць. Затое паспалі на вуліцах, пааўтастопілі, прачулі пакуты смагі. AHAHA пра ўсё гэта. Ёсць што сказаць і жадаючым іміграваць, і тым, хто гэтых імігрантаў прымае ці не. Я не імкнуся вырашаць праблемы іміграцыі, таму што не ведаю, як гэта рабіць. Проста распавядаю пра жыццё і адзіноту маладых людзей, якія штурхаюць іх на неабдуманыя ўчынкі, сумніўны выбар заробку, у абдымкі адно да аднаго.

Як нараджаюцца героі

− Ад самага пачатку я разумела, што хачу рабіць трох сяброў, чые адносіны заходзяць занадта далёка. У цяперашніх рэаліях не доўга прыйшлося думаць, што за нацыянальнасці ў іх будуць. Пытаннем было месца дзеяння. Рым я вельмі люблю, але ён настолькі лечыць душу і паслабляе, што перыпетыі там здымаць складана. Трэба было нешта імперскае і ў той жа час вельмі драйвовае. Узгадала сталіцу Венгрыі: бамжоў, якія спяць на вуліцах, і наогул атмасферу, што там пануе. Так і вырашылі – Будапешт. Сцэнар круціцца вакол маладых людзей.

Ірына – шалапутная ўкраінка, якая з’ехала ў Еўропу па лепшае жыццё. Яе грае Алеся Грыбок. На гэтую ролю быў кастынг. Я яе не разглядала першапачаткова (чамусьці бачыла яе заўсёды ў ролі «дзяўчынкі – чырвоны дыплом»), але яна так бамбанула на кастынгу, што свет падзяліўся на тое, што было да Алесі і пасля яе. Вельмі разнапланавая акторка. Спадзяюся, што гэтая роля раскрые яе агромністы патэнцыял з іншага боку.

Рыгор – беларус, актор. Ён ужо зняўся ў падлеткавай драме на Радзіме, зразумеў, што гэта індустрыя тут наогул не працуе, і вырашыў валіць. Ён вельмі тонка бачыць свет і любіць жывапіс. Месца яго мары – Рым, але абставіны складаюцца так, што ён апынаецца ў Будапешце. Рыгора грае Аляксандр Лясько. З Сашам мы ўжо пяць гадоў разам робім творчыя праекты. Ён здымаўся ў маім дэбютным «Графе ў Апельсінах». Фактычна роля пісалася пад яго.

Артур – расіянін, які прыехаў вучыцца ў Corvinus University ў Будапешце. Ён вывучае паліталогію і вельмі па-юнацку марыць патрапіць у Еўрапарламент. Грае Аляксей Вайніловіч. Як і Саша Лясько, ён здымаўся ў «Графе», а таксама ў маім другім поўнаметражным кіно Elie/Elina, якое павінна выйсці ўвосень.

Міграцыя, грошы, усе справы

− Вельмі складана адказаць, як я стаўлюся да міграцыі маладых беларусаў у ЕЗ. Для гэтага і раблю AHAHA, які хутчэй адлюстроўвае і паказвае сітуацыю рознымі кутамі, а вырашаць ужо гледачу. Мне здаецца, што няма такога агульнага «лепш». Кожнаму сваё.

Без сумненняў, кіно ў першы год існавання пройдзе па фестывалях. Таму што зараз кінематаграфістам-пачаткоўцам можа дапамагчы знайсці сродкі на іх праекты толькі фестывальная гісторыя. А пасля плануецца масавы пракат. Калі краінай вытворчасці будзе Беларусь, то тут адразу пракат і зробім, як толькі фільм будзе гатовы. На дадзены момант шукаем фінансаванне. Як толькі з гэтым нешта высветліцца, адразу пачнем здымаць. У планах зняць кіно хутка, у ідэале хацелася б выпусціць стужку ўжо ў сакавіку наступнага года.

На Захадзе для аўтарскага кіно існуюць спецыяльныя фонды, якія вылучаюць грошы на культуру і мастацтва. І мэта гэтых фондаў не адбіваць інвестыцыі, а проста спрыяць развіццю нацыянальнай культуры. У адсутнасці такіх фондаў у нашай краіне і бачу самую вялікую праблему. У гэтым і толькі гэтым. Плюс да ўсяго, трэба развіваць гледача, а не кідаць тое, што яму падабаецца, падсаджваючы на шыла яшчэ больш. У Фінляндыі, напрыклад, людзі ходзяць у асноўным на аўтарскае кіно. Гэта таксама здарылася не само сабой. А ў нас адбываецца абалваньванне галівудскімі блокбастарамі ў палітычных мэтах, а потым мы скуголім, што аўтарскія фільмы не адбіваюцца. А што мы для гэтага зрабілі?

Падтрымаць праект можна тут