Гісторыя аднаго фотасэту: Вольскі і гурт «Мроя» ў Менску 80-х

Гурт «Мроя» быў створаны ў 1981 годзе Лявонам Вольскім і Уладзімірам Давыдоўскім. Пазней да іх далучыліся Юрась Ляўкоў, Алег Дземідовіч і Піт Паўлаў. «Мроя» ўвайшла ў гісторыю як першы выключна беларускамоўны рок-гурт. У 1989 годзе на хвалі перабудовы музыканты запісалі альбом «Дваццаць восьмая зорка» і выдалі яго на ўсесаюзным лэйбле «Мелодыя». Альбом стаў культавым, а сам гурт моцна паўплываў на самасвядомасць маладых і незалежных беларусаў. Пазней бэнд перарадзіўся ў вядомы табе NRM. На фота – музыкі якраз за год да нахлынулай усесаюзнай папулярнасці.

Уладзімір Парфянок – беларускі фатограф, стваральнік і куратар галерэі NOVA, зараз працуе ў Цэнтры сучасных мастацтваў. Ён і распавёў нам гісторыю фотасэту.

 

  Уладзімір Парфянок:

– Наколькі памятаю, маё знаёмства з гуртом «Мроя» адбылося праз Міхала Анемпадыстава [беларускага мастака, паэта, аўтара ідэі і тэкстаў «Народнага альбома». – 34mag]. Здымкі праводзіліся спецыяльна для часопіса «Бярозка», дзе Міхал працаваў кімсьці накшталт галоўнага мастака. І быццам бы адзін з фотаздымкаў павінен быў стаць постарам. Цяпер ужо не памятаю ўсіх дэталяў, усё ж такі амаль 30 гадоў прайшло. Тады я не быў фанатам гурта, хутчэй, проста выконваў заказ, які паступіў ад часопіса. Да гэтага я фатаграфаваў два гады, таму, магчыма, гэта была мая першая сур'ёзная фотасесія.

Адзін здымак пазней увайшоў у маю хрэстаматыйную серыю фатаграфій аб нефармальнай моладзі Persona non grata пад імем «Беларускамоўны рок-гурт», без якіх-небудзь падрабязнасцяў. Яго я адтанаваў так званым «спантанным» спосабам. У выніку кадр атрымаўся не чорна-белым, а з даданнем колеру. Плёнку я праяўляў сам, а здымаў, напэўна, на звычайны «Зеніт» альбо на «ФЭД-3».

У тыя гады «Мроя» была галоўным беларускамоўным гуртом. Гэта важнае ўдакладненне, таму што не кожны беларускі гурт быў беларускамоўным.

Не тое што мы выбіралі лакацыі для здымак, тады і слоў такіх ніхто не ўжываў. Гэта называлася «пойдзем фатаграфавацца». Да таго часу Траецкае прадмесце ўжо адрэстаўравалі і яно стала нейкім непрывабным пернікам. А Верхні горад якраз размалацілі, цалкам забілі некалькі старых дамоў – гэтыя руіны ў цэнтры горада нас прыцягвалі, таму мы і выбралі іх. Дзесьці яшчэ засталіся здымкі саміх руінаў, трэба будзе пашукаць.

Складана сказаць, ці падбіралі музыкі гэтую вопратку спецыяльна: усё ж такі на двары 1988 год. Асаблівага выбару не было, але мы стараліся пазбягаць масавай фабрычнай вытворчасці. І ўсё ж у вобразах хлопцаў ёсць штосьці пратэснае, анархічнае. Яны сур'ёзна падышлі да здымак. Яны гаварылі па-беларуску, і гэта адразу настройвала на іншы лад. Вядома, было некаторае хваляванне перад здымкай, але як паводзілі сябе хлопцы, ужо не магу ўспомніць.

На некаторых кадрах бачныя дэфекты плёнкі, хоць я і пастараўся выправіць іх пазней у фоташопе. Справа ў тым, што я забыўся ўзяць з сабой «рукаў» на здымкі – спецыяльнае прыстасаванне, у якім можна было ў цемры памяняць плёнку. Замест гэтага прыйшлося скарыстацца рукавом звычайнай курткі, але яна часткова прапускала святло, у выніку чаго трохі засвяціла плёнку.