Труны ўжо падвезлі

У тэлефонных размовах рэжысёр серыяла Сяргей Аўсянік шматразова згадвае, што кроў будзе як сапраўдная, а монстры ўжо чакаюць свайго часу. На здымачнай пляцоўцы ў калідорах офіса ў цэнтры Менска мяне сустракае здаровая рагатая пачварына, якая пры больш пільным разгляданні выяўляецца спартоўцам-паўэрліфтарам Змітром Курганам, які цярпліва і мужна чакае свайго выхаду пад шматслойным грымам. Але пра ўсё па парадку.

Вэб-серыял – новы фармат анлайн-кантэнту, які з’явіўся ў ЗША некалькі гадоў таму і толькі цяпер прыйшоў у Еўропу. Ужо 2-3 гады існуюць адмысловыя фестывалі і нават сусветны залік лепшых Web Series World Cup, што працуе па прынцыпе рэнкінгаў Формулы-1 ці яхтавых гонак. Адначасова з гэтым на добрым дзясятку фестываляў, прысвечаных вэб-серыялам, прафесіяналы кінаіндустрыі збянтэжана паціскаюць плячыма, спрабуючы сфармуляваць, што гэта такое і з чым яго спажываць.

Гульнявыя вэб-серыялы часцей за ўсё павінны адпавядаць некалькім прынцыпам: кароткія серыі, прызначаныя для прагляду ў інтэрнэце, для дакладна вызначанай аўдыторыі, з простай фабулай і зразумелымі персанажамі, якія трапляюць у нейкую сітуацыю. Важнае адрозненне ад звычайных серыялаў – таргецінг. Пакуль кантэнт для тэлебачання піліцца, умоўна кажучы, на ўсіх, кожны вэб-серыял мусіць разумець, на каго канкрэтна ён арыентаваны.

Менавіта ўласнай нішавасці вэб-серыялы абавязаныя хваляй свайго ўздыму ў ЗША. Усе, каго медыя не лічылі патрэбным рэпрэзентаваць у сваіх перадачах, – ЛГБТ-кам’юніці, геймеры, камедыянты, фанаты жахаў – знайшлі спосаб распавесці пра сабе праз невялічкія серыі. І панеслася. Цяпер ужо існуюць серыял Ісы Рэй Awkward Black Girl, першы сезон якога назбіраў больш за 13 мільёнаў праглядаў, або High Maintenance (рэж. Ben Sinclair and Katja Blichfeld), які выкупіў HBO.

Прадакшн

Па меркаваннях кінаіндустрыі, вэб-серыял – танны прадукт. Зразумела, што можна, як Louis C.K., уваліць два мільёны ў прадакшн і запрасіць Сціва Бушэмі, але гісторыя ведае значна больш кейсаў, калі здымаюць за ўласныя грошы, а працуюць за ежу. Для фільммэйкераў гэта прыступка на шляху да поўнага метра, варыянт для напрацоўкі рэпутацыі і навыкаў.

Адна серыя «Заклятых скарбаў» абыходзіцца аўтарам прыкладна ў $ 7-9 тыс. Першую знялі з уласных сродкаў, а таксама пры падтрымцы расійскага бізнэсоўца Паўла Падкарытава. Ён уклаўся грашыма і даў для здымак свой маёнтак.

У красавіку 2017-га выйшаў першы вэбізод (web+episode – слоўца, якім прынята вызначаць такія маленькія серыі) і сабраў 400 тыс. праглядаў і россып каментаў. Адны з іх тычыліся якасці матэрыялу, іншыя хваляваліся аб тым, што прадаваць серыял на беларускай мове будзе цяжкавата.

І пакуль «Скарбы» адчайна шукаюць памяшканне, лепш за ўсіх за межамі Беларусі разумеюць фармат менавіта брэнды. Яны выступаюць як галоўныя спонсары або цалкам здымаюць самі. Год таму Nike выпусціў серыял Margot vs. Lilly, які ў стылі Orange is the New Black распавядаў пра сяброўства, чэленджы і дасягненні – без рэкламы, але з відавочным прадакт-плэйсментам, а расійскае аддзяленне Samsung зняла серыі пра недалёкую будучыню «Хроники параноика».  

А як рэагавалі на прапановы аб супрацы беларускія брэнды? Рэжысёр паціскае плячыма: «Да беларускіх кампаній мы звярталіся, маючы на руках тызер першай серыі, сайт, суполкі, публікацыі і нават ужо адзнятую серыю, аднак беларускія аддзелы маркетынгу любяць працаваць па апрабаваных мадэлях. Узяць паспяховы кейс, абкатаць на мясцовасці – і гатова. Нам казалі: “Ну вы здыміце, а мы потым паглядзім, падумаем”». 

Распаўсюд

Да гэтага моманту прыдумана няшмат спосабаў зарабляць на незалежных вэб-серыялах. Найпрасцейшы і самы відавочны – YouTube з іх платформай AdSense, прыбытак з якой будзе дзесьці ў межах $ 1 за 1000 праглядаў. Наступная па прывабнасці опцыя – сэрвіс Vimeo, з больш прафесійным падыходам і ўбудаванай сістэмай Video on Demand (з аплатай за прагляд ці пакупкай кантэнту). Нарэшце, найбольш цікавы выпадак – калі на цябе зверне ўвагу хто-небудзь са стрымінгавых (VOD/SVOD) платформ кшталту Netflix, Hulu, Amazon, Google Play ці iTunes. Звычайна іх цікавіць кантэнт, што ўжо назбіраў базу фанаў, якая прыйдзе за ім на платформу і гарантавана зацікавіць яшчэ большую аўдыторыю, як гэта адбывалася ў гісторыі з Eastsiders і Netflix.

«Заклятым скарбам» з распаўсюдам пашанцавала: тое, што выкладвалі на YouTube без усякай надзеі на прыбытак, знайшлі беларускія партнёры замежнага агентцтва OMD Media Group.  Зараз яны ўкладаюцца ў прадакт-плэйсмент і прамоцыю серыяла. Таксама з іх дапамогай з’явяцца пераклады серыялу на рускую і англійскую мовы, скіраваныя на замежную аўдыторыю.

«Кожная серыя публікуецца бясплатна. Мы нічога не зарабляем з нашых праглядаў. Наш партнёр будзе зарабляць на гэтым грошы, але пазней. Беларуская версія серыяла з’явіцца анлайн цалкам без рэкламы, стрымінгу сэрвісаў ці он-дэманду. Гэта была прынцыповая пазіцыя», – кажа Аўсянік.

Аднак для таго, каб цуд здзейсніўся, аўтары серыяла выканалі ўмову, пра якую згадваюць усе аўтары паспяховых серый: уклаліся ў прамоцыю. Ужо зараз пры запыце «Заклятыя скарбы» Google з YouTube адразу прапаноўваюць серыял, а не кнігу, першы ролік назбіраў 400 тыс. праглядаў, а прачытаць пра іх можна на tut.by. Серыял ужо прайшоў праз суровыя ацэнкі каментатараў і прафесіяналаў і ведае пра свае хібы: «Першую серыю мы рабілі, каб зразумець, як мы будзем рабіць серыял. Любы прафесіянал заўважыць, што там надта розныя кропкі здымак, колер, настрой. Нават звычайныя гледачы бачылі шмат праблем. Спадзяюся, што пра другую серыю скажуць, што ўзровень мы крыху пракачалі».