Гульні з нулём

 

 

Topp & Dubio – творчы дуэт нідэрландскіх мастакоў, існуе з 1995 года. Яны не падпісваюцца імёнамі, толькі Topp & Dubio, кожны з іх Topp & Dubio. Іхнае мастацтва шчыльна звязанае са штодзённасцю, з пошукамі сэнсу ў абсурднай рэальнасці, з выдумкамі і нестандартнымі рэакцыямі на тыя сітуацыі, у якія яны трапляюць. Усё гэта выяўляецца праз самыя разнастайныя медыя: відэа, віртуальныя інсталяцыі, інтэрвенцыі, хэпэнінгі. Выбітнай іх працай стаў публічны праект «Тры белыя лядоўні на Маскоўскім праспекце» ў Калінінградзе, які прыцягваў увагу да культуры кіравання на дарозе. Таксама дуэт працуе над доўгатэрміновым праектам, прысвечаным творчай спадчыне малавядомага калінінградскага мастака Юрыя Луначарскага, якому Topp & Dubio арганізавалі пасмяротную персанальную выставу ў Гаазе.

Нягледзячы на свой 20-гадовы досвед, з Менскам у Topp & Dubio выйшла праблема. За нейкі час да адкрыцця яны заявілі, што нечакана для сябе апынуліся ў жорсткай крызе, што не маюць ніякіх ідэяў і не ведаюць, што будуць рабіць у Беларусі. Тым не менш галерэя «Ў» усё ж уламала іх прыехаць і прыдумаць хоць нешта. Канечне, цяжка паверыць, што тут абышлося без нейкіх інсінуацый: канцэптуальныя мастакі лёгка могуць гуляць з аўдыторыяй, – але яны клянуцца, што ўсё па шчырасці. Тым больш выстава ўжо адкрытая. Аляксей Талстоў узяў у мастакоў інтэрв’ю, у якім яны троху тлумачаць сваю практыку і дзеляцца ўражаннямі наконт менскага кантэксту і нечаканымі планамі на будучыню.

 

 

Як вы ўвогуле трапілі ў гэтую крызу? Чаму менавіта цяпер, пасля 20-ці год сумеснай працы?

Topp & Dubio: Добрае пытанне. Мы насамрэч не хацелі, так здарылася. У нас шмат работы звычайна, але тут раптам выключылася святло – і мы задумаліся пра тое, што мы робім, наколькі гэта ўсё важна, карысна. Тут не толькі мастацкая крыза, але й асабістая.

Topp & Dubio: Мы – дуэт, таму адна персанальная крыза ў нас уплывае на іншую, такая ланцуговая рэакцыя. Не атрымліваецца захоўваць дыстанцыю.

Topp & Dubio: Мы прызвычаіліся рабіць праекты, у якіх падладжваліся пад сітуацыю. Часта пачыналі з незразумелымі імкненнямі і жаданнямі, а пасля рабілі з гэтага праект. Спачатку думалі: «Ок, што б ні здарылася, мы заўжды нешта прыдумаем». А тут апынулася, што энергіі папросту няма, мы насамрэч не ведаем, што рабіць, таму тры тыдні таму напісалі галерэі, маўляў, такая справа, мы не прыедзем, у нас няма што паказаць. Але яны адказалі, што мы мусім прыехаць і разруліць сваю крызу тут.

Topp & Dubio: Варта сказаць, што крыза здарылася не таму, што мы не ведалі, што рабіць у Менску: у нас не было ідэй увогуле. З іншымі праектамі тое ж самае. Мы вернемся ў Нідэрланды праз пару дзён, і на наступным тыдні ў нас перформанс у Ратэрдаме, для якога таксама ніякіх ідэй няма. Гэта мусіць быць у аграмадным шопінг-моле, і нам трэба прыдумаць, што рабіць там цягам гадзіны.

Калі ты абвяшчаеш, што ў цябе нічога няма, то гэта ўжо штосьці

Topp & Dubio: Карацей, у выніку мы прынялі прапанову галерэі «Ў», але папярэдзілі, што нічога не гарантуем наконт практыкі і задавальнення жаданняў тых людзей, якія ладзяць выставу.

Topp & Dubio: Нам паабяцалі ўсялякія вечаровыя забаўляльныя штукі, каб неяк натхніць нас, каб мы не надта заганяліся. І адразу ж, у першы ж вечар, усё пайшло не так: мы спазніліся ў тэатр, мы спазніліся на вечарынку, спазніліся на афтэрпаці ў галерэі. Скончылася ўсё на тэрасе нейкага снэк-бара з гучнай музыкай.

Topp & Dubio: Мы хадзілі па зусім ненатхняльных месцах, бачылі некалькі музеяў, гатэляў, школ, вакзал бачылі. Горад цікавы, але ўсё атрымлівалася неяк няправільна.

Topp & Dubio: Звычайна мы ўключаем горад у нашую працу. Тут гэта было цяжка, бо мы сканцэнтраваліся перадусім на саміх сабе. Потым, канечне, горад паступова ўсё ж пачаў працаваць, і гэта можна пабачыць на выставе.

Topp & Dubio: Адзінае, да чаго мы прыйшлі дакладна, што выстава будзе называцца «0, 00». Мы працавалі з нулём раней, але ў іншым кантэксце. Нуль гаворыць нешта пра роўнасць, але таксама адсылае да гістарычнай выставы «0, 10» 1915 года, у якой удзельнічаў Малевіч з таварышамі. Таму мы падумалі, калі тая выстава была сапраўды значнай, то гэтая будзе цалкам нязначнай. І паколькі мы мелі гэтыя нулі, таму і назіралі за Менскам з нулявымі амбіцыямі і памкненнямі.

Што можна пабачыць на менскай выставе?

Topp & Dubio: Тыя рэчы, якія мы прыдумалі цягам апошніх пяці дзён, рэчы, якія бачылі, якія падбіралі. Мы знайшлі шмат нулёў і ў нашых галовах, і ў горадзе. Пасля мы пачнем абмеркаванне. Ці яно пачнецца само сабой.

Topp & Dubio: Але тут ёсць спецыфічны момант. Мы ніколі не гаворым пра наш стан, толькі пра нашыя праекты. Праекты заўжды ідуць асобна ад нашага персанальнага, а тут яны ўпершыню побач. І тое, што мы паказваем, – гэта маленькія рэчы, якія здарыліся падчас прагляду тэлевізіі, падчас прагулкі. Звычайна мы такое адштурхоўваем ад сябе, таму, магчыма, гэтая выстава – найбольш шчырае з таго, што мы рабілі.

 

Мы знайшлі шмат нулёў і ў нашых галовах, і ў горадзе

 

Што цікавага вы бачылі ў Менску ў гэтыя дні?

 

Topp & Dubio: Мы проста хадзілі і збіралі тое, што пасуе да нашага праекту, да нашай сітуацыі. Мы не шукалі нейкіх сур'ёзных тэмаў, але спрабавалі заставацца адкрытымі.

Topp & Dubio: У мінулую пятніцу мы запампавалі карту Менска. І там некаторыя месцы былі абведзеныя коламі. І мы зацікавіліся, што гэта за месцы. І гэта апынуліся зусім нецікавыя месцы: гатэлі, кангрэс-хол, вакзал.

Topp & Dubio: Нехта папросту абвёў гэтыя месцы, і мы падумалі: «Ок, нехта, відаць, наўмысна пазначыў іх, таму можна папросту скарыстацца гэтай мапай і не думаць, куды нам ісці». Мы не ведалі, што гэта за месцы. Вырашылі пахадзіць па іх, недзе не змаглі патрапіць усярэдзіну, часам знаходзілі нулі, пустэчу, бралі яе з сабой. Адно месца апынулася школай. Там вісела абвестка на сцяне, і там таксама быў нуль. Мы разгаварыліся з нейкімі школьнікамі, яны рэпетавалі вальс для балю, танчылі па коле. Ну і, карацей, тое, што ў нас у галаве, мы бачылі паўсюль. Мы думалі пра пустэчу, пра сімвал «0». Ці мае ён увогуле нейкае значэнне, ці гэта папросту кола з дзіркай? Таму, відаць, і на выставе шмат колаў з дзіркамі.