34mag

19 тэзісаў Сарокіна

31.05.2017
Аўтар: Violetta Savchits
4709

У інтэлектуальным клубе пісьменніцы і Нобелеўскай лаўрэаткі Святланы Алексіевіч у панядзелак праходзіла сустрэча з рок-зоркай канцэптуалізму і сацарту ў рускай літаратуры – Уладзімірам Сарокіным. Мы зафіксавалі сустрэчу ў 19 тэзісах.

Галоўны папрок крытыкаў: «Ты пішаш вельмі жорсткія рэчы». Але мне хочацца спытаць: «А ў якім свеце мы жывем?»

Ёсць пісьменнікі, якія ўспрымаюць літаратуру як утульны фатэль, куды можна сесці, расслабіцца і забыцца. Для мяне літаратура – гэта душ Шарко, які абуджае чалавека ад сноў.

Калі пісьменніку ёсць нешта дадаць да яго літаратуры, значыць, ён нешта не дапісвае. Я стараюся дапісваць.

Для мяне літаратура наогул – гэта выбар мовы і інтанацыі. Уявіце, што «Лаліта» была б напісана мовай Фолкнера, а «Масква – Петушкі» – кандовай савецкай прозай. Мова вельмі важная.

Я хачу кожную кнігу напісаць у яе стылі. Для гэтага трэба стаць новым пісьменнікам. Забіць старога, змыць кроў з рук, сесці за стол і пачаць усё з новага аркуша.

Любыя спробы растлумачыць сціснуты літаратурны працэс пры дапамозе ізмаў – гэта ўцехі крытыкаў. Назавіце мяне постмадэрністам. Я не супраць.

У пасляваенных немцаў вялікі страх перад уласнай культурай, які кампенсуецца велізарнай цікавасцю да чужых культур.

Ёсць абсалютна загадкавыя рэчы. Самая папулярная мая кніга ў Германіі – «Завея». Я не магу гэта растлумачыць. Яе наклад больш за рускі.

Усе вялікія пісьменнікі – метафізікі. Дастаеўскі, Талстой, Джойс, Кафка, Мамлееў ... Яны выказалі не толькі чалавека, але і прастору быцця, у якой ён апынуўся пасля нараджэння.

Аналітыка – не мой пачатак. У мяне ёсць нейкая антэна, якая нешта ўлоўлівае, шмат у чым – неўсвядомлена. Як сказаў паэт андэграўнду Ян Сатуноўскі, «усвядомленыя прадчуванні не сапраўдныя». Я згодны з ім. Штосьці атрымліваецца, калі ты даеш волю гэтай антэне, і яна сама правільна наладжваецца, без націску і спеху. Калі яна не працуе, то лепш памаўчаць.

Такое пачуццё, што мы на адным велізарным ржавым «Тытаніку», у якога пад кілем ужо вельмі шмат дзірак. Тым не менш ён кудысьці плыве. У салоне грае музыка, танчаць пары. Але ўжо прыкметна, што палуба дала нахіл. Мэбля едзе паволі, і ўжо вагаецца паверхня «Дайкіры». Я кажу пра Расію, уласна. Мы жывем у драматычны час распаду велізарнай імперыі.

Я заўсёды любіў жанчын і вельмі паважаў. І я вельмі ўдзячны ім, таму што ўсе лёсавызначальныя рэчы, напрыклад дзіцячыя траўмы, здараліся праз жанчын. Як напісаў адзін паэт, «тое, што жанчын гнула, мужыкоў ламала». Мужыкі співаліся і распадаліся. Не ведаю, ці гэта амаж фемінізму, але я не супраць. Дзякуй богу, што ў Менску так шмат прыгожых жанчын.

Калі казаць пра Менск, мне спадабаліся аўсянка, дранікі, тварог з мёдам, бліны. У вас вельмі незвычайнае месца. Я штосьці адчуў сёння. Я ўбачыў раніцай твары людзей і ўспомніў гэты насцярожаны выраз заклапочанасці, які быў у нас у 90-х.

Я не адмоўлюся ад Нобелеўскай прэміі.

Кніга – гэта вельмі моцны наркотык. Лепш чытаць кнігі, чым піць ці калоцца.

Кніга – гэта рэч. Як пінжак ці любімая ляска. У яе ёсць пах, вага, шолах яе старонак. На кнігу можна паставіць гарачы імбрык, можна пакласці яе пад падушку, абліць слязьмі або віном. Можна забыць яе ў цягніку.