У той час, калі Зямля ўсё хутчэй круціцца вакол сваёй арбіты, фестывалі паўсюль павялічваюць колькасць выступоўцаў, месцаў для наведнікаў і кошты, з’яўляюцца фэсты, якія круцілі гэтую тэндэнцыю вакол сваіх пальцаў. Яны робяць івэнты для 400 наведнікаў, абіраюць фантастычныя лакацыі і дапаўняюць тусовачны экспірыенс сур’ёзнымі сацыяльнымі дзвіжухамі. Распавядаем пра буцік-фестывалі.
Нягледзячы на тое, што музычныя фестывалі сёння можна знайсці на любы густ і пад любы гаманец, попыт на іх нагадвае зменлівыя марскія хвалі. На канкурэнтным рынку, які ўключае ў сябе такіх гігантаў, як Coachella і Glastonbury, фестывалі палююць на сусветна вядомых выканаўцаў, каб забяспечыць сабе вялікую наведвальнасць аўдыторыі. Але кошт браніравання такіх «ласых» для натоўпу дыджэяў ці музыкаў кожны год павялічваецца – суадносна павялічваюцца і фестывальныя выдаткі. Тым больш што знакаміты хэдлайнер – гэта яшчэ не гарантыя поспеху. Як жа тады фестывалі адаптуюцца, каб выжыць і не апынуцца ў мінусе? Спецыяльна для гэтага музычны бізнэс вынаходзіць новыя мадэлі фестываляў.
Слоўнік вызначае слова «буцік» як «невялікі спецыялізаваны вытворца
альбо бізнэс», другое значэнне – «штосьці стылёвае і прывабнае».
Брытанскі феномен
Усё пачалося ў Брытаніі, дзе бум на буцік-фэсты ўзнік у пачатку нулявых. Тады існаваў толькі дзясятак музычных фестываляў на ўвесь востраў – палова для рок-фанаў, палова для электронных паці-гоўэраў. Вядома, гэта зусім не задавальняла мясцовых тусоўшчыкаў. Маленькія гэзэрынгі пачалі ўзнікаць на задніх падворках фермераў, у маленькіх, але жывапісных вёсачках, пад сценамі сярэднявечных замкаў. Тэндэнцыя шла ў нагу з узнікненнем індзі-ніш у музыцы, распаўсюдам тэхналогій і сацыяльных сетак, а таксама цікавасцю камерцыйных брэндаў да такіх невялікіх гісторый. Зараз у Брытаніі налічваецца больш за 700 фестываляў у год.
Доўгі час з’яўляючыся выключна брытанскай з’явай, буцік-фестывалі зараз папулярныя ва ўсім свеце. Распавядзем пра некалькі такіх.
Напрыклад, клубны The Social праходзіць у англійскім графстве Кент, на які запрашае лепшых дыджэяў, але колькасцю не болей дзясятка за ноч. Так ты зможаш усіх паслухаць і падзяліць сумесны экспірыенс з усімі наведнікамі. Вось што кажа пра яго вядомы хаўс-дыджэй Карл Кокс: «Што сапраўды крута, дык гэта тое, што на Social прыязджаюць лепшыя дыджэі з усяго свету і граюць абсалютна розную музыку».
Ці возьмем, напрыклад, кастарыканскі Envision , які засяроджваецца на пермакультуры, духоўнасці, цялесных практыках, мастацтве, музыцы, развіцці супольнасці, здароўі і экалогіі. І ўсё гэта на беразе Ціхага акіяна побач з трапічнымі джунглямі – дзе яшчэ атрымаць такі комплексны экспірыенс?
Альбо фестываль хаўс-музыкі Into the Valley , які 2 гады праходзіў у вапняковым кар’еры з неверагоднай акустыкай Dalhalla ў Швецыі. Сёлета фэст перабраўся ў эстонскі кар’ер Rummu з закінутай савецкай турмой недалёка ад Таліна. Акрамя гэтага, шведская кампанія Music Goes Further, якая арганізоўвае гэты фэст, у студзені 2018-га запускае Into the Castle у Паўднёвай Афрыцы, дзе сумясціць моцныя мясцовыя ўплывы, тэхна-элементы і іншыя паджанры. Усё адбудзецца ў самым старым каланіяльным будынку Кейптаўна, адной са сталіц ПАР.
Такія фестывалі прасоўваюць прынцыпы ўнікальных лакацый, прасунутай музыкі, новых тэхналогій у гуку, інавацыйнага арту, архітэктуры, сацыяльнай роўнасці. Карацей, эксперыментуюць з развіццём грамадства, яго формай, арганізацыяй, уяўленнем пра яго ў так званых часовых трансфармацыйных зонах.
Зразумела, што не кожны фестываль можа спадзявацца на белыя пяcчаныя пляжы ці прасторны кар’ер, але буцік-фестывалі здольныя зацікавіць натоўп, прапаноўваючы вопыт, адрозны ад прыбамбасаў вялікабюджэтнага фестывалю. Засяродзіўшы сваю ўвагу на такіх аспектах, як актыўны удзел супольнасці альбо праца з канкрэтнай аўдыторыяй, буцік-фестываль квітнее там, куды буйныя фестывалі лічаць за лепшае не савацца. З меншай колькасцю хістанняў і квадратных метраў, невялікія буцік-фэсты могуць стварыць больш інтымны досвед паміж музыкам і слухачом і пакінуць больш глыбокае ўражанне.
Больш за музыку
Жывая музыка заўсёды будзе цэнтральным элементам на фестывалях, але раней не існуючыя або перыферыйныя рэчы – ежа, аздараўленчыя мерапрыемствы, гульні і мастацтва – у цяперашні час становяцца асновай буцік-фестываляў. Гэта магчымасць звярнуцца да ніш і вылучыць фестываль сярод іншых.
Альпійскі 6-дзённы фестываль Rise на буйнейшым лыжным ледніку Les 2 Alpes утрымлівае 220 км трасаў і, акрамя насычанай дзённай і начной музычнай праграмы, прапануе захапляльныя горныя краявіды. Ёга на свежым паветры з відам на горны хрыбет, гатаванне ежы на вогнішчы, катанне на хаскі, парапланы і верталёты, а ўвечары – схаваныя ад вачэй невялікія ледзяныя хаціны, унутры якіх грыміць гарачы біт.
На поўначы Італіі фестываль Kaltern Pop 2017 прапануе размясціцца на беразе возера, дзе нават у кастрычніку яшчэ даволі цёпла. Лёгкая і ўзнёслая музычная праграма Kaltern Pop на маляўнічых прасторах Італіі прыйдзецца даспадобы сельскім рамантыкам і заўсёднікам фермерскіх маркетаў.
Такім жа інтымным падаецца вераснёўскі Festival №6 , які праходзіць у маленькай уэльскай вёсачцы Портмэрыян, пабудаванай цалкам у італьянскім стылі ў пачатку 20 стагоддзя архітэктарам Клафам Уільямс-Элісам. Бэк, які быў хэдлайнерам на адным з фэстаў, казаў, што гэта самы сюррэалістычны і фрыкавы фестываль, які ён наведваў. Акрамя музыкі, фестываль прапануе эксклюзіўныя кінапаказы з жывым гукавым суправаджэннем, stand up выступы вядомых англійскіх камедыянтаў, арт-сцежкі ў лесе, гісторыі на палянах, pop up тэатр, кабарэ і розныя інсталяцыі.
Тым не менш гэта не азначае, што фестывальныя буцікі не могуць арыентавацца на выкшталцоны лайнап. Вазьмі, напрыклад, Dekmantel Selectors у Харватыі. Гэта той жа рэкард-лэйбл, які робіць папулярны фестываль Dekmantel у Амстэрдаме. Акцэнт фэсту менавіта і перш за ўсё на мастацтве дыджэінгу: тут цэніцца разнастайны выбар музыкі селектара і першакласныя зносіны з аўдыторыяй, памер якой абмежаваны 1500 білетамі. Сюды злятаюцца сусветна вядомыя дыджыкі, каб адпачыць разам з наведнікамі ва ўтульнай абстаноўцы харвацкага курорта на ўзбярэжжы Адрыятычнага мора.
Забеспячэнне шматлікімі цікавосткамі для меншай аўдыторыі, як правіла, можа стаць прычынай вялікіх выдаткаў і меншага прыбытку, а гэта азначае, што барацьба за даступных хэдлайнераў становіцца жорсткай. Не тое каб буцікі-фэсты заўсёды прагнулі вялікіх, міжнародных зорак, але планаванне іх лайнапу патрабуе іншага падыходу.
Напрыклад, многія буцік-фестывалі засяроджваюцца на новых талентах і музыках, якія граюць для пэўнай аўдыторыі. Але нават запуск адносна невядомага гурта можа стаць галаўным болем для арганізатараў, бо артысты пастаянна павялічваюць свае ганарары паралельна з павелічэннем колькасці саміх фестываляў. Англійскі Blissfield умяшчальнасцю 400 чалавек хосціў Mumford & Sons яшчэ ў далёкім 2009 годзе напярэдадні іх уздыму. Пасля выступу на буцік-фэсце вядомасць гурта працягвала расці па ўсім свеце гэтак жа, як і London Grammar, якія былі хэдлайнерамі таго ж фестывалю ў 2013 годзе. Blissfield лічыць, што яго выжыванне ў значнай ступені залежыць ад паспяховага браніравання свежага таленту, перш чым ён стане мэйнстрымам.
Вопыт і дасведчанасць
Дык што, буцік-фестываль – гэта меншы па памерах івэнт з «пазакласнай» праграмай і паляваннем на новыя таленты з надзеяй адшукаць папараць-кветку? Не зусім. Большасць буцік-фестываляў скіравана на стварэнне сапраўднай супольнасці і атрыманне пэўнага экспірыенсу. Ёсць яшчэ элемент прыналежнасці, калі ты становішся часткай жывога арганізму буцік-фестываль.
І, нарэшце, буцік-фестывалі не забываюцца пра свядомасць. Няхай гэта будзе пасадка дрэваў ці выкарыстанне ўтылізаваных талерак і сонечнай энергіі, як на Øyafestivalen у Нарвегіі. Абарона навакольнага асяроддзя з'яўляецца адной з асноўных каштоўнасцяў нарвежскага фестывалю, які намагаецца стаць самым зялёным фестывалем у свеце. Напрыклад, усе свае лішкі ежы – больш за 2000 страваў – фэст ахвяраваў людзям у нястачы ў Осла.
На перанасычаным рынку буцік-фестываль спрабуе дагадзіць той аўдыторыі, якая прагне больш спакойнага і расслабленага вопыту. Музыка там курыруецца асаблівым густам і спалучаецца з прывабнымі «пазамузычнымі» мерапрыемствамі, такімі як тэатр, кінапаказы, сеансы медытацыі, панэльныя дыскусіі і нават незвычайны кемпінг. Такія фестывалі, здаецца, знайшлі залатую сярэдзіну, абслугоўваючы асобную нішу, а не масы. Музычны краявід змяняецца, і напэўна нас чакае новае пакаленне музычных фэстаў.
А што ў Беларусі?
У Беларусі, канешне, што ні фестываль – то буцік. Бадай, брытанцы б зацанілі вытанчаную музычную праграму, хатнюю атмасферу і адсутнасць натоўпаў на нашых фэстах.
Сярод беларускіх, на нашу думку, сапраўдных буцік-фестываляў з утульнай атмасферай можам выдзеліць Mirum Music Festival , які ўжо чацвёрты год прыцягвае да сценаў Мірскага палаца аматараў якаснай музыкі, падрабязна і акуратна адабранай арганізатарамі. І таксама фестываль Sprava , які пры дапамозе сучарту і музыкі ажыўляе гістарычны і прыродны ландшафт невялічкай паўвыспы побач з гістарычнай царквою.
На рускай мове матэрыял можна пачытаць на 34travel
Фота by palasatka, timeout.com, unsplash.com
