Тры фемінісцкія коміксы

 «Кароткая гісторыя фемінізму» 

Пату / Анцье Шруп

Выдатны старт для тых, хто пачынае свой шлях у фемінізме або хоча лепш разабрацца з асновамі, каб быць у стане годна адказваць на правакацыйныя пытанні ў дыскусіях і ведаць, што рух за правы жанчын не пачынаецца з Сімоны дэ Бавуар. Кніжка – гэта ілюстраваная гісторыя фемінізму ад антычнасці да «трэцяй хвалі» ў еўра-амерыканскім кантэксце. Некаторыя пункты цябе дакладна здзівяць: напрыклад, як табе тое, што першая кніга, азагалоўленая «Роўнасць мужчын і жанчын», была напісаная (жанчынай) ажно ў 1622 годзе?

А яшчэ ты адкрыеш для сябе шмат новых жаночых імёнаў і складзеш вялікі спіс літаратуры для далейшага чытання. Фемінізм і сацыялізм, пачатак арганізаванага жаночага руху, барацьба за права на працу (а значыць, за годную зарплату і магчымасць самастойна сябе забяспечваць), барацьба з бяспраўем жанчын у шлюбе, права жанчын на ўдзел у выбарах і рэпрадуктыўныя правы, інтэрсекцыянальнасць – усе пункты для атрымання фемпартбілета. Будзе выдатным падарункам маме, сястры ці сабе.

 «Плод пазнання» 

Ліў Стромквіст

А гэта гісторыя для тых, каго словам «фемінізм» і адкрытай размовай пра жаночую сэксуальнасць і фізіялогію не напалохаеш – таму што тут гаворка пойдзе ў асноўным пра жаночыя палавыя органы. Пачынаецца кніга адразу з правакацыі: калі ты думаеш, што праблема ў тым, што жаночыя палавыя органы і размовы пра іх занадта табуяваныя, дык не, праблема ў тым, што мужчыны імі занадта цікавіліся (і зусім не ў тым сэнсе, які прыносіць задавальненне ўсім удзельнікам і ўдзельніцам працэсу). Забараніць жанчынам дакранацца да сваіх геніталій, выдаліць клітар (прычым не ў далёкіх краінах, а ў ЗША ў канцы XIX стагоддзя), прызнаць жаночае цела заганным і грахоўным і гэтак далей. Асцярожна: чытанне некаторых момантаў можа выклікаць неслабое падгаранне ад дзікай несправядлівасці таго, што рабілі з жанчынамі.

Далей невялікі лікбез у жаночай анатоміі: жаночыя палавыя органы – гэта не толькі вагіна, хоць нават на пасланні пра жыццё на Зямлі, якое адправілі з зондам «Піянер», мужчына намаляваны з геніталіямі, а жанчына – без. А яшчэ глава пра жаночы аргазм і глава пра менструацыю. І паміж усім гэтым – вельмі смешна напісаным і выдатна намаляваным – ты даведаешся і пра палажэнні гендарнай тэорыі, і пра тое, як сэксуальнасць стала падставай для эксплуатацыі адрозненняў паміж мужчынам і жанчынай. Прыйдзецца сачыць за рукамі (але не ў тым сэнсе, пра які мы сказалі ў першым абзацы) і за тым, як радыкальна мяняюцца ўяўленні аб тым, што ў нас «закладзена прыродай». Так, грамадская думка пра тое, што «жанчыны ад прыроды халодныя» змяняецца на «жанчыны ад прыроды ненаедныя спакусніцы», а ў часы эканамічных спадаў усе забываюць пра тое, што жанчына «па прыродзе» не здольная да фізічнай працы. Ну, не будзем пераказваць усю кніжку цалкам, яна вартая таго, каб прачытаць яе самастойна.

 «Сэм Забель і чароўнае пяро» 

Дылан Хоракс

Феміністкам чамусьці часта прад'яўляюць прэтэнзіі, што яны не думаюць пра мужчын ці не звяртаюць увагі на мужчынскае меркаванне. Мы падумалі пра мужчын і ўключылі ў гэтую падборку графічны раман ад новазеландскага аўтара-мужчыны. Кніга пачынаецца як асабістая гісторыя пра пераадоленне творчага крызісу і ангеданіі, але потым пераходзіць у развагі пра межы творчасці і адказнасці аўтара.

Гэта вельмі постмадэрнісцкая кніжка, бо ў ёй герой-мастак пачынае мець зносіны з гераінямі сваіх жа коміксаў, і разам яны разважаюць над аб'ектывацыяй у ілюстрацыях і гісторыях. Сэм выпраўляецца ў падарожжа па чужых працах з дапамогай чароўнага пяра. Там ён можа рэалізаваць любыя свае фантазіі – класічныя пра дзясяткі жанчын, якія жадаюць зрабіць шчаслівым аднаго мужчыну проста таму, што ён мужчына, але ён чалавек з уласнай воляй і рэфлексіяй і можа вырашаць самастойна. А яшчэ ён можа паглядзець, у што ператварыліся гісторыі пра жанчын за гады існавання коміксаў – у набор сэксісцкіх штампаў, часткай якіх яму самому быць ужо не хочацца. І абмяжоўваць імі сваіх гераінь таксама.

Яшчэ адзін пласт – развагі пра межы фантазіі, пра тое, як падсвядомасць становіцца мастацтвам, і пра тое, як простая гісторыя можа стаць чымсьці вялікім. Увогуле выдатнае чытво і для тых, хто любіць культуру коміксаў, і для тых, каму цікавы працэс творчасці ў прынцыпе, і для тых, каму трэба лепш разабрацца, чаму цяпер усе так звар'яцелі на аб'ектывацыі і чым гэта рэальна замінае жыць.