Творы Лейба Найдуса (1890–1918), Мойшэ Кульбака (1896–1937), Ізі Харыка (1898–1937) і Абрама Рэйзена (1876–1953) пераасэнсавалі Palina, Tok Rukoo, KOOB, WTBSK, Syndrom Samazvanca, Лайтовы і Anastasia Rydlevskaya. Атрымаліся кампазіцыі на розны, але адназначна добры густ: тут і даб, і электроніка, і рэп, і арт-рок.

Цэнтр беларуска-яўрэйскай культурнай спадчыны ініцыяваў праект у партнёрстве з музычным лэйблам Radio Plato для таго, каб вярнуць у культурную прастору пласт беларускай гісторыі і творчай спадчыны, які дзесяцігоддзі несправядліва заставаўся ў цені. Прынцыповы момант: усе, хто прыклалі руку да кампіляцыі, намагаліся не проста вярнуць страчанае, а натуральна ўбудаваць яго ў сённяшні дзень.

Артысты вельмі грунтоўна падышлі да працы над праектам – і на адмысловай інстаграм-старонцы можна паглядзець іх відэадзённікі-рэфлексіі вакол твораў, якім яны далі новае прачытанне. «Пасля таго як мы з дапамогай экспертаў сабралі складанку паэтаў і вершаў, артыстам была дадзена поўная воля творчасці, – дзеліцца куратарка праекта Мая Кацнэльсон. – Яны абіралі, вывучалі, перажывалі, пераасэнсоўвалі – і шчыра дзяліліся тым, як у нейкі момант тэкст рабіўся “іх”. Усё, што атрымалася, – не стылізацыя і не рэканструкцыя, а натуральны, арганічны працяг спадчыны, якая дала новыя парасткі».

 

 

Palina

«Калі скончваюцца сэнсы і адказы, бывае тэрапеўтычна паглядзець у мінулае. Таму мне заўжды цікава ўдзельнічаць у рэтраспектыўных праектах. Я выбрала Ізі Харыка “Не жыві ў паняверцы…” менавіта з-за радка “шукай сілы на шчасце”. Простая і актуальная думка, імпульс. Музычна я хацела стварыць адчуванне радасці пасярод брутальнай манатоннай рэчаіснасці. А яшчэ мяне натхнілі заняткі хіп-хопу».

 

Tok Rukoo

«Я ўпершыню нешта запісваў не па-англійску, і тут атрымалася адразу на трох мовах: беларускай, ідышы і маёй фантазійнай французскай. Бо фраза “Sérénade Mélancolique” – яна ж быццам бы на французскай, але я нават не спрабаваў даведацца, як правільна яе вымаўляць, зрабіў хутчэй беларускую версію гучання слова».

 

Лай товы

«Як гэта часта бывае, я заходжу ў перапіску з Андрэем Курсам [беларускі бітмэйкер, з якім стала супрацоўнічае Лайтовы і шматлікія іншыя артысты. – заўв. 34] – і цудоўным чынам знаходжу той самы бiт, на які вы чуеце трэк. Мяне вельмі ўразіў сэмпл адтуль: гэта раяль. І менавіта тэма раяля, што стаіць у пустой, цёмнай, сіняй прасторы, прысутнічае ў вершы Кульбака. Усё так супала, што ў мяне пайшлі дрыжыкі. Так і з’явіўся трэк».

 

Anastasia Rydlevskaya

«Выбіраючы верш, я не адштурхоўвалася ад таго, ці рэзануе ён са мной. Я спрабавала адчуць рытм і мелодыю. Калі прачытала фразу “Howl Howl Raging Winds”, зразумела, што ўжо чую, як гэта гучыць. І толькі пасля, звярнуўшы ўвагу на сэнс, зразумела, што ён неверагодна моцна адгукаецца ў маіх вобразах і перажываннях. У гэтай сінхраніі і нарадзілася песня».

 

KOOB

«Мне вельмі спадабаўся твор. Гэта такі расслаблены, але ў той жа час палаючы мэсэдж, які мяне моцна ўразіў. Запісваць было надзвычай цікава. Я адразу зразумела, у якім кірунку хачу ісці з гэтым вершам, і ўпершыню вырашыла паспрабаваць спрадзюсаваць трэк сама. Але потым паклікала на дапамогу майго сябра – лонданскага прадзюсара Томаса Вэрэла, і ён крыху дапамог давесці яго да канца».

 

Syndrom Samazvanca

«Хацелася зрабіць нешта светлае, і нам трапіліся пераклады Ізі Харыка. Сярод іх нашу ўвагу прыцягнуў урбаністычны лёгкі верш, які і лёг у аснову нашай песні. Нам здаецца, што атрымалася перадаць настрой: вецер, трамвай, вечаровы горад, усе стомленыя ідуць, але спадзяюцца, што сілы яшчэ вернуцца – і мы зноў рушым наперад».

 

WTBSK

«Мы шмат часу правялі над гэтай песняй, вывяралі кожны гук. Хацелася, каб яна была зусім сваёй – непрадказальнай, не ў класічным рэгі ці даб-гучанні, але такой жа павольнай, светлай і добрай».

 

 

  Слухаць «Yiddish Veršes» на стрымінгах

 

Live-прэзентацыя «Yiddish Veršes» адбудзецца 13 чэрвеня ў Cvi Parkas у Вільні ў межах «Ночы культуры» (Kultūros Naktis). Уваход вольны. Івэнт у Facebook – па спасылцы.

 

 

Візуал: © Yiddish Veršes, Belarusian-Jewish Cultural Heritage Center, Radio Plato, 2025. Фота артыстаў: KOOB – Alina Masavets, Anastasia Rydlevskaya – Timofei  Andreev.