«Прыгожая ў цябе краіна», − сказаў мне ўкраінскі народны пісьменнік і паталагічны экстраверт Аляксандр І. Не ў сэнсе Першы, а ў сэнсе Ірванец.
«Гэта толькі адзін з яе варыянтаў, − адказаў я. – Але, мабыць, найлепшы».
Мы сядзелі і курылі на тэрасе гасцявога дому ў арт-вёсцы Каптаруны. Перад намі буяла ўва ўсёй маскіравальнай памежнай красе некранутая беларуская прырода. Недалёка ад хаты маўчала глыбачэзнае возера з вадою чыстай і густой, як халодны шоўк, паветра пахла яблыкамі, а ў небе сабралася столькі буслоў, колькі я не бачыў за ўсё сваё жыццё.
Гэта і праўда рай. Рай у асобна ўзятым Пастаўскім раёне. Некалькі гадоў таму харошыя творчыя людзі купілі тут хаты – і вось мы прыехалі на першы міжнародны оўпэн-эйр-фестываль «Каптаруны»: беларусы, украінцы, немцы, паталагічныя экстраверты і не менш палкія інтраверты...
«Адкрыйце дзверы, я выйду. У лес, у поле, у возера, проста ў неба, да буслоў, якіх вы апашлілі вашымі плакатамі. А пашлі вы…»
Фестываль выйшаў на славу. Назад у Менск ехалі праз Астравеччыну. У нейкі момант у акне мікрааўтобуса з’явіліся бетонныя аграмадзіны нашай знакамітай АЭС. Быццам нейкі прадавец выставіў на ўзбочыну два гіганцкія вядра. Што ў вёдрах, не відаць: можа, грыбочкі, можа, ягадкі, а, можа, смерць. Не дацягнуцца, не зазірнуць. А пакаштаваць давядзецца.
Прыгожая ў нас краіна.
І мы ў ёй – таемныя госці.
Некалькі гадоў таму гарадскія людзі пачалі купляць хутары ды хаты ў вёсках. Тады пра гэта даволі шмат пісалі (маўляў, новая форма эскапізму!), цяпер амаль не кажуць, а дарэмна: бо самы час паглядзець, што з гэтага выходзіць. А перасяленне працягваецца: Беларусь адкрывае для сябе Беларусь, хатаў хапае, рай нікуды не падзеўся. Хто яшчэ не купіў, той збіраецца, хто не збіраецца, той не гарадскі. З такімі тэмпамі ўрбанізацыі, як у нас, рана ці позна кожнага мусіць званітаваць ад словаў: «Не скаплівайтесь у дверей вагона, проходіте в середіну салона, не задержівайте поезд!».
Пачварных словаў, у якіх улетку пачынаеш чуць нешта метафізічнае.
«Ды нашто мне ваш цягнік? Адкрыйце дзверы, я выйду. У лес, у поле, у возера, проста ў неба, да буслоў, якіх вы апашлілі вашымі плакатамі. А пашлі вы…» − сказаў аднойчы гарадскі беларус.
І выйшаў.
Беларусі хопіць на ўсіх.
Каб купіць сабе хату ў вёсцы, трэба некалькі ўмоваў. Але галоўная з іх, падаецца, вось у чым: займеўшы свой хутар, чалавек абвяшчае сам для сябе, што нікуды ўжо з гэтай краіны не з’едзе. Гэта адначасова эміграцыя і адмова ад эміграцыі. Эміграцыя на радзіму.
А яшчэ: жаданне мець сваё. Сваё лета. Сваю восень, сваю зіму і вясну. Не залежаць ад курсаў, куртатай моды і ку-клукс-кланаў гарадской рэчаіснасці, якая толькі і ўмее, што судзіць і караць.
Гарадскі чалавек увесь час у нечым вінаваты. У тым, што «скаплівается», «задержівает» і наагул. Вінаваты перад суседзямі ды службамі, перад газонамі і дрэвамі, перад адміністрацыямі і перад самім сабой. Нават самы добры гарадскі чалавек па вушы ў сваёй віне.
Горад судзіць чалавека і карае за тое, што чалавек у ім жыве.
Вось ён, гарадскі небарака, цягнецца на сметнік каля пад’езду. У адной руцэ тэлефон, у другой тры пакеты: адзін з арганікай, другі з бутэлькамі, трэці з пластыкам. Добры гарадскі чалавек сартуе смецце. А вось ён праз хвіліну выкідае ўсе тры пакеты ў адзін кантэйнер. Бо там, дзе мусіць быць шкло, ляжыць гнілая бульба-фры. У горадзе мы хочам быць добрыя, а ўсё роўна застаемся вінаватыя.
У горадзе мы хочам азёраў, буслоў і неба, а бачым адно аднога. Адварочваемся і бачым адно аднога. Заплюшчваем вочы і бачым. Сядзенні ў аўтобусах – Нюрнбэргскі працэс, вагон метро ў гадзіну пік – суд прысяжных, гатовых вынесці вердыкт. Апраўдання нікому няма. Guilty!
Вольная прырода нікога не судзіць і не карае. Ты – гэта тое, што ты ёсць.
Падчас фестывалю наш добры знаёмы Фрыдрых, журналіст «Франкфуртэр Альгемайнэ Цайтунг», згубіў у каптарунскім возеры свае акуляры. Яны саскочылі з ягонага твару і апусціліся на дно, у ціну, у суплёт каранёў і азёрных раслінаў, і пацямнелая вада надзейна схавала іх.
Бяда.
Тыя, хто носіць акуляры, зразумеюць, што адбылося. Усю ноч я думаў пра акуляры Фрыдрыха: як яны ляжаць там, на дне, нібы затанулы карабель, і ў іх зазірае азёрная рыба. Горад разбіў бы іх, скраў, змёў бы ў савок, пераехаў бы аўтамабільным колам, наступіў бы на іх у прыпадку вулічнай злараднасці.
Акуляры Фрыдрыха нікуды не падзеліся. Раніцай ён знайшоў іх у спакойнай і чыстай вадзе, яны ляжалі там, дзе ўпалі, некранутыя, празрыстыя, мудрыя. Акуляры, якія не маюць віны, але ўжо маюць гісторыю.
Застацца сабой. Займець сваю гісторыю, не напісаную для цябе горадам, – гэта таксама прычына з яго з’ехаць. Напісаць сваю гісторыю месцу, якое яго не мела.
Вольная прырода нікога не судзіць і не карае. Ты – гэта тое, што ты ёсць
А вы кажаце, эскапізм. Паспрабуйце прамовіць гэтае інастраннае слова ў лясным гушчары, у шаўковай вадзе, пад яблыняй у момант, калі вас кусае тоўсты і шчаслівы авадзень. Якім жа бессэнсоўным яно падасца.
Гарадскія людзі купляюць сабе хутары і хаты.
Дзяржава выстаўляе на ўзбочыну бетонныя вёдры сваёй АЭС.
Рыбіна глядзіць у акуляры на дне возера.
Кожны адкрывае для сябе Беларусь, як можа.
Прыгожая ў мяне краіна.
Альгерд Бахарэвіч у новай частцы праекту «Таемны госць» – пра тое, чым сакавітая дэпрэсія маладых адрозніваецца ад блюзу.
«Менскае лета – як сад сцяжынак, што разыходзяцца ўва ўсе бакі, і заблукаць у іх – абавязак кожнага культурнага чалавека». Новая калонка Альгерда Бахарэвіча.
Перадапошняя серыя «Таемнага госця» – пісьменнік Альгерд Бахарэвіч адказвае ўсім крытыкам вуліцы Бразіл.
У новай калонцы праекту «Таемны госць» Альгерд Бахарэвіч расказвае, як беларускі горад грахоў адмывае сябе ад заганаў.
A story about (or no) cooperation between government representatives, NGOs and ordinary people that care.
A story about (or no) cooperation between government representatives, NGOs and ordinary people that care.
Javid Nabiyev speaks on arrests of gay people in Azerbaijan, explains the «fucking solidarity» term and the point of activism.
Joris Hanse, Dutch activist from the Doorbraak, speaks about the Netherlands not matching the stereotypes.
COMMENTS (1)
Прыгожая краiна. Прыгожы артыкул.