Хачу лічыць галасы на выбарах: як?

  Самы нізавы ўзровень – участковыя выбарчыя камісіі (УВК), куды, уласна, і прыходзяць ахвочыя аддаць свой голас за спадарыню А. або спадара Б.

  Калі выбарчы ўчастак зачыняецца, менавіта члены УВК апрацоўваюць галасы і адпраўляюць інфармацыю вышэй – на ўзровень раённых або гарадскіх камісій, якія ў сваю чаргу здаюць звесткі ў Цэнтральную выбарчую камісію (ЦВК).

  Ва УВК уваходзіць 5-19 чалавек. Можа быць менш, можа быць больш.

  Старшыню, намесніка старшыні і сакратара камісіі людзі, якія ўвайшлі ў яе склад, выбіраюць на першым пасяджэнні наваспечанай УВК.

  Наогул лічыць галасы можа любы грамадзянін Беларусі не маладзейшы за 18 гадоў – за выключэннем суддзяў, кіраўнікоў выканкамаў і некаторых іншых чыноўнікаў.

Заручыцца падтрымкай суайчыннікаў(-іц). Вылучыцца можна:

  ад групы грамадзян – для гэтага збіраюць 10 подпісаў людзей, якія жывуць у межах абранага ўчастка (для замежных УВК планка зніжаная да 3 подпісаў); збіраць больш за 10 аўтографаў сэнсу не мае, таму што тыя ж людзі могуць табе спатрэбіцца для абскарджання адмовы ў рэгістрацыі, а сабраць подпісы паўторна ў 10 чалавек прасцей, чым, напрыклад, у 20;

  ад працоўнага калектыву (важна, каб калектыў складваўся не менш чым з 10 чалавек) – пытанне вылучэння ў гэтым выпадку ставяць на сходзе, а рашэнне прымаецца простай большасцю галасоў;

  ад грамадскай арганізацыі (або палітычнай партыі) – тут кандыдатаў на падлік галасоў адабрае кіраўнік арганізацыі.

  Не абавязкова быць прапісаным на тым жа ўчастку, дзе прапісаны твой сапорт, так што калі даўно хацеў(-ла) патусавацца дзе-небудзь у Чачэрскім раёне – калі ласка.

  Калі ты вылучаешся ад групы людзей, то лічыш галасы на іх «родным» участку. Калі вылучаешся ад арганізацыі – тады там, дзе арганізацыя вядзе сваю дзейнасць.

  Як аформіць дакументы – гл. арт. 35 Выбарчага Кодэксу Беларусі. З шаблонамі ўсіх докаў табе гатовая дапамагчы ініцыятыва «Сумленныя людзі».

  Да заявы або пратаколу варта прыкласці рэкамендацыйны ліст альбо іншыя дакументы, якія характарызуюць цябе як сумленнага рахункавода. І наогул – як адказнага, працавітага, годнага чалавека (так-так, мы ведаем, ты такі(-ая) і ёсць).

  Да ўсяго гэтага дадаём пашпарт і выпраўляемся ў выканкам свайго ўчастка. Каб там нічога не страцілася, рэкамендуем суправадзіць пакет дакументаў заявай, у якой склад гэтага самага пакета распісаць.

Хто выбірае членаў УВК?

  Улада на месцах.

  Робіцца гэта ў рамках пасяджэння, на якім ты тэарэтычна можаш прысутнічаць (цяпер пандэмія – так што наўрад ці).

  Ужо традыцыйна на беларускіх выбарах у камісіі трапляе мізэрны працэнт ад апазіцыі: выканкам адпраўляе на ўчасткі тых, у каго «ёсць вопыт», па загадзя вызначаных спісах. Выбарчы кодэкс не абараняе прынцып разнастайнасці палітычных поглядаў, але гэта не значыць, што цябе разгорнуць з парога.

  «Канкурэнцыя» на маленькіх участках значна ніжэй, а значыць, з большай верагоднасцю можна прайсці квэст паспяхова ў маленькіх гарадах і вёсках.

  Калі твая кандыдатура ўсё ж такі не прайшла, можаш у трохдзённы тэрмін скардзіцца ў раённы суд.

Якія задачы ў члена УВК?

  удзельнічаць у пасяджэннях камісіі (яны пачынаюцца яшчэ да выбараў);

  атрымліваць бюлетэні;

  удакладняць спісы выбаршчыкаў;

  рыхтаваць участкі да прыёму гасцей;

  спраўджваць пашпарты выбаршчыкаў з дадзенымі ў журнале рэгістрацыі;

  выдаваць бюлетэні;

  лічыць галасы;

  рыхтаваць пратакол па выніках.

Ці за гэта плацяць?

  На час калявыбарнай дзейнасці членаў УВК могуць вызваляць ад працоўных спраў з захаваннем заработнай платы («даўжок» перад арганізацыяй або прадпрыемствам гасяць са сродкаў, выдаткаваных на арганізацыю выбараў).

  Калі будзеш лічыць галасы ў непрацоўны час, табе належыць аплата па факце за гадзіны, праведзеныя на ўчастку.

Ці можна фатаграфаваць на ўчастку?

  Законы гэтую гісторыю не рэгулююць. Аднак важна не забываць пра таямніцу галасавання і пра тое, што не надта асцярожнымі дзеяннямі таямніцу гэтую можна парушыць. Напрыклад, калі ты сфатаграфуеш чыйсьці бюлетэнь і выкладзеш у сетку, твае дзеянні палічаць парушэннем.

З УВК могуць выключыць?

  Так, калі ты не выконваеш абавязкі і парушаеш закон. Выбылага члена УВК замяняюць іншым альбо камісія працуе ў больш камерным фармаце. Калі цябе несправядліва выключаць з камісіі, можаш скардзіцца ў суд.

Як дапамагчы сумленным выбарам, калі ў УВК не пройдзеш?

  Пайсці ў назіральнікі. Але гэта зусім іншая гісторыя, бо галасы лічаць не назіральнікі.