Знакавая падзея для беларускага хіп-хопу: заўтра выходзіць другі рэп-зборнік Schod, які аб’ядноўвае як піянераў, так і наватараў беларускага рэчытатыву пад адной інтэрнэт-вокладкай. Мы пагутарылі з прадзюсарам плыткі Максімам Боднарам пра будучы зборнік і высветлілі, чаму рэп – гэта рок-н-рол сучаснага пакалення.
Максім Боднар aka Makka Nastra – беларускі прамоўтар і прадзюсар, менеджар Murovei, завадатар менскіх хіп-хоп ініцыятыў. У 2010 годзе арганізаваў першы батл бітмэйкераў Black Milk Beatmakers Battle, за ім яшчэ адзін, затым выпусціў кампіляцыю па іх матывах. У 2012-м справакаваў сталічны свэг на серыі вечарынак MINSKSWAG, у 2013-м арганізаваў маштабны фестываль Hiphopen. Летась на сваім дні народзінаў стаў інспіратарам дзвіжухі Bruuud – грайм-скрыжаванкі беларускіх рэпераў і бэйслайн-дыджэяў, – якая зараз грыміць зарадам у клубнай прасторы Менска.
У 2015 годзе Максім запусціў VK-паблік Story Telling, дзе распавядае як гісторыю беларускага рэпу, так і яго свежыя навіны. Паблік выконвае функцыю ледзь не адзінай сучаснай анлайн-пляцоўкі пра беларускі хіп-хоп. Сёлета ў лютым з яго мяккіх лап выйшаў рэп-зборнік Schod, заўтра плануецца другая частка гісторыі. Мы сустрэліся з Максімам пад прадымленымі вэйпінгам скляпеннямі іх з Мураўём студыі Odo Street, дзе пагутарылі пра будучы зборнік і высветлілі, чаму рэп – гэта рок-н-рол сучаснага пакалення.
Пра Story Telling
– Ёсць у рэпераў такі фармат трэкаў – storytelling, калі ты распавядаеш гісторыі: прачнуўся, пайшоў, жыццёвы вопыт, самарэфлексія. У 2014-м, калі мы з братам, Антонам Murovei, адкрылі студыю Odo Street, мне не хапала анлайн-пляцоўкі, якая б распавядала гісторыю беларускага рэпу.
Раней быў сайт з форумам і навінамі Bratinfo, блог Rap.by, праграма па ТБ Street Beat – але ўсё памерла. Хтосьці адышоў ад справаў, хтосьці скаціўся ў татальны хэйцінг. Было дзве ці тры старонкі ў VK, але яны вяліся неактыўна, працавалі, хутчэй, on demand. І гэта ўсё – пра рэп у Беларусі. З-за гэтага, калі гаворыш якому-небудзь маладому рэперу: «Ці чуў ты гэты трэк? Ці ведаеш ты пра гэта відэа?» – у адказ бачыш здзіўленыя вочы.
Я пачаў з гісторый з разраду «а памятаеце?». У мяне быў галоўны пасыл: беларускі рэп ужо не той, зараз няма ніводнага новага імя. Але потым ці то так супала, ці то справакавала – старыя рэперы аднавілі сваю дзейнасць, пачалі выпускаць новыя рэлізы. Мне сталі трапляць на вочы нармальныя трэкі маладых выканаўцаў – і пайшло-паехала.
Стартавала ўсё ў студзені 2015-га, і за год аўдыторыя вырасла ў 10 разоў. Тады я вырашыў, што час зрабіць зборнік беларускага рэпу.
Пра Schod
– Як і пра паблік, я разумеў, што даўно не было зборніка. На першы эдышн заявак падалі капітальна. Мы піярылі яго ад студый – нашая Odo Street, малінаўская Malibu Records і брэсцкая Boog Records, – бо неяк усе пішуцца дома, а прафесійны гук прастойвае.
Як назваць беларускі рэп-зборнік? Да гэтага былі ўсе тыповыя назвы: «Рэп-удар», «Рэп-абойма», «Рэп-прарыў», «Рэп-выбух», «Голас вуліц». Я прыдумаў назваць яго Schod. Зборнік ад слова «збор». Ці па-іншаму «сход», сход людзей: мы сабраліся, каб даць гэтую музыку. Адпаведную вокладку са старажытнаславянскім ідалам намаляваў Cowek. Атрымаўся стылёвы рэліз з 20-цю трэкамі адборнага стафу як ад абуджаных аксакалаў, так і ад дзёрзкага маладняку акурат на Дзень усіх закаханых.Тады я зразумеў, што можна валіць далей. За гэты год з’явілася шмат новых імёнаў. Прачнуліся старычкі, якія першапраходцамі рабілі рэп у Беларусі. На мінулым рэлізе ўдзельнічаў чувак па мянушцы Банкіла з лепельскай групы «Удар банды», што ў 1995 годзе выпусціла першы беларускі рэп-альбом. На другім зборніку будуць Кіндут, які ў свой час вёў хіп-хоп старонку для «Музыкальнай газеты», і ягоная жонка Кэт, якая, напэўна, была самай вядомай беларускай рэп-выканаўцай. Нядаўна яны прыходзілі да нас у студыю і запісалі трэк-бомбу. Будуць таксама на зборніку і малышы.
На гэты раз будзе менш трэкаў, але кожны – вытанчаны. Калі першы рэліз адсылаў да каранёў, то другі будзе пра постсавецкі перабудоўны перыяд. Тэма вокладкі – беларускае адраджэнне з адсылкай да пачатку 90-х, за дызайн адказвае Atmo.
Пра мову
– У першым зборніку няма ніводнага трэка на беларускай мове. Прыкінь, беларускі рэп-зборнік: «Сход» называецца, адсылкі да традыцый, у бажка, які Cowek намаляваў, «Пагоня» на грудзях – і ніводнага трэка на беларускай мове. Разгарнулася дыскусія, у якой Hleboki Smak – беларускамоўны рэпер – даводзіць пра гэтыя недарэчнасці. Праходзіць нейкі час – і Tom and Trey, два хлопцы з Маладзечна, адзін жыве ў ЗША, другі – у Эміратах, запісваюць інтэрнацыянальны трэк на дзвюх мовах – рускай і беларускай – адказ усім моўным інспектарам. Трэк назвалі «Крэмль».
Мова перш за ўсё – гэта інструмент. Наша руская мова не такая ж самая, як расійская. Той рэп, які робіцца ў Расіі, хай завецца расійскім рэпам. Рускі ж рэп робіцца на ўсёй постсавецкай прасторы. Я ў Менску ведаю, хто такія Улад Валаў, Дэцл і Лігалайз. І ва Украіне ведаюць. На жаль ці на шчасце, але ад гэтага нікуды не падзенешся.
Пра папулярнасць
– Рэп стаў даступным інструментам. Як на гітары ў рок-н-роле можна было праспяваць Шаўчука ў двары, так і сёння любы можа напісаць біт на кампе і зачытаць у скайп-мікрафон. Усё гэта даступна. Выкінуць у інтэрнэт – і стаць рэзка папулярным. Для гэтага не патрэбныя нават грошы. І гэта, натуральна, вабіць. Мне падаецца, кожную секунду выходзіць рускі рэп. А раз у гадзіну, можа быць, выходзіць нармальны трэк.
Сёння рэп гэтак жа папулярны, як у нашых бацькоў быў папулярны рок-н-рол. Гэта быў асноўны спосаб выказвання пратэсту: тое, што ты належыш да субкультуры, а не да камсамолу. Зараз рэп збірае стадыёны гэтак жа, як Цой збіраў іх напрыканцы 80-х.
«Сёння рэп гэтак жа папулярны, як у нашых бацькоў быў папулярны рок-н-рол»
Самаму старэйшаму прадстаўніку рэп-дзвіжухі можа быць пад 40, а самаму малодшаму – напрыклад, 12. А далей яны яшчэ падрастуць – і будуць міністрамі эканомікі. Патэнцыйна.
Усё залежыць ад людзей, асабліва ў такой невялікай краіне, як Беларусь. Як толькі адзін чалавек перастае рабіць, гэта страта для ўсёй культуры.
Што зараз адбываецца ў Расіі? Adidas і Reebok цяпер актыўна падтрымліваюць рэп-тусоўку. Oxxxymiron стаў тварам Reebok. У Штатах, напрыклад, твар Reebok – Кендрык Ламар. Для Расіі гэта проста – вау! Такога тут раней не было. Adidas стаў падтрымліваць дзвіжуху Boiler Room, з якой зрабіў серыю вечарынак Future Shift, зняў ролік пра расійскую тусоўку Young Russia, куды ўваходзіць Pharaoh. Там такі ролік!
Як эканоміка павінна быць рынкавай, так і культура: мусіць быць канкурэнцыя. І тады нешта атрымаецца. Як кажа Смокі Mo: «Мастак павінен быць галодным толькі cпачатку, галодны мастак па жыцці – гэта сумна».
- Tom and Trey. Год таму вярнуліся да творчасці і цяпер валяць на адлегласці паміж Санта-Фэ і Дубаем неверагодна якасны прадакшн (у тым ліку відэа).
- Модны, дзёрзкі і дзіўны Бакей. Асабліва звярні ўвагу на нацыянальны продукт-плэйсмент.
- Клаўд-рэп з Асіповіч (уяві гэта!) ад Kakora.
Пра каланізацыю, сястрынства і адстойванне сябе.
Новы старшыня RADA – пра смутную беларускую маладосць і неабходныя даследаванні.
A story about (or no) cooperation between government representatives, NGOs and ordinary people that care.
A story about (or no) cooperation between government representatives, NGOs and ordinary people that care.
Javid Nabiyev speaks on arrests of gay people in Azerbaijan, explains the «fucking solidarity» term and the point of activism.
Joris Hanse, Dutch activist from the Doorbraak, speaks about the Netherlands not matching the stereotypes.
COMMENTS (2)
Интересно . Особенно рекомендации Макса .
Здоровские исполнители в нашей стране , а я и незнал !!
Спасибо !
Топ! Дзякуй