Vulica Brasil у самым разгары: сцены менскіх будынкаў імкліва змяняюць сваё аблічча, вуліца Кастрычніцкая пульсуе, як сэрца бурундука. 34mag распытаў бразільскага мастака Speto, які стаяў ля вытокаў бразільскага графіці, пра ягоныя ўражанні ад побыту ў Беларусі, асабісты шлях у мастацтве і родны Сан-Паўлу.
Speto. 45 год.
Адзін з піянераў графіці ў Бразіліі, займаецца вулічным мастацтвам больш за тры дзесяцігоддзі. Належыць да першага пакалення графіці-мастакоў у Бразіліі разам з OSGEMEOS. Цягам 1990-х ён дапамагаў ствараць візуальныя вобразы бразільскім музычным гуртам The Raimundos, Planet Hemp і O Rappa. Браў удзел у шэрагу выстаў па ўсім свеце: Art Ba ў Буэнас-Айрэсе, Art Basel у Маямі, Palais de Tokyo ў Парыжы і The Wynwood Walls у Маямі ды Франкфурце. Сёлета адкрываў Музей стрыт-арту ў Берліне. Для Vulica Brasil малюе на будынку гатэля «БелРостІнвестБуд» чорна-белы мурал з контурамі часавых паясоў Бразіліі і Беларусі, пакемонамі, зубрамі ды іншымі аб’ектамі сусветнай поп-культуры.
Пра Беларусь
– У мяне не было шмат чаканняў, калі я збіраўся ў Беларусь. Канешне, перад прыездам мы шмат размаўлялі з OSGEMEOS, я чуў ад іх і пра людзей, і пра праект. Але я люблю сюрпрызы, люблю ўбіраць у сябе, нібыта белы ліст, больш уражанняў ад новага месца. На падрыхтоўку да прыезду ў Беларусь у мяне сышло тры ці чатыры тыдні, але гэта не значыць, што я рыхтаваў толькі эскізы мурала – трэба было завяршыць розныя праекты і справы, каб спакойна прыехаць сюды. Мне вельмі хочацца пакінуць менчукам нешта файнае, падзяліцца сваім бачаннем свету.
У Беларусі людзі такія ж адкрытыя, як у Бразіліі, праз гэта адчуваеш сябе тут ледзь не як дома. Часам беларусы мне падаюцца крыху наіўнымі. Бачна, што жанчыны любяць добра апранацца і наогул вельмі дагледжаныя. У бразільскай культуры затое значна больш чуваць уплывы іншых культур – іспанскай, партугальскай, азіяцкіх. Краіна вялікая, дыялектаў партугальскага таксама вельмі шмат. Наогул акцэнт у маўленні – вельмі важны для мяне маркер, бо ён адлюстроўвае паходжанне чалавека, яго гісторыю, а гэта так цікава.«Калі мне спатрэбяцца грошы, я буду маляваць птушак»
Пра сябе
– Я вельмі даўно ў мастацтве: упершыню пачаў маляваць графіці, калі мне было 14 гадоў, зараз мне 45. Для мяне мастацтва з дзяцінства было гульнёй: мы шмат часу праводзілі разам з маімі двума старэйшымі братамі – гулялі ў футбол, ездзілі на скейтах, малявалі графіці. Зараз адзін з іх працуе выкладчыкам мастацтва, а другі стаў музыкам. Наш дзядуля быў таксама музыкам, граў самбу. Мастацтва заўсёды было побач. Я пачынаў з графіці, малюнкаў для цішотак і ілюстрацый для журналаў, мой стыль быў прывязаны да скейтарскай культуры і хіп-хопу.
Забаўна, што людзі звычайна думаюць, нібыта мастак – гэта такі расслаблены, спакойны чувак. Я ж наадварот – вельмі дысцыплінаваны чалавек, устаю рана, раблю шмат паўсядзённай працы і ладжу сустрэчы з паплечнікамі, каб абмеркаваць планы. У Сан-Паўлу ў мяне ёсць свая студыя і каманда, якая складаецца з трох чалавек. Звычайна я не шмат падарожнічаю.
Натуральна, часам я працую над камерцыйнымі праектамі. Напрыклад, цягам чатырох гадоў рабіў ілюстрацыі для Чэмпіянату свету па футболе, замоўленыя адным вялікім брэндам. Гэта была цяжкая замова, затое мае малюнкі з’явіліся ў 178 краінах свету напярэдадні спартовага івэнту ў Бразіліі ў 2014-м. Гэта быў нервовы час, але я зарабіў дастаткова, каб укласціся ва ўласнае развіццё. Зрэшты, калі мне спатрэбяцца грошы, я буду маляваць птушак. У Бразіліі людзі любяць птушак. Наогул на маёй Радзіме шмат багатых людзей, якія набываюць мастацкія творы. З іншага боку, сацыяльны разрыў паміж беднымі і багатымі вельмі адчувальны, прыкладна як у Маскве, мне падаецца. У расійскай сталіцы, а таксама ў Кіеве, я быў паміж 2008-м і 2010-м, але, думаю, там ужо не адшукаць маіх муралаў, напэўна, даўно замалявалі. Затое я добра памятаю тыя падарожжы: у той час Усходняя Еўропа была чымсьці цалкам новым для мяне.
Спадзяюся, што буду ў стане маляваць і праз 30 гадоў. У мяне ёсць добры знаёмы мексіканец, мастак з вялікімі пышнымі вусамі і ў татуіроўках. Яму 72 гады і ён займаецца мастацтвам. Праўда, не малюе вялізных муралаў, але, як кажуць, валіць у сваім тэмпе. Ён – мой арыенцір. Падаецца, я на добрым шляху: недзе 10 гадоў таму зрабіў сваю першую татуіроўку, пачаў больш займацца спортам і не спажываю алкаголь.
Пра мастацтва
– Я ўкладаю сэрца і душу ва ўсё, што раблю, незалежна ад таго, камерцыйная гэта замова, аб’екты да выставы ці муралы. Наогул малюнкі – гэта эмоцыі. У камерцыі, рэкламе вынік залежыць ад камунікацыйных здольнасцяў мастака: калі ты на сто адсоткаў разумееш правілы гульні, то можаш спадзявацца на стоадсоткавае задавальненне ў фінале. Здараецца, канешне, што патрабаванні кампаніі моцна абмяжоўваюць ідэі, але, вядома, я імкнуся зрабіць як мага лепей.
Прыкладна два месяцы таму я выстаўляўся ў дзвюх калектыўных выставах: адна праходзіла ў Берліне, а другая – у адным з бразільскіх музеяў. Зноў жа, рынак мастацтва – палотны, якія ствараюцца для галерэй, – гэта тая ж камерцыя са сваімі ўмовамі. І толькі на сценах я малюю з найбольшай свабодай. Муралы – яны для ўсіх, гэта сапраўдная дэмакратыя.
«Толькі на сценах я малюю з найбольшай свабодай. Муралы – яны для ўсіх, гэта сапраўдная дэмакратыя»
Я не лічу сябе легендарным вулічным мастаком. Ведаеш, калі я ўспамінаю, што малюю ўжо цягам 31 года, то думаю: «Чорт, трэба было працаваць больш ды маляваць лепей!» Але я вельмі ганаруся сваім пакаленнем: мы пачалі муціць свае штукі – маляваць, ствараць музыку, ездзіць на скейтах – пад канец эпохі вайсковага ўраду, калі ў краіне літаральна нічога не было. Замежную музыку было немагчыма дастаць. Мы пачалі з нуля. І з гэтага майго пакалення выйшла шмат музыкаў, дыджэяў, мастакоў, узяць нават тых жа OSGEMEOS, у бразільскага мастацтва з’явіўся ўласны почырк. Не тое каб мы былі камандай, але мы між сабой сябруем, і мне вельмі прыемна думаць, што нашая генерацыя зрабіла так шмат.
Сучасныя тэхналогіі моцна змянілі манеру працы. Я адчуваю сябе крыху олдскульным, бо да сённяшняга дня малюю рукамі і не карыстаюся дадаткамі на мабільнік ці нават софтам. Тэхналагічны ўсплёск мяне амаль не хвалюе, бо мастакам, часцей за ўсё, патрэбныя моцныя камп’ютары, якія хутка старэюць. Ты купляеш самы круты, дарагі ноўт, а праз два гады ён ужо неактуальны і трэба зноў выдаткоўваць грошы. Вось акрылавая фарба – заўсёды аднолькавая, а пастаянная пагоня за новым дэвайсам – гэта так нудна.
«Акрылавая фарба – заўсёды аднолькавая, а пастаянная пагоня за новым дэвайсам – гэта так нудна»
Пра Бразілію
– У Сан-Паўлу я жыву ў раёне, які называецца Vila Madalena. Гэта сапраўдны музей вулічнага мастацтва – усе будынкі там літаральна пакрытыя малюнкамі. Але насамрэч бразільскім мастакам таксама трэба атрымоўваць дазвол, каб змяняць аблічча горада. Мой раён – гэта кампраміс паміж аўтарамі і ўладальнікамі дамоў, якія далі дабро на такое шаленства. З іншага боку, таксама як у Менску, каб стварыць нешта на плошчы ці ў іншым публічным месцы, трэба падрыхтаваць эскіз і атрымаць дазвол ад уладаў горада. Мэрыя звычайна падтрымлівае фестывалі накшталт Vulica Brasil.
Трэба сказаць, што Сан-Паўлу, як і іншыя бразільскія гарады, – вельмі неспакойнае месца. Людзі прызвычаіліся, што чалавечае жыццё мае не надта вялікую каштоўнасць, і амаль не рэагуюць на злачынствы. Мяне абкрадалі разоў пяць, сумняюся, што сярод маіх знаёмых ёсць тыя, каго не абкрадалі. З іншага боку, мой горад – гэта вялізны мегаполіс, у якім жыве 20 мільёнаў чалавек.
Сёлета Бразілія шмат з’яўлялася ў сусветных навінах – Алімпійскія гульні, імпічмент прэзідэнта і вірус Зіка, – але я не належу да мастакоў, якія выказваюць грамадзянскую пазіцыю ў сваёй працы. Мяне больш займае пытанне, што азначае быць добрым чалавекам. Увогуле бразільскае мастацтва больш статычнае. У адрозненне ад грамадства, якое зараз вельмі палярызавалася, – людзі могуць хутка перайсці з размовы да бойкі. Бразільцы перасталі думаць рацыянальна, стала модным падзяляць пэўныя, часта вельмі наіўныя, погляды на палітыку. Мяне ж перш за ўсё турбуе праблема адукацыі – Бразілія сапраўды патрабуе якаснай сістэмы адукацыі. Праўда, я сам нідзе не вучыўся, бо не хацеў ісці да настаўнікаў, якія варожа ставіліся да ўсяго іншага, у тым ліку да графіці, якое я так люблю.
З сабой у Бразілію я павязу добрыя ўражанні, перш за ўсё ад адкрытых і шчаслівых людзей, якіх я бачу тут. Спадзяюся, я паспею завяршыць працу над сваёй вялізнай сцяной цалкам і пакіну Менску частку свайго сэрца.
Рэдактар Post Pravda Magazine – пра ўладкаванне медыя аб «Новым Усходзе», састарэласць гэтага тэрміну і вынаходлівасць беларусаў.
Чытай «Нататкі з (ня)волі» ды іх гісторыю.
Про жертвенность искусства и науку выживания.
«Калі аўтар гаворыць шэптам, яго не чуюць, дзеля гэтага трэба як след “гаркнуць”». Інтэрв’ю з пераможцам прэміі Гедройца Максам Шчуром.
A story about (or no) cooperation between government representatives, NGOs and ordinary people that care.
A story about (or no) cooperation between government representatives, NGOs and ordinary people that care.
Javid Nabiyev speaks on arrests of gay people in Azerbaijan, explains the «fucking solidarity» term and the point of activism.
Joris Hanse, Dutch activist from the Doorbraak, speaks about the Netherlands not matching the stereotypes.
COMMENTS (3)
значна большай вольнасцю ў выбары тэмы, "міфалогіі". І тэхнікі малявання, ці не?
Чым гэта прынцыпова адрозьніваецца ад савецкага манументальнага дэкору?
наш цудоўны памяркоўны Спета